طریق إلی الله تعالی الشیخ و المرید

طریق إلی الله تعالی الشیخ و المرید
پدیدآوران	ابن عربی، محمد بن علی (نویسنده) غراب، محمود محمود (گردآورنده)
ناشر	دار الکاتب العربي
مکان نشر	سوريه - دمشق
سال نشر	1411ق. = 1991م.
چاپ	چاپ دوم
موضوع	مريد و مراد - متون قديمي تا قرن 14 تصوف - متون قديمي تا قرن 14 آداب طريقت - متون قديمي تا قرن 14 عرفان - متون قديمي تا قرن 14 ذکر
زبان	عربي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ط‎‏4 / 288/4 BP

طریق إلی الله تعالی الشیخ و المرید، اثر محمود محمود غراب، کتابی است پیرامون آداب مربوط به مرید و رعایت ادب حضور در نزد شیخ که از آثار و نوشته‌های ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عربی جمع‌آوری و تألیف شده است.

ساختار

کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندی خاص، در عناوین متعدد و مختلف، عرضه شده است.

منابع کتاب

نویسنده در تألیف کتاب، از کتب و آثار ابن عربی استفاده کرده است که از جمله آنها، می‌توان از «الفتوحات المکیة»، «الدیوان»، «رسالة الأنوار»، «رسالة الإنتصار»، «النجاة شرح الإسرار»، «تاج الرسائل»، «حلیة الأبدال»، «رسالة الیقین»، «التدبیرات الإلهیة في إصلاح المملکة الإنسانیة»، «المسائل»، «روح القدس في محاسبة النفس»، «کنه ما لابد للمرید منه» و «الوصایا».

گزارش محتوا

در مقدمه، به موضوع و اهمیت کتاب، سلوک شخصی ابن عربی و تربیت وی توسط شیخ یوسف بن یخلف الکومی، اشاره شده است.

نویسنده در ابتدا، به تعریف شریعت و تقسیم انسان‌ها در مواجه با شریعت، به باطنیه محض، ظاهریه محض و اهل شریعت پرداخته و سپس تنها طریق رسیدن به خدا را شریعت، معرفی کرده و در ادامه ضمن تعریف اصطلاحاتی همچون «دواعی»، «بواعث»، «اخلاق» و «حقائق» و توضیح راه رسیدن به معرفت، به نامه ابن‌ عربی به امام رازی که در ابتدای «فتوحات المکیة» او آمده، اشاره نموده و نکاتی پیرامون آن، بیان کرده است.

از جمله مطالب مفید کتاب، پس از بیان تفاوت میان کشف حسی و خیالی و امکان وجود خطا در مکاشفات و بیان مطالبی پیرامون موت معنوی و اهمیت ریاضت و تأثیر آن در سیر و سلوک، اشاره به تفاوت میان ذوق عقلی و ذوق خیالی و سپس، تعریف هر یک از خصلت‌های ظاهری چهارگانه شامل عزلت، سکوت، گرسنگی و شب‌زنده‌داری و همین‌طور خصلت‌های باطنی پنج‌گانه که عبارتند از توکل، صبر، صداقت، یقین و خلوت می‌باشد.

نویسنده همچنین تفاوت میان واردات روحانی رحمانی و ملکی و واردات روحانی شیطانی را به‌خوبی، تشریح نموده است.

از دیگر مطالب کتاب، می‌توان به معانی اذکار مختلف، مانند «الهجیر»، «تسبیح»، «الحمدلله»، «لاإله إلا الله» و «الله اکبر» و اوراد ایام مختلف هفته، اشاره نمود.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب، به همراه فهرست منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، به معرفی مختصر اعلام مذکور در متن و توضیح برخی از کلمات و عبارات متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.