التعليقات الرجالية علی كتب الحديث

التعليقات الرجالية علی كتب الحديث‏
پدیدآوران	شبیری زنجانی، موسی (نويسنده) مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). گروه رجال (محققین)
زبان	عربی
تعداد جلد	11
کد کنگره	‏

التعليقات الرجالية علی كتب الحديث، مجموعه تعلیقات رجالی فیش‎برداری‎شده است که در قالب کتاب چاپ شده است. این اثر در یازده جلد منتشر شده است و تعلیقات نوشته‎شده در آن هم به تبع زبان روایات، عربی است. البته برخی کلمات در بیان شماره فیش یا باب یا حدیث در کتاب به‎صورت فارسی آمده است؛ مثلا به‎عنوان نمونه در صفحه 5 جلد اول می‎بینیم که نوشته شده است: «فیش یک کتاب: التهذيب/جلد: 11، صفحه: 134، رقم مسلسل حدیث: 90، باب: كتاب الطهارة/باب آداب الأحداث الموجبة للطهارات/شماره باب: 3\، شماره حدیث در باب: 29، السند:... عن محمد بن علي بن محبوب عن علي بن الريان عن الحسين...)». آنگاه ذیل آن در تعلیقه نوشته شده: «التعليقة: علي بن الريان في السند هو علي بن الريان بن الصلت و قد ورد نظير السند في التهذيب 1280/314:2، بتبديل الحسين بالحسين بن راشد؛ لكن الظاهر كون الحسين في السندين مصحفا من الحسن كما ورد كذلك في الاستبصار 13:1/ عند إيراده للخبر المذكور في المتن و الدليل على ما ذكرناه ملاحظة الأسناد المشابهة؛ لاحظ‍‎ التهذيب 979/ 334:1، 1045/ 352 (الظاهر سقوط‍‎ الواسطة فيه)، 696/ 198:8، 1145/ 373، فالمراد من الحسن هو الحسن بن راشد و قد صحّف في كامل الزيارات ب 4/93 بالحسين بن أسد».

در تعلیقه بیان شده که منظور از علی بن ریان که نامش در سند ذکر شده، علی بن ریان بن صلت است. در کتاب تهذیب، نظیر همین حدیث با همین سند آمده، با این تفاوت که عبارت حسین در آنجا به حسین بن راشد تبدیل شده است. البته به نظر می‎رسد که در نام حسین در هر دو سند، تصحیف رخ داده است؛ یعنی نام راوی در آن حسن بوده و شاهد بر این مطلب هم این است که در هنگام ذکر متن روایت مذکور در استبصار، نام این راوی (حسین)، حسن آمده است. همچنین در اسناد مشابه نیز چنین امری رخ داده است. در این صورت (اگر نام راوی حسن باشد)، منظور از حسن مذکور در سند روایت، حسن بن راشد است. در «كامل الزيارات» نیز تصحیفی درباره این راوی صورت گرفته و اساسا وی را به‎صورت دیگری، یعنی به نام حسین بن اسد خوانده است.

در کل روال کتاب در بیان تعلیقه‎ها بر همین منوالی است که نمونه‎اش ذکر شد؛ یعنی بخشی از سند حدیث نقل می‎شود و آدرس کامل آن بیان می‌گردد، سپس در پایین آن تعلیقه با فونت کوچک‎تر، با عبارت التعليقه:... بیان می‌گردد. در این اثر نامی از نویسنده نیست. همچنین مقدمه‎ای بر آن نوشته نشده و یکباره به سراغ متن کتاب می‎رود. همچنین فهرست مطالب یا سایر فهارس فنی نیز ندارد.

منابع مقاله

متن کتاب.