ذمّ الهوی
| ذمّ الهوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زغلی، محمد ابراهیم (محقق)
حرستانی، عصام فارس (محقق) ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب ذمّ الهوی |
| ناشر | دار الجيل |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1420 ق یا 1999 م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ذم الهوى اثر ابوالفرج ابن جوزى حنبلى بغدادى (متولد510ه.ق) است كه به زبان عربى پيرامون مذمت هوى و هوس و مجاهده با نفس و پيروى از عقل مى‌باشد.
ساختار
شامل 50 باب در موضوعات مختلف اخلاقى مى‌باشد.
گزارش محتوا
در باب اول كتاب پيرامون عقل سخن گفته و خاطر نشان مى‌كند كه چند نظر درباره عقل وجود دارد، قومى مى‌گويند كه قسمى از علوم ضروريه است، قومى ديگر آن را غريزه‌اى مى‌دانند كه بوسيله آن علوم فهميده مى‌شود و قوم ديگر آن را قوه‌اى كه بين حقائق و معلومات تمييز مى‌دهد، عده‌اى ديگر آن را جوهر بسيط، جسم شفاف، و نور، مى‌دانند و در آخر، به جمع بندى پرداخته و عقل را غريزه‌اى مى‌داند كه مانند نورى است كه در قلب مى‌تابد و براى ادارك اشياء آماده شده و به عاقبت امور، تجويز عمل به امور جائز، محال بودن امور محال حكم مى‌نمايد.[۱]
در ادامه با استفاده از روايات، به فضيلت عقل اشاره مى‌كند.[۲]
تمامى مباحث كتاب با استفاده از آيات قرآن و احاديث مى‌باشد، منتهى احاديثى كه از كتب اهل سنت نقل شده است. زيرا مؤلف كتاب، حنبلى مذهب است.
وى در بسيارى از مواضع كتاب از اشعار نيز استفاده نموده و به عنوان شاهد مثال و روشن شدن مطلب، ذكر نموده است.[۳]
موضوعات مطرح شده در كتاب، مدح صبر[۴]، حفاظت از قلب از آلوده شدن به فتنه‌ها و اشتغالات دنيايى[۵]، مواعظ قلب[۶]، امر به غض بصر[۷]، گناهان چشم، نگاه كردن به زنيكه انسان را به تعجب در آورد، بر حذر بودن از فتنه زنان، فتنه شيطان، مذمت زنا، مذمت لواط، توبه و استغفار، عفاف، ذكر، ازدواج، ماهيت و حقيقت عشق، ذم عشق، علت حب و عشق، ثواب كسى كه عاشق شود و عفت بورزد و آنرا كتمان نمايد، آفاتى كه بر عاشق از مريضى و جنون حاصل مى‌شود، ذكر حليه‌ها و مخاطراتى كه به نفس براى هلاك شدن جارى مى‌شود تا به محبوب برسد، ذكر كسانى كه به سبب عشق، كافر شدند، ذكر كسانى كه به خاطر عاشق شدن، دست به قتل زده‌اند، كسانى كه معشوقه خود را كشته‌اند[۸]، كسانى كه عشق آنها را كشته است[۹]، كسانى كه به سبب عشق خودكشى كرده‌اند[۱۰]، دواهاى عشق[۱۱]، و در انتهاى كتاب طى بابى به وصايا و مواعظ از احاديث پرداخته است.[۱۲]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب و احاديث، در پايان كتاب ذكر شده است. پاورقی‌های كتاب مربوط به منابع احاديث و روايات مطرح شده در متن كتاب مى‌باشد. این کتاب با تحقیقات عصام فارس حرسانی و محمد ابراهیم زغلی به چاپ رسیده است.
پانویس
منابع مقاله
متن و مقدمه كتاب