فیلسوف‌الدوله، عبدالحسین

ميرزا عبدالحسين خان فيلسوف‌الدوله زنوزى (1243-1320ش)، يكى از اعيان پزشکان و اطباى نوآور آذرى در عصر خويش بود. از مهمترین آثار او مطرح الأنظار في تراجم أطباء الأعصار و فلاسفة الأمصار می‌باشد.

فیلسوف‌‌الدوله‌، عبدالحسین‌
نام فیلسوف‌‌الدوله‌، عبدالحسین‌
نام‌های دیگر ام‍ی‍ن‌‌الاطب‍اء، ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن‌

رک‍ن‌ال‍ح‍ک‍م‍ا، ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن‌

زن‍وزی‌ ت‍ب‍ری‍زی‌، ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن‌

طبیب تبریزی، عبدالحسین بن محمدحسن

تبریزی، رکن‌ا‌لحکماء عبدالحسین

عبدالحسين تبريزى

نام پدر ميرزا محمدحسن زنوزى
متولد 1243 ش
محل تولد تبریز
رحلت 1320 ش
اساتید دكتر تولوزان
برخی آثار مطرح الأنظار في تراجم أطباء الأعصار و فلاسفة الأمصار
کد مؤلف AUTHORCODE03087AUTHORCODE

ولادت

او فرزند مرحوم علامه نامى، ميرزا محمدحسن زنوزى 1245ش به دنيا آمد.

تحصیلات

مقدمات علوم قديمه و طبّ را در تبريز آموخت، وی علوم قدیمه را در تبریز آموخت. همچنین در همین شهر در محضر اطبای معروفی چون«سید علی سیدالحکما مرعشی»، طب سنتی را آموخت.

سپس به تهران رفت و از دكتر تولوزان فرانسوى، طبيب مخصوص ناصرالدين شاه، طب جديد را تحصيل كرد. پس از مراجعت به تبريز، مطب باز كرد و طبق اصول طب جديد به معالجه بيماران پرداخت. چون مردى متدين، پرهيزگار و صاحب فضل بود، همه به وى مراجعه می‌كردند و از طريق او به طب جديد اعتماد كردند. اگر او نبود طب جديد در تبريز، چندان پيشرفت نمى‌كرد.

او در خانواده‌اى اهل علم و فرهنگ به دنيا آمد و طى تحصيلات علمى و طبى خود در آذربايجان، از محضر سيد على مرعشى معروف به سيد الحكما و تعدادى ديگر از اطباى نامى وقت استفاده كرد و در هر دو قسمت طب علمى و عملى، گام‌هاى مؤثرى برداشت. ساليان درازى در تبريز به طب و پزشکى پرداخت و كتاب‌هاى ارزشمندى نيز تأليف كرد.

در خاندان زنوزى و در نسل‌هاى متمادى آن‌ها، علما، فقها و ادباى صاحب نامى ظهور يافتند كه يكى از آن‌ها عبدالحسين خان فيلسوف‌الدوله و ديگرى، برادر او آقا ميرزا رضى آقا مجتهد از علماى بزرگ تبريز بود.

وى على رغم تسلط به مفاهيم پزشکى سنتى و داشتن اطلاع از كتب قديم، از تحولات علمى جديد در قلمرو پزشکى غافل نبود و لذا براى آشنايى و افزايش آگاهى مردم تبريز با طب جديد كمك فراوانى كرد.

او ابتدا به عنوان ركن الحكماء و سپس با لقب فيلسوف‌الدوله اشتهار يافت و سپس، طبيب معالج محمد على ميرزا، وليعهد قاجار مقيم تبريز شد.

وفات

وى در اواخر عمر از تبريز به قم رفت و چند سال مقيم آن‌جا بود. در قم رياست بيمارستان را بر عهده داشت. پس از آن به مشهد رفت و در سال 1360ق، 1320ش در آنجا وفات يافت.

آثار

از تأليفات وى مى‌توان به اين نگاشته‌ها اشاره كرد:

  1. تاريخ تبريز.
  2. الجدريه.
  3. الجذاميه.
  4. حاشيه تحرير اقليدس.
  5. مطرح الأنظار فى تراجم اطباءالاعصار.
  6. معرفة السموم ناصرى.
  7. مفتاح الادويه.
  8. گريپ.
  9. رساله‌اى در مرض آنفولوآنزا.

منابع مقاله

زرافشان، عبدالله ؛ «عبدالحسین خان فیلسوف الدوله معرفی و نقد» ، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه علوم و فنون اردیبهشت 1388 - شماره 113 (‎6 صفحه - از 72 تا 77).


وابسته‌ها