فرهنگ‌نامه آرزو
| فرهنگ نامه آرزو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شیخی، حمیدرضا (مترجم)
سیدطباطبایی، سید محمدکاظم (نویسنده) محمدی ری‌شهری، محمد (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1385 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-493-150-5 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
فرهنگ‌نامه آرزو، اثر محمد محمدى رى شهرى، از علماى معاصر است كه با همكارى سيد محمدكاظم طباطبائى تهيه شده و توسط آقاى حميدرضا شيخى از عربى به فارسى ترجمه گشته است. فرهنگ‌نامه آرزو، قطره‌اى ديگر از درياى بيكران علوم و معارف ناب اسلامى و مَدخَلى ديگر از دانش‌نامه «ميزان الحكمة» است كه به‌صورت مستقل، منتشر مى‌شود.
فرهنگ‌نامه آرزو، سومين كتاب از مجموعه فرهنگ‌نامه‌هايى است كه با هدف تصحيح و تقويت فرهنگ ارزش‌هاى رفتارى در دست تدوينند.
ساختار
كتاب، شامل يك پيشگفتار، يك درآمد و 8 فصل است.
در اين دانش‌نامه، واژه‌ها و اصطلاحاتى كه در قرآن و احاديث، كاربرد فرهنگى گسترده‌اى دارند، به ترتيب الفبايى، با نظمى نوين و با ذكر نمونه كاربردها (شواهد)، معناشناسى و تحليل و تبيين مى‌گردند.
گزارش محتوا
فصول هشت‌گانه اين كتاب، شامل احاديثى در نقش آرزو در زندگى، آرزوى حقيقى، راه رسيدن به آرزوها، آفت‌هاى آرزو، كوتاه كردن آرزو، برحذر داشتن از آرزوهاى نكوهيده، خاستگاه‌هاى آرزوهاى بيهوده و زيان‌هاى آرزوهاى باطل مى‌باشد. در اين فصول فقط به ذكر احاديث بسنده شده است.
مؤلف در قسمتِ درآمد كتاب، به بررسى واژه آرزو و معناى آن پرداخته است و بيان مى‌دارد كه امَل و رجا، از جهت معنا به يكديگر نزدیک ند و برخى لغت‌شناسان گفته‌اند كه معناى واحدى دارند و ميان آنها اختلاف اندكى وجود دارد. خليل بن احمد فراهيدى گفته است: امَل؛ يعنى اميد. ابن فارِس نيز آنچه را فراهيدى گفته، تأييد مى‌كند و مى‌گويد:امَل؛ يعنى درنگ و انتظار.
مؤلف، درباره نقش امل در زندگى فردى و اجتماعى بيان مى‌دارد كه آرزوى كمال، ريشه در سرشت انسان دارد. انسان، ذاتا در جست‌وجوى كمالِ مطلق است و بدين جهت، آرزوهاى او حدّ و حصر ندارد. اين خصوصيت فطرى، در حقيقت، موتورِ زندگى و اصلى‌ترين عامل پيشرفت تمدّن بشر و تكامل جامعه انسانى است.
درباره رسيدن به آرزوها مى‌گويد: رسيدن به آرمان‌هاى ارزشمند، در نخستين گام، نيازمند انگيزه نيكو و خودباورى، سپس تلاش، صبر، استقامت، توكّل بر خداوند متعال و يارى خواستن از اوست.
در مورد خطر آرزوهاى دراز بيان مى‌كند كه نخستين شرط بهره‌گيرى از نعمتِ آرزو، معرفت است. اگر كسى نداند در دنيا چه آرزوهايى عُقَلائى، منطقى و دست‌يافتنى است، عمر خود را صرف خيالات و موهوماتى مى‌كند كه هيچ‌گاه بدانها دست نخواهد يافت.
در احاديث اسلامى، از يك‌سو جهل، حماقت، غفلت، آلوده‌گى‌هاى اخلاقى و عملى، دنياپرستى و شقاوت به‌عنوان ريشه‌هاى آرزوهاى باطل و نكوهيده، معرّفى شده‌اند و از سوى ديگر، زوال عقل و از دست رفتن بصيرت، فراموشى زندگى پس از مرگ، قساوت قلب، كوتاهى در انجام دادن كارهاى نيك و يا فراموشى آنها و افتادن در دام انواع فسادها و سختى‌ها و ناكامى‌ها، به‌عنوان آثار و زيان‌هاى آرزوهاى نكوهيده، مطرح گرديده‌اند.
در لابه‌لاى اين دانش‌نامه، برخى مَدخل‌ها، از كاربرد فرهنگى ويژه و بَسامد استفاده بالايى برخوردارند. بدين معنا كه عموم مسلمانان و يا گروه‌هاى خاصّى از آنان، به‌صورت شبانه‌روزى و گسترده، با آنها، سروكار دارند؛ ازاين‌رو، به‌منظور تصحيح و تقويت فرهنگ عمومىِ جوامع اسلامى، ضرورى است معارف مربوط به اين گونه واژه‌ها و اصطلاحات، به‌صورت كتابِ همراه و كتاب راهنما، در اختيار همگان قرار گيرد.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب كتاب در پايان آن قيد شده است.
در پاورقى‌ها، اسانيد احاديث، ذكر گرديده است.
منابع مقاله
متن و مقدمه كتاب.