معین‌الدین شیرازی، محمدهادی بن محمد
| نام | معین‌الدین شیرازی، محمد هادی بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آصف شیرازی، محمد هادی |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1081 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02220AUTHORCODE |
' محمّد هادی بن معين‌الدين محمّد الشريف الشیرازی معروف به آصَف شيراز مؤلف الكشف الوافى فى شرح اصول الكافى، معاصر ولى قلى شاملو بوده است.
جناب ميرزايى، خلف ارشد ارجمند امجد ميرزا معين‌الدين محمّد است كه سابقاً در بلاد فارس از جانب اولياى دولت روزافزون، به شغل وزارت قيام داشت.
محل تولد او، ملك شيراز است و به تحصيل كمالات صورى و معنوى در خدمت فضلاى آن ديار نموده، بعد از وفات والد به رتبه منصب وزارت سرافرازى يافته، به جاى پدر نشست. مدّت‌ها نقد گرانمايه شباب را صرف آن خدمت نموده، آخر الأمر به سعايتِ ارباب حقد و حسد «فِي جِيدِها حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ» از وزارت معزول و موافق مدّعا به كار افاده و استفاده مشغول شد.
شيخ حر عاملى در مدح او چنين می‌گوید: كان فاضلًا متقناً آية في الذُكاء والأدب... ذكره السيّد علي خان في السُلافة، وأثنى عليه كثيرا.
همچنين علامه مجلسى چنين می‌گوید «بعض السالكين مسلك الفلاسفة».
محمّد طاهر النصرآبادي (ت 1027) درباره او چنين می‌گوید:
ميرزا هادى، ولد امجد ميرزا معين‌الدين محمّد، وزير فارس كه صفات او محتاج به تقرير نيست و خلف او از جميع علوم بهره وافى يافته. والدش از وزارت فارس استعفا نموده، وزارت به او مرجوع شد. مدّتى در آن امر در كمال استقلال مشغول بوده، در مراعات قاطبه فضلا و علما و شعرا و فقها به هيچ وجه تقصير ننموده، آنچه لازمه بزرگى بود به عمل مى‌آورد... اگرچه شعر گفتن دون مرتبه او بود؛ امّا گا فكر مى‌كرد. اين رباعى از او مسموع شد....
ميرزا حسن الحسيني الفسائي در مورد او چنين نقل مى‌كند:
در اواخر اين سال [1018] نوّاب اللَّه وِردى خان، وزارت مملكت فارس را به قدوه ارباب دولت و رفعت، ميرزا معين‌الدين محمّد خلف الصدق ميرزا غياث‌الدين على شيرازى واگذاشت و كلانترى را به سلاله سادات ميرشاه، حيدر ثانى، ولد مير سلطان ابراهيم حسنى حسينى، كلانتر سابق، ارزانى داشت.
و در اين سال [1048] نوّاب، ميرزا معين‌الدين محمّد شيرازى، حاكم و وزير فارس، كاروانسراى خان گركان، بلوك قونقرى ميانه شيراز و اصفهان را براى رضاى خداى تعالى و آسايش مسافران احداث نمود.
اساتيد و دوستان مؤلف
نصرآبادي در تذكره (ج 1، ص 255) در ترجمة ملا محمّد تقي لَلَه می‌گوید:
«چون پدرش لَلَه، ميرزا محمّد حسين اوراجه نويس شيرازى بود، به لَلَه مشهور است؛ در كمال فضل و حال بود، قطع نظر از آگا معنوى، صفاى باطن هم داشت كه كم كسى از فضلا را دست دهد. انيس و جليس اكابر شيراز بوده، خصوصاً امام قلى خان. و بعد از فوت خان، از مخصوصاًن ميرزا معين‌الدين محمّد بوده، ميرزا هادى شاگرد او بوده، وقتى به اصفهان آمده، فقير به خدمت او رسيد، حَقّاً كه ملكى بود در لباس بشر. در دقّت طبع و سخن فهمى و سخن‌شناسى مانند نداشت...».
نصرآبادي در تذكره (ج 1، ص 501) در ترجمة حاجي محمّد تقي چنين می‌گوید:
حاجى محمدتقى ولد حاج مؤمن دامغانى. والدش تحصيل علم فقه نموده، نهايت صلاح داشت. به مكّه معظمه رفت، سه حج كرد بعد از مراجعت در شيراز فوت شد. مجملًا حاج تقى مولدش شيراز بوده، در آنجا تحصيل كمال نموده، مشرب صافيش با مؤمن و كافر از چشمه وحدت آب نوشيده، در هر باب لطيفه پرداز است. مدّتى در شيراز با مرحوم ميرزا هادى معاشر بود. بعد از عزل مشارٌ إليه به اصفهان آمده، در خدمت عاليجاه مستغنى الألقابى ميرزا عليرضا شيخ‌الاسلام به تحرير مراسلات و مكاتبات مبادرت مى‌نمود.
ايشان در سال 1081ق دار فانى را وداع گفتند.
آثار
1. حاشية على الإشارات
2. حاشية على تفسير البيضاوي (أنوار التنزيل)
3. حاشية على حاشية القديم
4. حاشية على شرح الإشارات من الطبیعی والإلهي
5. حاشية على شرح المطالع
6. حاشية على الشفاء
7. حاشية على مختصر تلخيص المفتاح
8. حلّ مشكلات الإشارات
9. رسالة في شبهة الاستلزام وجوابها
10. رسالة في المركّب وأجزائه
11. مرآة الحقائق
12. نقد الحواشي
13. نقض رسالة تقرير شبهة المركّب لميرزا محمّد بن الحسن الشيرواني (م 1098)
14. وله أشعار ذكر بعضها معاصره محمّد طاهر النصرآبادي (ت 1027)،