معادن الذهب في الأعيان المشرفة بهم حلب
| نام کتاب | معادن الذهب في الأعيان المشرفة بهم حلب |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | حلبی عرضی، ابو الوفاء بن عمر (نويسنده)
تونجی، محمد (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | DS 99 /ح8ع4 |
| موضوع | حلب - تاریخ
حلب - سرگذشت نامه |
| ناشر | دار الملاح |
| مکان نشر | [بی جا] - |
| سال نشر | 1407 هـ.ق یا 1987 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11642AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
معادن الذهب في الأعيان المشرفة بهم حلب، از آثار ابوالوفاء بن عمر حلبى عُرضى (993-1071ق) است كه در آن، شرح حال جمعى از دانشوران شهر حلب را بيان كرده است. محمد تونجى، اين اثر را كه با تأسف بخشى از آن از بين رفته است، تحقيق، تصحيح و شرح كرده است.
ساختار
اين كتاب از چند مقدمه (سه مقدمه از محقق، يك مقدمه از ناسخ و دو مقدمه از نويسنده) و متن اصلى شامل زندگى‌نامه تعداد 76 تن از اهالى حلب تشكيل شده است.
مصحح در مقدمه اولش، اهميت شهر حلب را بيان كرده است و در مقدمه دومش، 23 كتاب مستقل درباره حلب و تعدادى از كتاب‌هاى غيرمستقل را شناسانده و بعد به معرفى كتاب حاضر پرداخته و در مقدمه سوم زندگى‌نامه نويسنده را ذكر كرده و همچنين آثار ديگر او را برشمرده و مقام ادبى و علمى و اجتماعى وى را توضيح داده است... [۱].
گزارش محتوا
درباره روش و محتواى اثر حاضر چند نكته گفتنى است:
- مصحح درباره ارزش كتاب حاضر تصريح كرده است: و به نظرم همين بخش باقى‌مانده كافى است كه ما را با اهميت حركت ادبى و علمى در حلب آشنا سازد... و مشت، نمونه خروار است و عُرضى فضل تقدم دارد كه بايد قدردانى شود؛ چه، او اولين كسى است كه اين شخصيت‌ها را ياد كرده و هر كسى كه بعدش آمده از او نقل كرده و احيانا به‌طور كامل نقل كرده... امتياز او در اين است كه بسيارى از حوادث تاريخى را ذكر مى‌كند كه مطالب فراوانى از آن مجهول بوده در دو قرن دهم و يازدهم؛ مانند اميران «كلّس الجانبولاطيين» و اميران طرابلس از بنوسيفا و نزاع مذهبى كه بين عثمانى‌ها و... روى داد. اين كتاب در اصل شرح حالى است براى شخصيت‌هايى كه در حلب پديد آمدند و... [۲].
- نويسنده در مقدمه‌اش با بيان ارزش و فوائد تاريخ، به معرفى كتاب خودش و بيان روش آن پرداخته و تأكيد كرده است كه مطالب را بر اساس حروف الفبا آوردم و فقط حرف اول از اسامى اعلام را ملاحظه كردم و به همين جهت در حرف الف مثلا «احمد» را ذكر مى‌كنم و بعد «ابراهيم»، سپس «احمد» را مى‌آورم و... و اين مطلب به اين خاطر است كه رعايت نظم كامل، برايم سخت است و... [۳].
- نويسنده يكى از دانشوران حلب را چنين معرفى كرده است: شيخ جابر مرتحوانى، فرزند محمد، از روستاى «مرت احوان» از توابع «معرة مصرين» حلب، شعرشناس بود و به محاضرات و اخبار، علاقه داشت و... با قصيده منظومش به دانشمندان خدمت كرد به آن اميد كه از عقيده مذمومش چشم‌پوشى كنند... [۴].
وضعيت كتاب
مصحح براى كتاب حاضر، در پايان كتاب فهرست منابع و فهارس فنى (اعلام، اماكن، كتب، واژه‌هاى عجمى) و فهرست تفصيلى مطالب فراهم كرده است [۵].
مصحح براى تصحيح و تحقيق اين كتاب، افزون بر قرآن كريم از تعداد قابل توجهى (50 منبع)، از منابع مهم به زبان عربى استفاده كرده است [۶].
مصحح، تحقيق و تصحيح نهايى اثر حاضر را در تاريخ 1986/11/15م، در شهر حلب به انجام رسانده است [۷].
متأسفانه بخشى از نسخه خطى «معادن الذهب» از بين رفته و اثر حاضر، بخش نخست و تنها قسمت باقى‌مانده از كتاب مذكور است كه در موزه انگلستان نگهدارى مى‌شود [۸].
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب معادن الذهب في الأعيان المشرفة بهم حلب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور