آیین همسرداری
| نام کتاب | آیین همسر داری |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | اخلاق خانواده |
| پدیدآورندگان | امینی، ابراهیم (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 253/2 /الف8آ9 |
| موضوع | اسلام و خانواده
روابط زن و مرد - جنبه‌های مذهبی - اسلام زناشویی (اسلام) |
| ناشر | اسلامی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3329AUTOMATIONCODE |
آيين همسردارى يا اخلاق خانواده، تأليف آيت‌الله ابراهيم امينى، از جمله نوشته‌هاى فارسى در موضوع اخلاق زناشويى است كه با قلمى ساده و روان نگارش شده است. نويسنده با هدف آشنايى پسران و دخترانى كه درصدد ازدواج هستند با وظايف زناشويى و آمادگى براى آغاز زندگى مشترك، دست به تأليف کتاب زده است.[۱]
ساختار
کتاب، مشتمل بر يك مقدمه و دو بخش است كه در بخش اول، وظايف بانوان و در بخش دوم، وظايف مردان بيان شده است. هريك از بخش‌هاى کتاب مشتمل بر عناوين متعددى است كه البته بخش اول بيشترين عناوين را به خود اختصاص داده است.
نويسنده در ابتداى هر مطلب توضيحاتى را بيان و سپس به احاديث پيامبر مكرم اسلام(ص) و ائمه معصومين(ع) استناد مى‌كند. گاه نيز سخنانى را از بزرگان و دانشمندان در تأييد آن مطلب متذكر مى‌شود. وى سعى دارد كه متن کتاب را از شيوه آموزشى صرف خارج كرده و با شيوه خطابى با الفاظى چون «خانم يا آقاى محترم» مخاطب را در بحث، مشاركت داده و فكر و وجدان خواننده را تحت تأثير قرار دهد و در اين امر موفق است. وى همچنين داستان‌ها و اتفاقات جالبى را در بخش‌هاى مختلف کتاب ارائه مى‌كند كه بر جذابيت نوشتار مى‌افزايد.
گزارش محتوا
در اين کتاب، مشكلات زناشويى مورد بررسى قرار گرفته و با استفاده از قرآن شريف و احاديث پيغمبر(ص) و ائمه(ع) و گاهى با استفاده از آمار عمومى و تجربه‌هاى شخصى، تذكراتى داده شده و راهنمايى‌هاى لازم به‌عمل آمده است.
نگارنده، مدعى نيست كه با خواندن اين کتاب تمام مشكلات خانوادگى حل و فصل خواهد شد؛ زيرا عوامل ديگرى نيز بدون شك دخالت دارند، ليكن اميدوار است كه خواندن اين کتاب و به‌كاربستن آن، در حل بسيارى از مشكلات به خانواده‌ها كمك كند.[۲]
در اين کتاب وظايف هريك از زن و مرد به‌طور جداگانه مورد بررسى قرار گرفته و کتاب به دو بخش تقسيم شده است: بخش اول، وظيفه زن نسبت به شوهرش و بخش دوم، وظيفه مرد نسبت به همسرش. ليكن لازم است كه زن و شوهر هر دو بخش را بخوانند تا به وظايف مشترك آشنا شوند و بينايى بهترى پيدا كنند. وقتى يكى از دو بخش را مى‌خوانيد ممكن است خيال كنيد كه از يك طرف جانب‌دارى شده و وظيفه ديگرى مورد غفلت واقع شده است، ليكن چنين نيست، وقتى بخش ديگر را بخوانيد تصديق خواهيد كرد كه تعصبى در كار نبوده و بى‌طرفانه قضاوت شده است.[۳]
نويسنده پيش از ورود به بحث و بيان وظايف بانوان نسبت به شوهرانشان، مطالبش را با تبيين هدف ازدواج آغاز كرده است. ازدواج براى انسان يك نياز طبيعى است و فوائد مهمى را در بر دارد كه اهم آنها در سه مورد: 1. نجات از سرگردانى و بى‌پناهى و تشكيل خانواده؛ 2. ارضاى غريزه جنسى و 3. توليد و تكثير نسل، خلاصه شده است. سپس به تاكيدات قرآنى و روايى در اين زمينه اشاره شده است.[۴]
