لاهوری، محمدرضا
| نام | لاهوری، محمدرضا بن محمداکرم |
|---|---|
| نام‌های دیگر | م‍ل‍ت‍ان‍ی، محمدرضا
م‍ل‍ت‍ان‍ی لاهوری، محمدرضا |
| نام پدر | |
| متولد | 1686 م |
| محل تولد | |
| رحلت | 1098 ق یا 1686 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03835AUTHORCODE |
محمدرضا لاهورى (1098ق1686/م) در مولتان به دنيا آمد. وى از صوفيان شيعه مذهب هند است كه در قرن يازدهم هجرى قمرى مى‌زيست.
از باب ارادت به امام هشتم شیعیان، على بن موسى الرضا(ع)، كتاب شرح خود بر مثنوى را «مكاشفات رضوى» ناميد. مهم‌ترين مشخصه‌اى كه مكاشفات رضوى را از ديگر شرحهاى هندیان متمايز مى‌سازد، رنگ شيعى آن است. لاهورى تا مى‌تواند مى‌كوشد اساس سخنان مولانا را بر حديث‌ها و روايت‌هاى شیعیان استوار سازد و از اين جهت مانند شارح دانشمند ترك عبدالباقى گلپينارلى (1351-1287ش) است كه شرح او بر مثنوى نيز حال و هواى كامل شيعى دارد.
لاهورى، چنان كه از شرح او برمى‌آيد، مولانا را پيرو يا شارح انديشه‌هاى ابن عربى نمى‌داند. به همين سبب، وقتى به سخن ابن عربى استناد مى‌كند كه آن را موافق مذهب خود ببيند. نام ابن عربى در شرح او بيش از سه بار نيامده است كه يكى از آن‌ها اختصاص دارد به نقل جمله‌اى از فتوحات مكيه، باب 366، در كنار سخنى از علاءالدوله سمنانى، تا نشان دهد كه «شيخ محيى‌الدين بن عربى امام مهدى(عج) را خاتم ولايت محمدى مى‌داند و تا وقت ظهور آن حضرت، نايب او را در هر دورى از ادوار فلكى موجود مى‌داند كه به نيابت او كار مى‌كند».
اين در حالى است كه منظور مولانا همچنان كه جلال‌الدين همايى مى‌نويسد: «مقصود مولوى مهدى موعود منتظَر نيست كه به عقيده شيعه و سنى بايد از نسل على(ع) باشد، چنان كه شيخ محيى‌الدين در مؤلفات خود به شرح نوشته است. بلكه مرادش ولى امر و قطب زمان است». سيد جعفر شهيدى نيز مى‌نويسد: «ولى يا قطب يا امام در اصطلاح صوفيان به معنى امام يا حجت كه در علم كلام شيعه شناسانده شده، نيست».
شارح لاهورى مثنوى از ياد اين نكته نيز غافل نمى‌نماند كه از نگاه «اكابر اهل سنت و جماعت» منظور مولانا نايب پيغمبر(ص) است. با اين حال، محمد اكبرآبادى به سبب اشارت‌هاى شيعى مكاشفات رضوى سخت محمدرضا لاهورى را به باد تحقير مى‌گيرد و به زشتى ياد مى‌كند.
تأليفات
1- مكاشفات رضوى؛
منابع مقاله
سايت همزبانى، پيوندگاه فارسى ياران جهان، مقاله شرحهاى هندیان بر مثنوى مولاناى ايرانيان، حسن لاهوتى، 20 ارديبهشت 1390.