برزونامه (بخش کهن)

برزو نامه (بخش کهن)

نام کتاب	برزو نامه (بخش کهن)
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	نحوی، اکبر (مقدمه نویس و مصحح) کوسج، شمس‌الدین محمد (سراينده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏‎‏PIR‎‏ ‎‏5600‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏4‎‏ ‎‏1387*
موضوع	شعر فارسی - قرن 8ق. شعر فارسی - قرن 8ق. - تاریخ و نقد
ناشر	مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1387 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE11735AUTOMATIONCODE

برزو نامه كتابى است به زبان فارسى، سروده شمس‌الدين محمد كوسج از شاعران قرن هشتم كه در آن به بيان سرگذشت برزو، پسر سهراب به صورت منظوم مى‌پردازد. سرگذشت برزو، به گواهى دست‌نويس‌هاى نسبتاً فراوان آن، از داستانهاى مردم‌پسند بوده است چنانكه برخى از نسخه‌برداران از قرن نهم به بعد، بخشى از آن را به دست‌نويسهايى از شاهنامه الحاق كرده‌اند.

ساختار

كتاب مشتمل بر مقدمه‌اى مبسوط به قلم محقق آقاى اكبر نحوى و متن برزونامه است. مقدمه در سه بخش تدوين شده است كه عبارت است از: تاريخچه تدوين حماسه ملى ايران، معرفى برزونامه، نسخه‌هاى برزونامه و روش تصحيح؛ متن كتاب نيز از 25 عنوان تشكيل شده كه برخى از عناوين از محقق كتاب است.

گزارش محتوا

برزونامه منظومه حماسى بزرگى است كه درباره جنگها و هنرنمايى‌هاى برزو، فرزند سهراب در 4200 بيت سروده شده است.

برزو پسر سهراب است كه پس از مرگ سهراب از شهرو زاده مى‌شود و در جوانى بى‌آنكه به نژاد خود آگاه باشد به تحريك افراسياب با سپاهى عظيم به ايران مى‌آيد و با نياى خود رستم نبرد مى‌كند. سرانجام در يكى از نبردها نژادش شناخته مى‌شود و جنگ و ستيز به صلح و دوستى مى‌انجامد.

كتاب حاضر بخش كهن اين منظومه است كه در بين منظومه‌هايى كه بعد از شاهنامه سروده شده‌اند، موفق‌تر بوده است به‌طورى كه از قديم بخشى از آن را وارد نسخه‌هايى از شاهنامه كرده‌اند.

برزونامه در اصل دو منظومه جداگانه درباره داستانهاى برزو بوده كه هر بخش از آن توسط شاعرى به نظم درآمده است. گويا در قرن دهم هجرى، شخصى اين دو بخش را به يكديگر پيوند مى‌دهد و از آن داستانى بلند به وجود مى‌آورد.

بخش كهن اين اثر-كه در اين برنامه آمده، منظومه‌اى به تمام معنا حماسى است و در قديم بسيار مورد اقبال و توجه مردم بوده است اما به رغم اين توجه و اقبال، در ميان محققان ايرانى و خاورشناسان چنانكه بايد شناخته شده نيست و اظهارنظرهاى نادرست درباره آن از ديگر منظومه‌هاى حماسى بيشتر است.

خطوط اصلى بخش كهن برزونامه از اين قرار است:

1. ازدواج سهراب با شهرو در منطقه كوهستانى شنگان، حركت سهراب به سوى ايران.
2. تولد برزو، پرداختن او به برزى‌گرى در بزرگسالى.
3. آمدن افراسياب به شنگان و آشنا شدن او با برزو.
4. برانگيختن افراسياب برزو را به جنگ با ايرانيان.
5. آمدن برزو به جنگ با ايرانيان و شكست ايرانيان.
6. نبرد دوم و شكست دوباره ايرانيان و به اسيرى رفتن طوس و فريبرز.
7. رفتن رستم به سپاه توران و آزاد كردن پهلوانان ايران.
8. آمدن رستم به جنگ برزو و شكستن بازوى رستم و...

وضعيت كتاب

كتاب مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم محقق و در انتها، نمايه كسان و جايها و نيز فهرست منابع به همراه چكيده انگليسى مقدمه محقق است.

منابع مقاله

1. مقدمه محقق.
2. خطيبى، ابوالفضل، فرهنگ آثار ايرانى-اسلامى، ج1، ص431.