إعجاز القرآن بین المعتزلة و الأشاعرة


نام کتاب	إعجاز القرآن بین المعتزلة و الأشاعرة
نام‌های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	سلطان، منیر (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏86‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏8‎‏الف‎‏6
موضوع	قرآن - اعجاز کلام اشعری کلام معتزله
ناشر	منشاة المعارف
مکان نشر	اسکندریه - مصر
سال نشر	1986 م
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE2932AUTOMATIONCODE

==

اعجاز القرآن بين المعتزلة و الأشاعرة، نوشته دكتر منير سلطان، استاد در نقد و بلاغت و مدرس دانشكدۀ دخترانۀ دانشگاه عين شمس است. اين کتاب به طرح مسألۀ اعجاز مى‌پردازد و آراى دو مكتب كلامى مشهور معتزلى و اشعرى را در ترازوى نقد مى‌گذارد. مؤلف در اين کتاب آراى عبدالقاهر جرجانى، ابوبكر باقلانى و فخر رازى را در برابر آراء و انديشه‌هاى بزرگان معتزله؛ از جمله سكّاكى، جاحظ و زمخشرى قرار داده است. به ويژه به ابن راوندى يكى از دانشمندان معتزله كه از اين مكتب بريد و بعدها کتاب‌هايى عليه آراء معتزله نوشت، پرداخته است.

مباحث چهارگانۀ کتاب عبارتند از: علم كلام، معتزله و اعجاز قرآن، اشاعره و اعجاز قرآنى، آراى اشاعره و معتزله و نقد آنها.

مؤلف به دور از گرايش‌هاى فرقه‌اى به نقد آراء اين بزرگان و ديگر نامداران علم البلاغة و علم الكلام پرداخته و به خوبى شرايط و دلايل آراى آنها در زمينۀ اعجاز را تبيين نموده است.

ساختار

کتاب حاضر؛ مشتمل بر يك مقدمه چاپ سوم کتاب و نيز مقدمه چاپ اول آن و يك تمهيد و ابواب سه گانه مى‌باشد.

گزارش محتوا

ابواب این کتاب به شرح زیر است:

تمهيد: «علم الكلام»؛ شامل موضوعات: النشأة و الازدهار، المعتزلة و الاشاعرة مى‌باشد.

الباب الاول: «المعتزلة و إعجاز القرآن» داراى سه فصل ذيل مى‌باشد:

1-النظام و الجاحظ 2-الجبائى و الرمانى 3-القاضى عبدالجبار.

الباب الثاني: «الأشاعرة و إعجاز القرآن» داراى دو فصل است:

1-الباقلانى 2-عبدالقاهر الجرجاني.

الباب الثالث: «الاعجاز بين المعتزلة و الأشاعرة» سه فصل ذيل را دربر دارد:

1-الزمخشرى 2-شخصيات أخيرة(ابن حزم الاندلسى، فخر‌الدين الرازى، السكاكى).

3-اعجاز القرآن بين المعتزلة و الاشاعرة.

در پايان باب سوم نتايج حاصله از مباحث کتاب فهرست شده است.

کتاب در انتها داراى فهرست‌هاى فنى است كه شامل فهرست مخطوطات و منابع و مآخذ، آيات قرآنى، أعلام، اشعار، اصطلاحات علم بلاغت و فهرست تفصيلى مطالب مى‌باشد.

نسخه شناسى

کتاب حاضر به قلم دكتر منير سلطان، استاد در نقد و بلاغت و مدرس دانشكدۀ دخترانه دانشگاه عين شمس و به زبان عربى نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 292 صفحه براى بار سوم در سال 1986م توسط انتشارات «منشأة المعارف» اسكندريۀ مصر منتشر شده است.