شبراوی، عبدالله بن محمد
جمال‌الدین ابومحمد عبدالله بن محمد بن عامر شبراوى (1092 - 1172ق)، از فقها و اصولیون مذهب شافعى، مورخ، محدث، ادیب، شاعر، هفتمین شیخ الأزهر مصر و دومین عالم از مذهب شافعی است که ریاست این دانشگاه را به دست آورد.
| نام | شبراوی، عبدالله بن محمد |
|---|---|
| نامه‌ای دیگر | |
| نام پدر | مخمد |
| متولد | 1092ق |
| محل تولد | مصر |
| رحلت | 1171 ق |
| اساتید | محمد بن عبدالله خرشی مالکی |
| برخی آثار | الإتحاف بحب الأشراف |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01335AUTHORCODE |
تحصیلات
وی در کودکی قرآن را حفظ کرده و با فراگیری مقدمات علوم دینی برای تکمیل دروس خود به قاهره آمده و در دانشگاه الأزهر مشغول به تحصیل شد. دروس تفسیر، حدیث، فقه و اصول، علم کلام، صرف و نحو و سایر دروس متداول علوم دینی را فرا گرفت.
اساتید
برخى استادان او عبارتند از: محمد بن عبدالله خرشی مالکی (اولین شیخ مسجد الأزهر)، خلیل بن إبراهیم لقانی، محمد بن عبدالباقی زرقانی، عبدالله بن سالم بصری و أحمد بن غنیم نفراوی.
شاگردان
شبراوی شاگردان فراوانی را تربیت کرد که بسیاری از آنان در منصب‌های مختلف درسی و حکومتی مشغول به فعالیت شدند. عبدالله پاشا که از سوی سلطان محمود اول حاکم عثمانی به عنوان حاکم مصر انتخاب شد، در زمره بهترین شاگردان شبراوی قرار می‌گیرد.
برخى دیگر شاگردان او عبارتند از : احمد بن محمد بن عبدالوهاب سمنودی محلی، احمد بن یونس خلیفی، عبدالوهاب شبراوی، و محمد بن علی صبّان.
تعامل با سایر ادیان
نقل است که گروهی از مسیحیان قصد زیارت بیت المقدس را داشتند. رهبر مسیحیان در آن زمان نوروز بود که در نامه‌ای به شبراوی خواستار فتوای وی در این خصوص شد. شبراوی در پاسخ نوشت که اهل ذمه می‌توانند به آداب و رسومات مذهبی خود پایبند بوده و مانعی برای زیارت نیست. هرچند که این فتوا به مزاج عده‌ای از علمای آن زمان خوشایند نیامد و علیه شیراوی موضع گرفتند.
وى از دوستداران ائمه و اهل‌بیت پیامبر است و در مقدمه کتاب الاتحاف مى‌گوید: از کودکى به خاندان پیامبر عشق و محبت داشتم و علاقه داشتم اخبار آنان را بشنوم. با آنکه وى در مذهب فقهى پیرو شافعى است اما مذهب کلامى او روشن نیست، زیرا در کتاب الاتحاف، هنگام شرح حال دوازده امام، حضرت على(ع) و امام حسن مجتبى(ع) را جزو امامان نشمرده و پس از بیان زندگى آن دو مى‌نویسد: اولین نفر از ائمه، حسین بن على(ع)، دومین نفر از ائمه زید بن حسن بن على، سومى حسن بن حسن بن على و چهارمى على زین‌العابدین است. سپس بقیه ائمه را طبق نظر شیعه بیان کرده و درباره امام دوازدهم مى‌گوید: شیعه معتقد است که او مهدى است ولى چنین نیست. گویا شبراوى قصد شمارش و شرح حال دوازده امام شیعه را داشته ولى در بیان آنها به اشتباه افتاده است چون کسى به امامت حسن بن زید و حسن مثنى در کنار ائمه شیعه و با ترتیبى که وى بیان مى‌کند معتقد نیست و زیدیه هم اینگونه شمارش نمى‌کنند.
شبراوى در جامع الأزهر تدریس مى‌کرد و در سال 1137ق ریاست آن را به عهده گرفت. او اولین شیخ الأزهر بود که دارای مکتب فکری شافعی بود. او به درجه‌اى رسید که موقعیتى نزد حکومت یافت و به همین دلیل در دوره او اهل علم نیز به موقعیت والایى دست یافتند.
وفات
شبراوى در صبح پنجشنبه ششم ذی‌الحجه سال 1171ق در سن هشتاد سالگی در قاهره از دنیا رفت.
آثار
آثار علمى او عبارتند از: شرح الصدر فی غزوة بدر، عنوان البیان و بستان الاذهان، نصائح و حکم، الإتحاف بحب الأشراف، نزهة الابصار فى رقائق الاشعار و دیوان شعر با عنوان: منائح الألطاف فی مدائح الأشراف.