مباحثی از اصول فقه
| مباحثی از اصول فقه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محقق داماد، مصطفی (نویسنده) |
| ناشر | مرکز نشر علوم اسلامی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1362 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه شیعه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 159/8 /م3م2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
«مباحثى از اصول فقه»، اثر دكتر سيد مصطفى محقق داماد، ارائه‌دهنده تقريرى نو از انديشه‌هاى عميق پيشينيان دانش اصول فقه، به زبان فارسى است.
ساختار
كتاب، داراى سه جلد است. مباحث جلد اول و دوم، در ذيل دو عنوان كلی «مباحث الفاظ» و «منابع فقه» و مطالب جلد سوم، در ضمن يك مقدمه و هفت فصل تنظيم شده است.
مباحث، همگى، با بيانى بسيار روان و ساده، ولى محكم و زيبا ارائه گرديده است.
گزارش محتوا
در جلد اول، زير عنوان «كليات»، اين مباحث مطرح شده است: تعريف اصول و فقه و اجتهاد، اجتهاد از نظر تاريخى، انفتاح باب اجتهاد و در ذيل عنوان «مباحث الفاظ»، از اين مباحث سخن به ميان آمده است: مبحث وضع، اقسام وضع، حقيقت و مجاز و علائم آن دو، ترادف و اشتراك، استعمال مشترك لفظى در بيش از يك معنا، اصول لفظيه، حجيت اصول لفظيه، حقيقت شرعيه، امر، صيغه نهى، اقسام واجب، مفاهيم، عام و خاص، مطلق و مقيد، مجمل و مبين و بحث مشتق.
در جلد دوم، در ذيل عنوان «منابع فقه»، مباحثى درباره قرآن كريم(شامل عناوين و اسامى قرآن كريم، آيه، سوره، تعداد حروف و كلمات قرآن، محتوا و مطالب قرآن، نگارش قرآن كريم، جمع و تدوين قرآن و حجيت ظواهر قرآن)، سنت(شامل سنت فعلى و تقريرى و قولى مشتمل بر مباحث حافظان و ناقلان نخستين حديث، نخستين مجموعه‌هاى احاديث، تدوين حديث در شيعه و...)، اجماع(شامل سنت از ديدگاه عامه و خاصه، ادله حجيت اجماع در فقه اهل سنت، چگونگى كاشفيت اجماع از قول معصوم و اقسام اجماع)، عقل(شامل سير تاريخى دليل عقل، عقل از ديدگاه شيعه و اهل سنت، موضع معتدلانه مجتهدين اماميه در مورد عقل، دليل عقلى و اقسام آن، مواضع نزاع در مبحث عقل و تلازم بين حكم عقل و شرع)، شهرت و سيره(شامل اقسام شهرت، ارزيابى انواع شهرت، حجيت سيره عقلائيه، حجيت سيره اسلامى، كاربرد سيره، فرق سيره و عرف و عادت، عرف و عادت در فقه عامه و عرف و عادت در قانون مدنى ايران)، قياس و استحسان(شامل تعريف قياس، اركان قياس، دلايل حجيت قياس از نظر عامه، قياس منصوص العلة، قياس اولويت، قياس مستنبط العلة، تعريف استحسان، اقسام استحسان و ادله حجيت استحسان)، مصالح مرسله و سد ذرايع(شامل اقسام مصالح، حجيت مصالح مرسله از نظر مذاهب مختلف اسلامى، عناوين ثانويه در فقه اماميه و سد ذرايع).
در جلد سوم، اين مباحث مطرح شده است:
تعريف اصول عمليه، ضرورت استناد به اصول عمليه، مجارى اصول عمليه، اقسام اصول عمليه، تعارض اصول و امارات، واژه استصحاب، تعريف استصحاب، اركان استصحاب، شرايط اجراى استصحاب، تقسيم‌هاى استصحاب، حجيت استصحاب از ديدگاه عالمان اصول، دلايل حجيت استصحاب، تنبيهات استصحاب، معناى اصل برائت، مستندات فقهى اصل برائت، تعارض برائت و استصحاب، نمونه‌هايى از اجراى اصل برائت، نظريات در اصل تخيير و مستندات آنها، نظريه مختار مصنف(اجراى قاعده تخيير عقلى بدون آنكه شرعا حكمى وجود داشته باشد، نه حكم ظاهرى و نه حكم واقعى)، اصل اشتغال، تعارض ادله، واژه تعارض، تعريف تعارض، تعارض مستقر و غير مستقر، مرجحات باب تزاحم، تعارض بينات، تعارض اصول و امارات، تعارض استصحاب با ساير ادله، خيار تأخير ثمن(كاربرد استصحاب كلى)، فوريت و تراخى خيار غبن، استصحاب حكم شرعى مستكشف از حكم عقل و تعارض وصف و اشاره.