فضالة الخوان في طيبات الطعام و الألوان
«فضالة الخوان فى طيبات الطعام و الالوان» تأليف ابن رزين تجيبى، اثرى ممتاز در علم غذا و آشپزى اندلس (اسپانياى كنونى) و مغرب عربى است كه مؤلف آن در عصر حكام بنى مرين اين اثر را نگاشته نموده است.
| فضالة الخوان في طیبات الطعام و الألوان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن رزین تجیبی، علی بن محمد (نويسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس) |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1388 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 تغذیه - متون قدیمی تا قرن ۱۴ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | TX 355 /الف2ف7 |
مؤلف در مقدمه كتاب پس از ذكر اهميت تغذيه در سلامتى، به اين مطلب اشاره مى‌كند كه نويسندگان كتب طباخى از بسيارى از مطالب در اين زمينه غفلت كرده‌اند و به مباحث مشهور اكتفا كرده‌اند لذا تصميم به نگارش كتابى در رفع اين كمبود نموده است. (فضالة الخوان، ص32- 30).
ساختار
كتاب در دوازده بخش و يا به تعبير مؤلف دوازده قسم تدوين و نگارش يافته است. هر قسم خود به بخش‌هاى كوچكترى تحت عنوان فصل تقسيم شده است و مؤلف در هر فصل به يك غذا و شيوه طبخ و درست كردن آن اشاره مى‌كند.
گزارش محتوا
كتاب فضالة الخوان نوعى كتاب آشپزى به سبك قديم است كه در آن به مباحث درست كردن بسيارى از غذاها پرداخته مى‌شود.
در اين كتاب با دو نوع تغديه و روش طبخ و تهيه آن روبه‌رو مى‌شويم: دسته‌اى كه تهيه و طبخ آن نيازمند صرف وقت و هزينه بسيار است مثل مرى مطبوخ و دسته‌اى ديگر كه تهيه و طبخ آنها ساده و راحت است.
ويژگى ديگر اين اثر پرداختن مؤلف به غذاهايى است كه در آن دوران اندلس تهيه و طبخ مى‌شده است.
آنچه مؤلف در اين اثر مى‌نويسد گزارش‌هايى از اغذيه است كه البته بسيارى از آنها تجربه خود او نيست، بلكه نقل‌قول‌هايى است كه او شنيده است، هرچند به مستند اين نقل‌قولهاى اشاره‌اى نكرده است.
وضعيت كتاب
اين كتاب كه در سال 1959م به عنوان رساله دكتراى دانشگاه مادريد مورد بررسى قرار گرفته و به كوشش استاد محمد شقروان استاد دانشگاه محمد پنجم در رباط مراكش با همكارى دكتر احسان عباس با دقتى شايان تقدير تصحيح و تذييل شده و مقدمه‌اى مفصل و عالمانه بر آن نوشته شده كه گمان مى‌رود ارزش آن مقدمه به لحاظ در برداشتن نكات آموزنده فراوان و معرفى منابع متعدد و آثار باقى مانده از حكماء پيشين كمتر از متن كتاب نباشد.
اين اثر در 320 صفحه چاپ و منتشر شده است. در پاورقى‌هاى مختصر اين اثر گاه به اختلاف نسخ و گاه به توضيح واژه و يا عبارتى در متن پرداخته شده است.
افست اين اثر توسط موسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى ايران در ارديبهشت ماه سال 1388ش با مقدمه‌اى كوتاه از آقاى دكتر محمد مهدى اصفهانى منتشر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب