لاهوری، محمدرضا
| نام | لاهوری، محمدرضا بن محمداکرم |
|---|---|
| نام‌های دیگر | م‍ل‍ت‍ان‍ی، محمدرضا
م‍ل‍ت‍ان‍ی لاهوری، محمدرضا |
| نام پدر | محمداکرم |
| متولد | |
| محل تولد | مولتان |
| رحلت | 1098ق برابر با 1686م |
| اساتید | |
| برخی آثار | مکاشفات رضوی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03835AUTHORCODE |
محمدرضا لاهورى (متوفای 1098ق)، از صوفیان شیعه مذهب هند در قرن یازدهم هجرى قمرى، مولوی پژوه، شارح مثنوی مولوی
ولادت
در مولتان به دنیا آمد. وى از صوفیان شیعه مذهب هند است که در قرن یازدهم هجرى قمرى مى‌زیست.
آثار
از باب ارادت به امام هشتم شیعیان، على بن موسى الرضا(ع)، کتاب شرح خود بر مثنوى را «مکاشفات رضوى» نامید. مهم‌ترین مشخصه‌اى که مکاشفات رضوى را از دیگر شرحهاى هندیان متمایز مى‌سازد، رنگ شیعى آن است. لاهورى تا مى‌تواند مى‌کوشد اساس سخنان مولانا را بر حدیث‌ها و روایت‌هاى شیعیان استوار سازد و از این جهت مانند شارح دانشمند ترک عبدالباقى گلپینارلى (1351-1287ش) است که شرح او بر مثنوى نیز حال و هواى کامل شیعى دارد.
لاهورى، چنان که از شرح او برمى‌آید، مولانا را پیرو یا شارح اندیشه‌هاى ابن عربى نمى‌داند. به همین سبب، وقتى به سخن ابن عربى استناد مى‌کند که آن را موافق مذهب خود ببیند. نام ابن عربى در شرح او بیش از سه بار نیامده است که یکى از آن‌ها اختصاص دارد به نقل جمله‌اى از فتوحات مکیه، باب 366، در کنار سخنى از علاءالدوله سمنانى، تا نشان دهد که «شیخ محیى‌الدین بن عربى امام مهدى(عج) را خاتم ولایت محمدى مى‌داند و تا وقت ظهور آن حضرت، نایب او را در هر دورى از ادوار فلکى موجود مى‌داند که به نیابت او کار مى‌کند».
این در حالى است که منظور مولانا همچنان که جلال‌الدین همایى مى‌نویسد: «مقصود مولوى مهدى موعود منتظَر نیست که به عقیده شیعه و سنى باید از نسل على(ع) باشد، چنان که شیخ محیى‌الدین در مؤلفات خود به شرح نوشته است. بلکه مرادش ولى امر و قطب زمان است». سید جعفر شهیدى نیز مى‌نویسد: «ولى یا قطب یا امام در اصطلاح صوفیان به معنى امام یا حجت که در علم کلام شیعه شناسانده شده، نیست».
شارح لاهورى مثنوى از یاد این نکته نیز غافل نمى‌نماند که از نگاه «اکابر اهل سنت و جماعت» منظور مولانا نایب پیغمبر(ص) است. با این حال، محمد اکبرآبادى به سبب اشارت‌هاى شیعى مکاشفات رضوى سخت محمدرضا لاهورى را به باد تحقیر مى‌گیرد و به زشتى یاد مى‌کند.
آثار
مکاشفات رضوى؛
منابع مقاله
سایت همزبانى، پیوندگاه فارسى یاران جهان، مقاله شرحهاى هندیان بر مثنوى مولاناى ایرانیان، حسن لاهوتى