كلمه علیا در توقیفیت اسماء
| کلمه علیا در توقیفیت اسماء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسنزاده آملی، حسن (نویسنده) |
| ناشر | دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، مرکز انتشارات |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1376 ش |
| چاپ | 3 |
| موضوع | خدا - نامها - توقیفیت |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 218 /ح5ک8 |
كلمه علیا در توقیفیت اسماء، اثر استاد حسنزاده آملى، به زبان فارسى و در موضوع توقيفى بودن اسماى خداى تعالى است.
ساختار
كتاب، داراى يك مقدمه و هشت باب است.
گزارش محتوا
مسئله توقيفيت اسماء، مسئله‌اى است كه هم در تفسير و كلام از آن بحث مى‌شود و هم در حكمت و عرفان، ولى بين بحث كلامى و تفسيرى و بحث حكمى و عرفانى آن، از جهاتى فرق است، زيرا اولا: مراد از اسما در كلام و تفسير، اسماء الله ملفوظى يا مكتوبى است، ولى در حكمت و عرفان، مراد از آنها، اسماء الله تكوينى است و ثانيا: مراد از توقيفيت در كلام و تفسير، توقف داشتن تسميه حق تعالى به اسمى از اسماى كمالى، بر اذن شارع است، ولى در عرفان و حكمت، مراد از آن، اختصاص داشتن هر اسمى از اسماء الله تكوينى، به موطن خاص خود است و ثالثا: بحث ياد شده در تفسير و كلام، بيشتر جنبه فقهى دارد تا اعتقادى، بر خلاف بحث حكمى و عرفانى آن، كه فقط جنبه نظرى و معرفتى دارد، نه چيز ديگر.
بارى حضرت استاد حسنزاده آملى، در رساله «كلمه عليا در توقيفيت اسماء» كه اولين اثر مستقل در موضوع ياد شده است، كليه مطالب فوق الذكر را با نظم و ترتيب خاصى، طى هشت باب بررسى كرده و بدين طريق، مجموعه‌اى نفيس را درباره مباحث مربوط به توقيفيت اسما، از جنبه‌هاى مختلف، خصوصا عرفانى و كلامى، به اهل فضل و دانش اهدا نموده است.
حضرت استاد، خود، در مقدمه رساله مذكور، چنين آورده است:
«اين رساله، به عدد درهاى بهشت، در هشت باب، از توقيفيت اسماى الهى، سخن مى‌گويد. آن را در تابستان هزار و سى‌صد و پنجاه و سه هجرى شمسى، در آمل كه با جمعى پريشان حلقه ذكر و جلسه انس و محفل درس و معقل قدس داشته بود، روزانه تصنيف و شبانه تدريس مى‌كرد و اينك كه زمستان هزار و سى‌صد و شصت و نه هجرى شمسى است، به شيوه‌اى كه در پيش روى خواننده گرامى است، تنظيم و كراسه‌اى به عنوان يادنامه جاويد، به حضور والاى شهيد سعيد فاضل بسيار گران‌قدر رشيد، سيد حسن شاه‌چراغى دامغانى، رحمةالله‌عليه، تقديم مى‌دارد. اميد است كه مورد پسند ارباب بينش و اصحاب دانش واقع افتد و نگارنده را اثرى پايدار، به يادگار بماند».
همان‌گونه كه مذكور افتاد، رساله ياد شده، در هشت باب، تنظيم گرديده است كه ذيلا، به عناوين آنها اشاره مى‌شود:
باب اول: در تقرير محل نزاع، در توقيفيت اسماء الله تعالى شأنه.
باب دوم: در بيان اسما و صفات وجودى و سلبى و اسماى ذات و اسماى صفات و اسماى افعال.
باب سوم: در علت توقيفى بودن اسما، در نزد اكثرى اهل شرع، به خصوص متكلمان.
باب چهارم: در نقل برخى از آيات قرآنى، در توقيفيت اسماء الله تعالى و نقل بعضى از اقوال مفسران.
باب پنجم: در بيان عدد اسماء الله و عظمت اسمائه.
باب ششم: در توقيفيت اسما نزد عارفان و حكيمان.
باب هفتم: در بيان اختصاص اطلاق سميع و بصير در ميان قواى ظاهرى پنج‌گانه، بر بارى تعالى.
باب هشتم: در اطلاق اسماى الهى با مراعات ادب مع الله عز اسمه.
وضعيت كتاب
اين رساله، در سال 1371، توسط انتشارات دفتر تبليغات اسلامى، به طبع رسيده است.