مسائل عليّ بن جعفر و مستدركاتها
| مسائل عليّ بن جعفر و مستدركاتها | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث (محقق) عریضی، علی بن جعفر (نويسنده) |
| ناشر | موسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1368 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث احکام احادیث شیعه - قرن 3ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 128/7 /ع4م5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مسائل عليّ بن جعفر و مستدركاتها نوشته على بن جعفر، فرزند امام جعفر صادق عليه‌السلام است كه شامل مجموعۀ سؤالاتى است كه على بن جعفر از برادر بزرگوار خويش امام موسى كاظم عليه‌السلام نموده است همراه با جوابهاى آن حضرت.
كتاب مسائل على بن جعفر از اصول چهار صد گانه، و از اصول معتبر ميان فقهاى شيعه به شمار مى‌آيد كه در بسيارى از كتابهاى روايى و معتبر به آن استناد شده است.
سخنان علما
شيخ عباس قمى در كتاب «سفينة البحار» در اين باره مى‌فرمايد: «مؤلف اين كتاب، على بن جعفر، رابطۀ بسيار نزديكى با امام موسى كاظم عليه‌السلام داشته و معارف فراوانى از علوم دين را از آن حضرت بهره برده است.اين كتاب، كتابى است مشهور كه مؤلف در آن سؤالاتى از امام عليه‌السلام پرسيده و آنها را همراه با جوابشان در اين كتاب آورده است.
نجاشى در اين باره مى‌گويد: «على بن جعفر داراى يك كتاب است و آن كتابى است در حلال و حرام» و در جاى ديگر نام آن را «مسائل على بن جعفر» ذكر مى‌كند.
شيخ مفيد در اين باره مى‌فرمايد: «مؤلف اين كتاب پيوسته همراه برادر خود امام موسى بن جعفر عليه‌السلام بوده و روايات فراوانى را از ايشان روايت كرده است.»
انگيزه نگارش
در زمان امامت امام موسى كاظم عليه‌السلام هارون الرشيد، خليفه عباسى، بر كشورهاى اسلامى حكومت مى‌كرد.در آن زمان ظلم و جور و خفقان شديدى بر ممالك اسلامى سايه افكنده بود و كمتر كسى امكان و يا جرأت دستيابى به چشمۀ زلال معرفت را، كه از خانه اهل بيت رسول خدا صلى‌اللّه‌عليه‌وآله‌و‌سلم جارى بود داشت، در اين هنگام على بن جعفر برادر كوچك امام موسى كاظم عليه‌السلام با دلى پاك و روحى استوار اين رسالت بزرگ الهى را بر دوش پذيرفت تا تشنگان معارف علوم آل محمد(ص) را از چشمه گواراى آن سيراب گرداند و واسطه‌اى گشت تا سؤالات شيعيان آن زمان را به امام موسى كاظم عليه‌السلام برساند و پاسخ را به آنها برگرداند.همچنين پنجره‌اى باشد كه نور امامت از آن بر ظلمت زدگان دوران روشنى افكند.وى مجموعه سؤالات خود را به همراه جواب آنها در اين كتاب ارزشمند جمع‌آورى نمود تا از طريق روات معتبر شيعه در اختيار آيندگان و علاقه‌مندان به علوم محمد و آل محمد قرار گيرد.
عناوين كتاب
اين كتاب شامل احكام شرعى مثل طهارت، صلوة، احكام مسجد، نماز جمعه و عيد، زكات، خمس، روزه، حج، نكاح، طلاق و ديگر ابواب فقهى است.همچنين مستدركات آن نيز شامل مباحثى در امامت و فضل ائمه عليهم‌السلام و نكات اخلاقى مى‌باشد.
اختلاف در نسخه‌ها
اين كتاب داراى دو نسخه مُبوَّب، يعنى بر طبق ابواب فقه و غير مبوب، يعنى غير مرتب بر ابواب فقه مى‌باشد كه هم اكنون هر دو نسخه آن موجود مى‌باشد.اين دو نسخه از نظر مسائل مطرح شده با هم اختلاف‌هايى دارند زيرا نسخه مبوب داراى 533 مسأله و غير مبوب داراى 429 مسأله مى‌باشد كه در برخى از مسائل نيز با هم مشترك نمى‌باشند.
مستدركات
علاوه بر اين كتاب، سؤالات فراوان ديگرى نيز از على بن جعفر از امام موسى كاظم عليه‌السلام در منابع روايى ما موجود مى‌باشد كه در اين دو نسخه مطرح نشده است و اين خود موجب گرديد تا مستدركات مسائل على بن جعفر نيز در آخر كتاب به آن ضميمه گردد كه در سه بخش احكام شرعى و فضايل ائمه عليهم‌السلام و اخلاقيات مى‌باشد.
نسخه‌هاى كتاب
- نسخه‌اى در كتابخانه آستان قدس رضوى كه تاريخ نگارش آن 686 هجرى و به خط محمد بن حسين مازندرانى است.
- نسخه‌اى در كتابخانه حضرت آیت‌الله نجفى مرعشى كه به خط محمد بن سعيد بن محمد معانى بحرانى مى‌باشد.
- نسخه‌اى در كتابخانه علامه محقق، سيد محمد على روضاتى كه با خط نسخ بسيار زيبا نگاشته شده است.