التفسير و المفسرون في ثوبه القشيب
التفسير و المفسرون في ثوبه القشيب، تأليف حضرت آیت‌الله محمد هادى معرفت از علماء و دانشمندان قرآن‌پژوه، معاصر مى‌باشد، نويسنده‌اى كه عمر پربركت خويش را در تبيين و تشريح موضوعات علوم قرآنى مصروف نمود.و در اين راستا خدمات ارزشمندى به جامعۀ اسلامى ارائه نموده كه مجموع اين كتاب‌ها به 10 جلد مى‌رسد، يكى از اين آثار، كتاب ارزشمند«التفسير و المفسرون في ثوبه القشيب» است كه مؤلف، آن را در راستاى التفسير و المفسرون ذهبى (از علماء اهل سنت، كه در بعضى از مطالب آن شيعه را مورد بى‌مهرى قرار داده است) نوشته شده.
| التفسیر و المفسرون في ثوبه القشیب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | معرفت، محمدهادی (نويسنده) |
| ناشر | الجامعة الرضوية للعلوم الإسلامية |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران |
| سال نشر | 1418 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تفسیر - فن مفسران - سرگذشت‌نامه و کتابشناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 91/5 /م6ت7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اين كتاب كه موضوع آن تفسير (از ابعاد مختلف مانند تعريف آن-تفسير در دوران پيامبر-صحابه-تابعين و...) است با توجه به آن كه مؤلف سعى نموده مطالب آن را به صورت منطقى و سلسله‌وار ارائه نمايد، مورد توجه علاقه‌مندان زيادى قرار گرفته تا آنجا كه از طرف انتشارات التمهيد ترجمه و بخشهايى از آن در دانشگاهها به عنوان كتاب درسى مورد استفاده قرار مى‌گيرد.
ساختار
این کتاب شامل 2 جزء است كه در مجموعه ده جلدی «التمهید في علوم القرآن» در جلد نهم و دهم قرار گرفته است فهرست مطالب آن به شرح ذيل است:
الجزءالأول:
المقدمة
المرحلة الأولی:التفسیر فی عهد الرسالة
المرحلة الثانیة:التفسیر فی دور الصحابة
المرحلة الثالثة:التفسیر فی دور التابعين
المرحلة الرابعة:کبار المفسرين من أتباع التابعين
المرحلة الخامسة: دو أهل البیت علیهم‌السلام في التفسير
الجزء الثاني:
المرحلة السادسة: التفسير في عهد التدوین
النمط الأول: التفسير بالمأثور؛أنحاء التفسير بالمأثور
النمط الثاني: التفسير الإجتهادي
ويژگى‌ها.
از آنجا كه كتاب التفسير و المفسرون..از اولين كتابهايى است كه از طرف علماى شيعه در اين زمينه (روشها و مكاتب تفسيرى) نوشته شده ولى
مؤلف محترم آن با سعى و تلاشى كه نموده توانسته مطالب مورد نظر و مورد بحث را به نحو مستوفى و كامل انجام دهد، اين اثر ارزشمند داراى ويژگيهايى است كه در ذيل به برخى از آنها اشاره مى‌شود:
- از نظر گستردگى منابع در زمينه‌هاى مختلف به گونه‌اى كه هر منبعى كه در غنى ساختن مطلب مفيد بوده از آن استفاده نموده است
- مؤلف در مسائل اختلافى فقط به ذكر اقوال اكتفا ننموده بلكه بعد از بيان، آنها را مورد نقد و بررسى قرار داده-مانند بحث تفسير به راى
- مطالب كتاب داراى سير منطقى است كه از بررسى اصطلاحات مربوط به تفسير شروع مى‌شود و به بيان مكاتب تفسيرى خاتمه پيدا مى‌كند
- به دور از هر گونه تعصب، سعى شده كتب اهل سنت معرفى و ويژگيهاى آنها نيز بيان شود
- در فصل آخر جلد اول.بحث مهمى را ارائه مى‌نمايند پيرامون نقش اهل بيت عليهم‌السلام در تفسير قرآن و در اين باره تحقيق جامعى درباره مواليان اهل بيت، از صحابه و تابعين و نقش آنان در تفسير ارائه نموده تا بدين وسيله بتواند از حريم اهل بيت عليهم‌السلام در اين زمينه دفاع نمايد
- در جلد اول فصل سوم:پيرامون ترجمه قرآن مجيد بحث شده كه در آن پس از بيان شرائط و ويژگيهاى ترجمه، احكام فقهى مربوط به آن ذكر و در پايان مواردى كه از سوى مترجمين، به اشتباه ترجمه شده بيان مى‌نمايند
- در جلد دوم.آفات تفسير نقلى (مأثور) را مورد بحث قرار داده و در آن بحث مهم اسرائيليات در تفسير را ارائه مى‌نمايد كه در اين رابطه حدود 40 مورد را ذكر و به طور مشروح نقد و بررسى مى‌نمايند
- در جلد اول(فصل پنجم) دربارۀ تفسير در عصر تابعين بحث مى‌نمايند كه در آنجا دو مطلب قابل توجه ذكر شده يكى مدارسى كه در آن زمان تفسير در آنها تدريس مى‌شد.، ديگرى معرفى 30 نفر از مفسرين بزرگ در آن زمان كه خلاصه‌اى از زندگى آنها بيان شده است.
