مجموعة رسائل فقهية و أصولية
| مجموعة رسائل فقهية و أصولية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | انصاری، مرتضی بن محمدامین (نويسنده)
کلانتری نوری، ابوالقاسم بن محمدعلی (نويسنده) میرزای شیرازی، محمدحسن بن محمود (نويسنده) فضل‌الله نوری (نويسنده) حاجیانی دشتی، عباس (محقق) |
| ناشر | مکتبة المفيد |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1404 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه - مجموعهها فقه جعفری - مجموعهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 181 /م3 |
مجموعة رسائل فقهية و أصولية، مشتمل بر پنج مقاله در علم فقه و اصول فقه است كه به‌ترتيب سه مقاله از شيخ اعظم انصارى و دو مقاله از ميرزا محمدحسن شيرازى و ميرزا ابوالقاسم كلانتر نورى است. اين كتاب با تحقيق شيخ عباس حاجيانى به زيور طبع آراسته شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه‌اى از ناشر آغاز شده است. پس از آن به‌ترتيب عنوان و متن مقالات ارائه شده است.
گزارش محتوا
- اولين مقاله با عنوان «التسامح في أدلة السنن» تأليف شيخ اعظم انصارى (1214-1281ق) است. در اين مقاله از عدم اعتبار شروط عمل به خبر واحد، اعم از اسلام و عدالت و ضبط، در سنن بحث شده است؛ چه سنت ناظر به ترك و چه سنت ناظر به عمل (مكروهات و مستحبات) باشد.
- رساله موجود، كامل نيست و با نگارش دو سطر از تنبيه نوزدهم ناتمام مانده است. در بيشتر نسخه‌ها نوشته شده است: «در اينجا قلم شريفش خشكيد».
- اين رساله را محقق اصولى شيخ ميرزا موسى تبريزى در كتابش «أوثق الوسائل في شرح الرسائل» از ص299 تا ص307 آورده و ادعا كرده كه نسخه خطى مؤلف را ديده و نسخه‌اش را از نسخه اصلى استنساخ كرده و البته نسخه وى نيز ناقص است. محقق كتاب، نسخه‌اى را هم در هند ديده كه آن نيز ناقص است[۱]
- «رسالة في الاجتهاد و التقليد» نيز مقاله ديگرى از شيخ انصارى است. وى در اين مقاله ابتدا معناى لغوى و اصطلاحى و موضوع تقليد را بيان كرده است. سپس از حكم تقليد، مقلِّد، مقلَّد و مقلدفيه سخن گفته است. اقوال جواز و حرمت تقليد و ادله جواز از ادله اربعه را متعرض شده و در هر مقامى مهم‌ترين مسائل و مباحث را در ضمن تنبيهات متعدده بيان كرده است[۲]
- سومين مقاله با عنوان «رسالة في تحقيق مسئلة المشتق» نوشته شيخ انصارى است. آقابزرگ طهرانى در «الذريعة» به چاپ سنگى اين مقاله اشاره كرده است[۳]اين مقاله در دو مقام و يك خاتمه مطرح شده است: در مقام اول، مشتق به لحاظ مفهومى مورد بررسى قرار گرفته و در مقام دوم در اين‌باره كه تلبس به مبدأ شرط در صدق مشتق است يا نه؟ بحث شده است. در خاتمه نيز ثمره نزاع، در اوقاف، نذور و غير آن دانسته شده است.
- چهارمين مقاله كتاب، «رسالة في المشتق» تقريرات درس ميرزا محمدحسن شيرازى به قلم شيخ فضل‌الله نورى طهرانى است كه علامه آقابزرگ طهرانى در «الذريعة» به آن اشاره كرده است[۴]اين مقاله نيز با تعريف مشتق آغاز شده و سپس به معرفى اقسام مشتق، يعنى صغير و كبير و اكبر، مى‌پردازد. مؤلف در ذيل عنوان «هداية» نتيجه مى‌گيرد كه در صدق مشتق، اتصاف مورد به مبدأ قبل از زمان اطلاق كافى نيست، بلكه بقاء مبدأ را فعلا، شرط مى‌داند[۵]همچنين در بخش ديگرى از مقاله تصريح مى‌كند كه بين اسم فاعل و صفت مشبهه و صيغه مبالغه و اسم مكان و اسم زمان از جهت جريان نزاع فرقى وجود ندارد[۶]
- پنجمين مقاله نيز با همان عنوان «رسالة في المشتق» تأليف ميرزا ابوالقاسم كلانتر نورى است و در «الذريعة» به آن اشاره شده است[۷]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، در انتهاى كتاب و آدرس منابع در پاورقى‌ها ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.