کاشی، حسن
| نام | کاشی، حسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | محمود |
| متولد | |
| محل تولد | آمل |
| رحلت | 708 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تاریخ محمدی، یا، تاریخ دوازده امام - تاریخ رشیدی - تاریخ الاولاد الحضره المصطفوی - ائمه نامه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01351AUTHORCODE |
حسن بن محمود كاشى آملی ملقب به کمال‌الدین، از شعراى قرن هشتم هجرى است كه اشعار فراوانى در مدح اهل‌بيت عليهم‌السلام بخصوص اميرمؤمنان على عليه‌السلام سروده است.
ولادت
از زمان ولادت او اطلاعى نداريم، ليكن با توجه به اينكه اشعار كتاب تاريخ محمدى را در سال 708 و در سن 60 سالگى سروده است، ولادتش را بايد به سال 658 بدانيم. او متولد و ساكن آمل بود ولى از آنجا كه اجداد او اهل كاشان بوده‌اند به «كاشى» تخلص دارد، ضمن اينكه در موارد متعددى از دلبستگى‌اش به كاشان و مشكلاتش در آمل سخن مى‌گويد.
كاشى كه ملقب به كمال‌الدين بود، فقط در مدح اهل‌بيت بخصوص اميرمؤمنان عليه‌السلام شعر سروده[1] و اشعار وى نشانگر محبت شديد به اين خاندان است. احمد بن حسين كاتب مورخ قرن نهم مى‌نويسد: زمانى كه سلطان محمد خدابنده به مشهد سفر كرد درويشى را در كنار بارگاه امام ديد و از او پرسيد تو كيستى؟ ملا حسن فى البداهه قصيده‌اى سرود و چنين گفت:
| منم كه مى‌زنم از حبّ آل حيدر لاف | منم كه مى‌زنم از حبّ آل حيدر لاف | |
| ز جان و دل شده مولاى آل عبدمناف[2] |
|}سلطان محمد يك طشت طلا بدو بخشيد و از مشهد بازگشت.[3]
علاوه بر شعر و مداحى، از مقام علمى و كلامى شيخ حسن كاشى سخن گفته‌اند.[4] وى به جز بر ديوان شعر آثار ديگرى دارد كه آنها را هم در قالب نظم فارسى بيان كرده است.[5]
افندى مى‌نويسد: او فاضل و عالم محقق و شاعرى زبردست بود. مقامش با شيخ على كركى و علامه حلى در انتشار مذهب شيعه يكى است و حق بزرگى به جهت هدايت مردم به راه صحيح، بر آنان دارد از اين‌رو اهل سنت از قديم او را دشمن مى‌داشته‌اند و مى‌گويند او سبب حدوث مذهب تشيع است.[6]
وفات
ملاحسن كاشى پس از سال 708 (سال تأليف تاريخ محمدى) و احتمال زياد پيش از مرگ خدابنده (716) از دنيا رفته است چون سلطان محمد خدابنده الجايتو مزار او را بنا كرده است. اين مزار در سلطانيه در حوالى زنجان مشهور و محل رفت و آمد علاقمندان اوست.
آثار
اثر مهم كاشى منظومه تاريخ محمدى در شرح حال پيامبر و ائمه است. ديگر آثار او عبارتند از هفت بند درباره على(ع)، معرفت‌نامه رساله‌اى منظوم در كلام و عقايد، كتاب الانشاء، ديوان.
(1) تذكره هفت اقليم، 1019/2.
(2) متن كامل اين قصيده را در مجالس المؤمنين (635/2) و تذكره هفت اقليم (1020/2) ببينيد.
(3) تاريخ جديد يزد ص 79.
(4) تاريخ محمدى (مقدمه)، ص 18 و 20 به نقل از تذكره دولتشاه سمرقندى.
(5). همان ص 7.24. رياض العلماء 308/1.