النوادر السلطانية و المحاسن اليوسفية

النوادر السلطانیة و المحاسن الیوسفیة
پدیدآوران	شیال، جمال‌الدین (محقق) ابن شداد، یوسف بن رافع (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	سیره صلاح‌الدین
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	1343 ق
چاپ	1
موضوع	جنگهای صلیبی صلاح‌الدین ایوبی، ۵۳۲ - 589ق. - سرگذشت‌نامه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏DS‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏8‎‏الف‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

النوادر السلطانية و المحاسن اليوسفية او سيرة صلاح‌الدين، اثر بهاء‌الدين بن شداد، با تحقيق جمال‌الدين شيال، ذكر ويژگى‌ها و خصايص اخلاقى و روحى سلطان صلاح‌الدين ايوبى و وقايع تاريخى زمان حكومت وى مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 626ق، نوشته شده است.

ساختار

كتاب، با مقدمه محقق در بيان نكاتى پيرامون نویسنده و اثر وى آغاز و مباحث در دو قسمت تنظيم شده است.

نویسنده در ابتدا، به بيان ويژگى‌ها و صفات ظاهرى و باطنى سلطان صلاح‌الدين ايوبى پرداخته و ضمن ذكر آيه و يا روايتى در مورد اين صفات، به شواهد و نمونه‌هایى از اخلاقيات وى، اشاره نموده است.

در ادامه، به قسمتى از وقايع تاريخى زمان وى، اشاره شده است.

گزارش محتوا

در قسمت اول، مطالبى پيرامون زمان و نحوه تولد، دوران كودكى، خصائص، اوصاف، اخلاقيات و ويژگى‌هاى ظاهرى صلاح‌الدين بيان شده است. وى در سال 532ق، در قلعه تكريت (شهرى بين موصل و بغداد) به دنيا آمد. پدرش، ايوب بن شاذى كه فردى كريم، حليم و داراى حسن خلق معرفى شده، والى همان شهر بود كه چندى پس از تولد صلاح‌الدين، به شام رفته و مدتى در بعلبك اقامت داشت.

در اين قسمت از كتاب، در هفت بخش زير، در ابتدا آيه و يا روايتى در تمجيد محسنات اخلاقى ذكر شده و سپس، شواهدى از مواظبت صلاح‌الدين بر قواعد دينى، امور شرعى و اخلاقيات و صفات پسنديده، ارائه شده است:

1. عدالت: نویسنده در اين باره، به اين نكته اشاره كرده كه صلاح‌الدين، روزهاى دوشنبه و پنج‌شنبه، براى شنيدن دعاوى مردم، مجلس عام داشته و علما، فقها، قضات و علما در مجالس وى حضور داشتند و اين رويه را در تمام حالات، حتى در سفر، مراعات مى‌نمود.
2. كرم و بخشش: آن‌چنان‌كه نویسنده اشاره نموده، صلاح‌الدين، در زمان وجود مشكلات مالى، همانند روزگار وسعت، انفاق مى‌نمود. وى مى‌نويسد بارها از صلاح‌الدين شنيدم كه مى‌گفت: «در ميان مردمان، هستند كسانى كه آن‌چنان‌كه به خاک نگاه مى‌كنند، همان‌گونه نيز به مال مى‌نگرند» و مراد وى، خود او بوده است.همچنين به اين مطلب اشاره شده كه وى بارها، بيش از آنچه كه از او طلب مى‌شد، عطا مى‌نمود.
3. شجاعت و بى‌باكى: به نظر نویسنده، وى شجاع‌ترين و قوى‌النفس‌ترين فرد زمان خود بوده است.
4. اهتمام به امر جهاد: به گفته نویسنده، جهاد في سبيل الله، اهميت ويژه‌اى نزد او داشت. وى به مطالعه كتبى كه در آن‌ها، آيات و روايات مربوط به فضيلت جهاد آمده و در مورد جهاد و آداب آن توضيحاتى داده بود، علاقه زيادى داشت.
5. صبر و استقامت: مؤلف براى نشان دادن شدت صبر وى، به اين نكته اشاره مى‌كند كه خود ديده است وى به‌سختى بيمار بوده و از شدت وجود دمل در سراسر بدن، قادر به نشستن نبود و حتى نمى‌توانست خود طعام بر دهان بگذارد، ولى با اين حال، از انجام امورى كه به عهده داشت، كوتاهى نمى‌ورزيد.
6. عفو و گذشت: صلاح‌الدين، عادت داشته كه در هنگام ظهر، با مردم غذا خورده و سپس براى خوابيدن، به خيمه خود رفته و پس از استراحت و خواندن نماز، به روايت و يا مسائل فقهى كه نویسنده براى وى مى‌خوانده، گوش فرادهد. نویسنده براى نشان دادن شدت عفو و گذشت وى، در اين قسمت به اين نكته اشاره دارد كه بارها ديده است اين برنامه، چندين بار توسط برخى نقض شده و وى على‌رغم ناراحتى زياد، از آنان درگذشته است.
7. مواظبت بر مروت و جوانمردى: وى اهتمام زيادى به آداب معاشرت داشته و مثلاًزمانى كه كسى با او مصافحه مى‌نمود، تا دستش را نمى‌كشيد، همچنان دستان او را با محبت مى‌فشرد. از جمله صفاتى كه نویسنده براى او برشمرده، عبارتند از: رعايت مروت، محفوف به حياء بودن، بشاش و خنده‌رو بودن، مهمان‌نوازى به‌گونه‌اى كه اگر كسى مهمان او مى‌شد، امكان نداشت طعام نخورده او را ترك كند و.

قسمت دوم، در مورد احوال، وقايع، فتوحات و تاريخ صلاح‌الدين تا پايان عمر او مى‌باشد. از جمله وقايعى كه در اين قسمت، مطالبى پيرامون آن‌ها بيان شده، عبارتند از: حركت صلاح‌الدين براى بار اول به سمت مصر همراه با عموى خود اسد‌الدين؛ مراجعت مجدد به مصر به واسطه واقعه «البابين»؛ مراجعت مجدد به مصر در سال 564؛ وفات اسد‌الدين عموى سلطان صلاح‌الدين؛ اولین جنگ صلاح‌الدين در مصر؛ وفات نجم‌الدين، پدر سلطان صلاح‌الدين؛ فتح يمن؛ وفات نور‌الدين محمود بن زنكى؛ خروج سلطان صلاح‌الدين به سمت شام و تصرف دمشق؛ وفات ملك الصالح؛ رفتن صلاح‌الدين به موصل؛ واقعه شاه ارمن؛ رفتن صلاح‌الدين به شام و تصرف حلب؛ مرگ شاه ارمن؛ بازگشت ملك الظاهر به حلب و...

وضعيت كتاب

فهرست مطالب و اغلاط متن، در انتهاى كتاب آمده است.

در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، توضيحاتى پيرامون برخى از كلمات داده شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.