رسم المصحف العثماني

رسم المصحف العثمانی
پدیدآوران	شلبی، عبدالفتاح اسماعیل (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	دوافعها و دفعها
ناشر	مکتبة وهبة
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	1419 ق
چاپ	4
شابک	‎977-19-7816-0
موضوع	قرآن - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها قرآن - رسم الخط و کتابت مصحف عثمان
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏73‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏8‎‏ر‎‏5
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، رسم المصحف (ابهام زدایی) را ببینید.

رسم المصحف العثماني تألیف دكتر عبدالفتاح شلبى، پيرامون يكى از موضوعات علوم قرآنى، يعنى رسم الخط مصحف عثمانى و قرائت‌هاى مختلف آن نوشته شده است. نویسنده در اين كتاب ابتدا دو واژۀ «رسم» و «مصحف» را معنى نموده، آنگاه به حروفى كه در مصحف عثمانى حذف و يا تغيير شكل داده مى‌شوند پرداخته و در ادامه نظريۀ گلدزيهر مستشرق معروف را در باب قرائت‌ها مطرح نموده و از طرق مختلف و با ادلۀ متعدد به آن پاسخ داده و نظريۀ آن را مردود اعلام مى‌نمايد.

در حقيقت اين كتاب در راستاى پاسخ به شبهۀ اين مستشرق نوشته شده كه بدنبال آن مباحثى را پيرامون رسم الخط مصحف عثمانى به دنبال خودآورده است

وى در بخشى از كتاب، استشهاد برخى از علماء نحو را براى موضوعات نحوى از آيات قرآن و استفاده نمودن آنها براى اثبات ادعاى خود در مسائل نحوى را دليلى بر اين مى‌داند كه اختلاف در قرائت‌ها امرى عادى بوده است و در پايان نتيجه مى‌گيرند كه قرائت قرآن سنت و روشى است كه در آن به سماع از بزرگان و نيز روايت‌هاى معروف رجوع مى‌شود و از طرف ديگر هيچ رابطه‌ى بين قرائت‌ها و خالى بودن مصاحف از نقطه و شكل(اعراب) وجود ندارد.

ساختار

كتاب از طرف مؤلف فصل بندى نشده است ولى مطالب آن را مى‌توان به يك مقدمه و ده فصل تقسيم بندى نمود كه فهرست موضوعات آن به قرار زير است: رسم المصحف شامل:

مراد از رسم چيست/و از مصحف چه چيزى اراده مى‌كنند، گلدزيهر و قرائت‌ها، شواهد تاريخى در جواب گلدزيهر، قرائت‌هايى كه از نظر لغت صحيح هستند و ليكن قرائت نشده‌اند، الفاظى كه داراى قرائت‌هاى مختلف هستند بلاغت و اعجاز دارند، رسم الخط مصحف و جايگاه نحويّون و قاريان نسبت به آن، بررسى و ارزش گذارى آراء و نظريات نحويون، اختيار قرائت در نزد فرّاء، حقائق مهم و بزرگى در بحث رسم الخط مصحف عثمانى و ملحقات بحث

ويژگى‌ها

1. در فصل اول:پس از تعريف واژه‌های «رسم» و «مصحف» كسانى كه در زمان پيامبر(ص) اقدام به جمع نمودن قرآن كرده‌اند را نام مى‌برد.
2. در همين فصل، مواردى از حروف را كه در مصحف‌ها حذف و نوشته نمى‌شوند را با ذكر آيات آنها بيان مى‌نمايد
3. در فصل سوم:نظر مستشرق معروف بين گلدزيهر را كه در كتاب مذاهب اسلامى خود پيرامون قرائت‌ها بيان نموده مبنى بر اينكه علت اختلاف قرائت‌ها، خالى بودن خط عربى از نقطه و شكل مى‌باشد را ذكر و بررسى نموده و اشكالات آن را بيان و اين نظريه را مردود مى‌شمارد
4. در فصل پنجم:بحث مى‌كند از اينكه بعضى از كلمات در قرآن به قرائت‌هاى مختلف(اشكال مختلف)خوانده مى‌شود مانند كلمۀ «ساحر» كه سحر و يا سحّار و...خوانده مى‌شود كه هر كدام در جاى خود نشانۀ بلاغت و فصاحت و در نتيجه بيانگر وجهى از اعجاز قرآن است
5. در فصل دهم:ملحقات بحث متابعت از مصحف امام را مطرح نموده مبنى بر اينكه آيا در نوشتن كلمات از آن متابعت كردن لازم است يا خير؟ آنگاه اقوال علماء را در اين باره همراه با ادلۀ آنها ذكر، و در پايان قول به التزام را مى‌پذيرند

نسخه شناسى

كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 128 صفحه مى‌باشد و داراى فهرست:

الف:مطالب كتاب

ب:منابع و مآخذ

ج:اعلام و اشخاص

نیز داراى تصاويرى از نامۀ حضرت محمد(ص) به پادشاه مصر و مصحف‌هايى كه خالى از نقطه و شكل(اعراب) مى‌باشند