مقايسه اجمالى بين متن عربى و ترجمه
از آنجا كه كتاب التفسير و المفسرون ترجمه و توسط مؤسسۀ انتشاراتى التمهيد به چاپ رسيده، بين متن عربى و ترجمۀ آن در بعضى از موارد تفاوتهايى
وجود دارد كه لازم است به بعضى از آنها اشاره شود.
اما با توجه به اينكه مطالب ترجمه شده قبل از چاپ، توسط مؤلف محترم بررسى شده و زير نظر ايشان صورت گرفته، چه‌بسا كه در ارائه مطالب تجديد نظر شده و اين تفاوتها را بوجود آورده است. بهرحال محورهايى كه متن عربى و ترجمۀ آن داراى اختلاف مى‌باشند به قرار زير است
- در ترجمه عناوين دقيق نمى‌باشد مانند: ص118-دلايل مخالفان ترجمه (ص 127 عربى)ص 55-شرائط مفسر (صلاحية المفسر ص52 عربى)
- متن عربى عنوان دارد ترجمه ندارد مانند: ص133 ج 1-دفاع حاسم
- ترجمه عنوان دارد متن عربى ندارد.مانند: ص21 و 23 و 72 و 83 و 97 و 98 از جلد اول و ص15 و 117 از جلد دوم
- در متن عربى مطلب وجود دارد ولى در ترجمه نيست مانند: ص122-الترجمة الحرفيه للقرآن ج اول. نمونه‌اى از اسرائيليات كه حدود 90 صفحه و 44 مورد است كه در ترجمه 5 مورد آن بيشتر ذكر نشده است
- در ترجمه مطلبى وجود دارد كه در متن عربى نيست مانند: از ص134 تا ص137 جلد اول-ص 155-از ص411 تا ص432- در جلد دوم:ص 22 حجية خبر واحد.از ص333 تا ص382 و از ص428 تا ص555
- پس و پيش بودن مطالب مانند: اهميت امر ترجمه كه بايد بعد از تعريف ترجمه باشد(جلد اول) ص320(جلد اول) در متن عربى-اعلام التابعين اول بعد از آن شرح ولى در ترجمه برعكس است
نسخه‌شناسى.عربى
اين كتاب دو جلد است كه جلد اول آن داراى627 صفحه و جلد دوم آن داراى 657 صفحه مى‌باشد و مشخصات آن به شرح ذيل است:
- كاغذ:عادى
- نوبت چاپ:اول
- تاريخ انتشار جلد اول:سال 1376 هجرى شمسى و جلد دوم سال 1377
- تيراژ:3000 نسخه
- ناشر:دانشگاه علوم اسلامى رضوى، مشهد.
- جلد: گالينگور
- داراى فهرست آيات، احاديث، اعلام.
- در پايان جلد دوم جدولى ارائه شده كه در آن نام ترجمه‌هاى قرآن به زبان‌هاى مختلف آورده شده است.
- نام كتاب:التفسير و المفسرون في ثوبه القشيب.
- مؤلف:آیت‌الله محمد هادى معرفت.
- اين كتاب توسط آقايان على خياط و على نصيرى به فارسى ترجمه شده است.
نسخه‌شناسى فارسى
كتاب تفسير و مفسران، ترجمۀ كتاب التفسير و المفسرون است كه توسط آقايان:على خياط و على نصيرى به زبان فارسى ترجمه شده و داراى مشخصات ذيل مى‌باشد:
- تعداد مجلدات دو جلد كه جلد اول آن 526 صفحه و جلد دوم آن 608 صفحه مى‌باشد
- كاغذ:اعلا.
- جلد: گالينگور
- نوبت چاپ:اول
- تاريخ انتشار: تابستان سال 1379-جلد اول و جلد دوم سال 1380
- تيراژ:سه هزار نسخه
- ناشر: مؤسسه فرهنگى التمهيد
- داراى فهرست‌هاى:اعلام، آيات، منابع و مآخذ.
- مقدمه‌اى از ناشر.