علوی گرگانی، سید محمدعلی
| نام | علوي گرگاني، محمدعلي |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آي‍ت‌ال‍ل‍ه علوي ح‍س‍ي‍ن‍ي گرگاني
ح‍س‍ي‍ن‍ي، سيد محمدعلي علوي ح‍س‍ي‍ن‍ي گرگاني، محمدعلي |
| نام پدر | |
| متولد | 1317ش |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | نور الهدي تعليقة علي العروة الوثقي
اجوبه المسائل، يا، پاسخ به جديدترين استفتاءات استفتائات حج و عمره المناظر الناضره في احکام العتره الطاهره |
| کد مؤلف | AUTHORCODE18749AUTHORCODE |
محمدعلی علوی گرگانی (متولد 1318ش)، فقیه و مجتهد معاصر، از شاگردان آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) بوده و کتاب «لئالي الأصول»، از آثار ارزشمند ایشان است.
ولادت
آیت‌الله محمدعلی علوى گرگانی، در سال 1359ق/خرداد 1318ش، در نجف اشرف، به دنیا آمد[۱].
تحصیلات
وی هفت ساله بود (1365ق) که همراه پدر بزرگوارش به ایران بازآمد و به قرائت قرآن مجید و آموختن نصاب، حساب، گلستان و پس از آن به یادگیرى فنون ادب و علوم عرب نزد ایشان پرداخت. نخست، ادبیات و مغنى و مطول و بخشى از شرح لمعه را نزد والدش بیاموخت و در سن شانزده سالگى (1374ق)، همراه با معظم‌له به زیارت بیت‌الله الحرام نائل آمد. در بازگشت از سفر حج، قصد ماندن و تحصیل در حوزه علمیه نجف را داشت که به توصیه آیت‌الله حکیم، رهسپار حوزه علمیه قم شد و در محضر درس اساتید بزرگی همانند حضرات آیات: مجاهدى تبریزى، سلطانى طباطبایى و ستوده اراکى، زانوى ادب به زمین زد و باقی‌مانده سطوح را در طول 4 سال فراگرفت[۲].
اساتید
از جمله اساتید ایشان، عبارتند از آیات عظام:
- بروجردى (سه سال درس فقه)؛
- امام خمینى(ره) (هشت سال درس اصول)؛
- سید محمد محقق احمدآبادى یزدى، مشهور به محقق داماد (دوازده سال درس فقه و اصول)؛
- سید محمدرضا موسوى گلپایگانى؛
- عباسعلى شاهرودى؛
- محمدعلى اراکى؛
- مرتضى حائرى یزدى (پانزده سال درس فقه)[۳].
وی همچنین در ایام تعطیلی حوزه علمیه قم در فصل تابستان، به مدت هفت سال، به نجف اشرف رفته و از درس علماى بزرگ نجف، بهرهور مى‌شد؛ علمای بزرگی همچون آیات عظام: امام خمینى(ره)، خویى، شاهرودى و میرزا باقر زنجانى[۴].
تدریس
ایشان عمر پربار خویش را به تألیف، تدریس و تبلیغ دین گذرانیده است. وی از همان اویل تحصیل، به تدریس کتب ادبیات و سطوح پرداخت. بارها سیوطى و مغنى و مطول، شرح شمسیه و شرح نظام را تدریس کرد و در همان زمان نوجوانى (16 سالگى) کتاب «كشف الغاشية عن وجه الحاشية» را تألیف نمود. از سال 1382ق، به تدریس سطوح (معالم، قوانین، شرح لمعه و شرح تجرید) و سطح عالى (رسائل، مکاسب و کفایه و شرح منظومه) پرداخت[۵].
وی در سال 1405ق، بود که بنا به تقاضاى گروهى از فضلا، تدریس خارج فقه (بر اساس کتاب «شرائع الإسلام» محقق حلى را آغاز کرد و تاکنون کتاب‌هاى: طهارت و زکات را به پایان برده و هم‌اکنون شرح کتاب «صلات» را ادامه مى‌دهند و هم‌زمان خارج اصول را نیز بر پایه «كفاية الأصول» آغاز نمود که دوره کامل آن 15 سال به طول انجامید و به پایان رسید و هم‌اکنون دومین دوره آن، آغاز شده است. وى در طول 40 سال تدریس خویش، فضلاى بی‌شمارى را از سرچشمه زلال علوم اهل‌بیت(ع)، بهرهمند ساخته است[۶].
تبلیغ
ایشان سالیان فراوان بر مسند وعظ و ارشاد تکیه زدند و این شیوه، تا پس از مرجعیت وی ادامه داشته است[۷].
