آیتی، محمدابراهیم

نام	آیتی، محمدابراهیم
نام‌های دیگر	آیتی بیرجندی، محمدابراهیم
نام پدر	شيخ محمد قائنى
متولد	1294 ش
محل تولد	قريه گازار از توابع بيرجند
رحلت	1343 ش یا 1384 ق
اساتید	شيخ هاشم قزوينی، شيخ مجتبی قزوينی، آیت‌الله سبزواری، اديب نيشابورى و ميرزا مهدی اصفهانی
برخی آثار	تاریخ پیامبر اسلام(ص) شهداء الاسلام في عصر الرسالة
کد مؤلف	AUTHORCODE1499AUTHORCODE

محمد ابراهيم آیتی نویسنده و مورخ شیعه، نویسنده کتاب تاریخ آندلس و کتاب تاریخ پیامبر اسلام و نیز مترجم تاریخ یعقوبی به زبان فارسی و از علمای معاصر شیعه، کتاب تاریخ پیامبر او برگزیده اولین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.

ولادت

در سال 1333 قمرى در قريه گازار از توابع بيرجند در خانواده‌اى روحانى متولد شد. پدرش شيخ محمد قائنى كه پيش‎نماز روستاى گازار بود،

تحصیلات

پدرش او را در هفت سالگی به تحصيل نزد معلمان شايسته محل سپرد و دو سال بعد خود درگذشت. تا سيزده سالگی در روستای گازار به تحصيل ادامه داد و سپس با اجازه مادر روانه بيرجند شد و به علوم دينى پرداخت.

اساتيد

در هجده سالگى به مشهد رفت و در حوزه علميه آن شهر از استادانی چون شيخ هاشم قزوينی، شيخ مجتبی قزوينی، آیت‌الله سبزواری، اديب نيشابورى و ميرزا مهدی اصفهانی را بهره برد. وى در مشهد تا خارج فقه و اصول پيش رفت و و علوم عقلى را در محيط خارج از حوزه آموخت. پس ازآن در سلك لباس روحانیت به تهران رفت و ضمن تدريس، از دانشكده معقول و منقول دانشكده الهيات دانشگاه تهران درجه دكتري گرفت.

آثار

آيتي، به عربی و انگليس تسلط داشت و کتاب‌هايي از عربی و انگلیسی ترجمه كرد. ترجمه تاريخ يعقوبي و البلدان يعقوبي از عربی و ترجمه جهان در قرن بيستم و افكار جاويد محمد از انگلیسی. برخى ديگر آثار او عبارتند از: تاريخ پيامبر اسلام، بررسی تاريخ عاشورا، گفتار عاشورا (با همكاري مرحوم طالقاني، شهيد مطهري و شهيد بهشتي)، آندلس يا تاريخ حكومت مسلمين در اروپا، سرمايه سخن (مجموعه سخنرانى‌ها و 80 مقاله درباره مناسبت‌هاى مذهبى)، بررسى تاريخ عاشورا، تصحيح تفسير شريف لاهيجى، آيينه اسلام، سيماى اميرالمؤمنين از مسجدالحرام تا مسجد كوفه، مرجعيت و روحانیت و...

مرحوم دكتر آيتى انسانى وارسته و سليم النفس، بسيار صبور و سليم، كم گوى و گزيده‌گو بود و هرگز خود را در علوم متداول حوزه‌ها و مجامع علمى محدود نساخت. از اين رو در تاريخ دوره اسلامى و تاريخ پيامبر و اهل‌بيت نيز تلاش فراوان كرد و يكى از متخصصان اين رشته در آمد. شهيد مطهرى در تمجيد از مقام علمى و زحمات ايشان چنين ياد مى‌كند: آقاى آيتى يك مورّخى است نسبت به تاريخ صدر اسلام، من به جرأت مى‌توانم بگويم در همه تهران و شايد در همه كشور كسى نداريم كه به تاريخ صد ساله اول اسلام مثل آقاى آيتى احاطه داشته باشد. كسى مثل او نيست كه به جزئيات اين قسمت از تاريخ احاطه و طلاع داشته باشد. حرفى كه اين مرد بگويد سند است.