اولين وظيفه‌اى كه مؤلف در بخش اول به آن پرداخته است، «شوهردارى» است. نويسنده شوهردارى را به مواظبت و نگهدارى شوهر معنا كرده و معتقد است كه اين امر، كاردانى و ذوق و سليقه و زيركى مخصوص نياز دارد. زن بايد مواظب اخلاق و رفتار شوهرش باشد، به كارهاى نيك تشويقش كند و از كارهاى بد نگهدارى‌اش كند.[۵]
نويسنده، در بخش ديگرى از کتاب، بانوان را توصيه به خوش‌اخلاقى مى‌كند و از نتايج بداخلاقى برحذر مى‌دارد. وى حديثى از پيغمبر اكرم(ص) را به‌عنوان شاهد مى‌آورد: «آدم بداخلاق نفس خودش را در رنج و عذاب دائم قرار مى‌دهد».[۶]
توقعات بيجا از جمله موضوعاتى است كه گاه زندگى را به كام زن و شوهر ناگوار مى‌كند. امكانات مالى و درآمد همه افراد يك‌سان نيست. همه نمى‌توانند در يك سطح زندگى كنند. نويسنده با خطاب به بانوان، پرهيز از چشم و همچشمى‌هاى بيجا را توصيه كرده و بنا كردن زندگى بر وام و نسيه براى خريد اشياء غير ضرورى را به مصلحت خانواده نمى‌داند.[۷]
مطالبى درباره كمك به ترقى شوهر، زن‌هاى وسواسى، نظافت منزل و خانه‌دارى، اشتغال بانوان، بچه‌دارى و تربيت فرزند، از ديگر عناوينى است كه نويسنده در بخش اول کتاب به آن پرداخته است.
در بخش دوم کتاب، نويسنده اولين وظيفه مرد را سرپرستى خانواده مى‌داند. وى در تبيين اين مطلب مى‌نويسد: زن و شوهر دو ركن بزرگ خانواده هستند، ليكن مرد بدان‌جهت كه آفرينش ويژه‌اى دارد و از جنبه تعقلات قوى‌تر است، ركن بزرگ و سرپرست خانواده محسوب مى‌شود. خداوند بزرگ نيز او را به‌عنوان قيم و سرپرست خانواده شناخته، در قرآن كريم مى‌فرمايد: «مردها سرپرست زنان مى‌باشند».[۸]
آيت‌الله امينى در اين بخش با ذكر روايات زيبايى از پيامبر اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع)، تاكيد فراوانى بر اظهار محبت مرد نسبت به همسرش دارد؛ از آن جمله است روايتى از رسول اكرم(ص) كه فرمودند: «اين سخن مرد كه به همسرش مى‌گويد: واقعاً تو را دوست دارم، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد».[۹]
احترام به همسر، يكى از موضوعاتى است كه نياز به رعايت متقابل دارد. زن نيز همانند مرد دوست دارد محترم و گرامى باشد و از تحقير و توهين رنجيده‌خاطر مى‌گردد. نويسنده به جهت زدودن برخى افكار و ديدگاه‌هاى زشت و به‌دور از واقعيت كه احترام شوهر نسبت به زن را ناپسند مى‌شمارد، اين نكته را به آقايان تذكر مى‌دهد كه: «بزرگداشت او تو را كوچك نمى‌كند، بلكه حق‌شناسى و صفا و مودت تو را به اثبات مى‌رساند.[۱۰]
خوش‌اخلاقى، ترتيب اثر ندادن به حرف بدگويان، ناديده گرفتن لغزش‌ها، مردان بدبين، اقتصاد خانواده، همكارى در كارهاى خانه، تعليم و تربيت و طلاق، از جمله ديگر عناوين موضوعاتى است كه در اين بخش مورد بحث قرار گرفته است.
وضعيت کتاب
فهرست مطالب در ابتداى کتاب آمده است. آدرس آيات و روايات و داستان‌ها در پاورقى کتاب ذكر شده است.
منابع مقاله
امينى، ابراهيم، آيين همسردارى يا اخلاق خانواده، تهران، انتشارات اسلامى، چاپ هفدهم، 1380.
پانويس