شیوه تدریس
درس معظم‌له از ملاحت گفتار، تتبع اقوال و دقت و بررسى آنها، تحقیق مبسوط در روایات (فقه الحديث) و جمع بین اخبار متعارض و بررسى رجال حدیث برخوردار است. ایشان، با نظر افکندن در کتاب‌هاى متداول و غیر متداول (همانند: غنائم الأيام میرزاى قمى، وسيلة المعاد ملا اسماعیل عقیلى نورى، جامع المدارك آیت‌الله خوانسارى) و نقد و بررسى آنها و کاویدن ادله، سرانجام قولى را برگزیده، که گاه این سخن با سخن دیگر فقیهان منطبق بوده و گاه متفرد است. ایشان در خلال درس، به ذکر مطالب مناسب از تاریخ، تفسیر، رجال و مواعظ نیز پرداخته و درسش، آمیزهاى از مطالب گران‌قیمت و ارزشمند است، که نتیجه سالیان فراوان مطالعات مختلف و تجربههاى بسیار معظم‌له مىباشد[۸].
مرجعیت
معظم‌له، یکى از چهرههاى مشهور علم و تقوا و فقاهت در حوزه علمیه قم بوده و در سال 1412ق، فتاواى خویش را در اختیار همگان قرار دادند[۹].
تألیفات
وی داراى تألیفات متعدد فقهى، اصولى، حدیثى و رجالى است که عبارتند از:
الف)- آثار چاپی:
- توضیح المسائل (به اردو هم ترجمه شده است)؛
- أجوبة المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتائات (2 جلد)؛
- مناسک حج (آداب، اعمال و استفتائات حج)؛
- منهج الصالحين (رساله توضیح المسائل عربى)؛
- منهج الناسكين (مناسک حج عربى)؛
- نور الهدى (تعلیقه بر عروة الوثقى)؛
- المناظر الناضرة في أحكام العترة الطاهرة (بخشى از كتاب الطهارة)؛
- تعلیقه بر تحرير الوسيلة؛
- گلچینى از انوار اخلاقى (برگزیده درس اخلاق روز چهارشنبه)؛
- رهتوشه پارسایان، انوار اخلاقى (شرح وصایاى پیامبر(ص) به ابوذر غفارى و عبدالله بن مسعود)؛
- روزه سپر مؤمن (شامل احکام، استفتائات و آداب روزه‌داری)؛
- احکام بانوان؛
- احکام جوانان؛
- احکام کسب و کار؛
- آشنایی با اعتکاف؛
- کلید سعادت (احکام بانوان، گردآوری‌شده توسط حجت‌الاسلام فاطمی)؛
- توحید از دیدگاه علم (یکى از سخنرانىهاى معظم‌له)؛
- لئالي الأصول.
ب)- آثار غیر چاپی:
- المناظر الناضرة (شرح مفصل ابواب طهارت، صلات و زکات شرائع الإسلام)؛
- لئالي الأصول (10 جلد از مباحث الفاظ تا پایان استصحاب که سه جلد آن به چاپ رسیده است)؛
- زبدة اللئالي (تلخیص کتاب فوق)؛
- القواعد الفقهية (قاعدههاى: ضمان، لاضرر، تقیه، عدالت، میسور و أصالة الصحة)؛
- رساله در فروع علم اجمالى؛
- رساله در تعادل و تراجیح؛
- رساله در اجتهاد و تقلید؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله بروجردى (بحث طهارت و قضا)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله محقق داماد (کتاب صلات و حج)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله حاج شیخ عباسعلى شاهرودى (کتاب طهارت)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله اراکى (بحث صلاة الجمعة)؛
- تقریرات درس فقه آیت‌الله مرتضى حائرى (کتاب طهارت و خمس)؛
- تقریرات درس اصول امام خمینى(ره) (از بحث مقدمه واجب تا آخر قطع و ظن).
- تقریرات درس اصول آیت‌الله محقق داماد (دوره کامل).
- تعلیقه بر وسيلة النجاة؛
- تعلیقه بر منهاج الصالحين؛
- كشف الغاشية عن وجه الحاشية (توضیح مشکلات حاشیه ملاعبدالله)؛
- نور البيان في تفسير القرآن؛
- طبقات الرجال؛
- رهتوشه پارسایان انوار اخلاقى (شرح وصایاى پیامبر(ص) به امیرالمؤمنین(ع))[۱۰].
پانویس
منابع مقاله
بی‌نام، برگرفته از سایت «پایگاه اطلاع‌رسانی مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی علوی گرگانی (مد ظله)»، سه‌شنبه، 11 دی‌ماه 1397، به آدرس اینترنتی: http://www.gorgani.ir/index.php?action=contents&id=91