الرد الجميل لإلهية عيسی بصريح الإنجيل
| نام کتاب | الرد الجمیل لإلهیة عیسی بصریح الإنجیل |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | غزالی، محمد بن محمد (نويسنده)
آل زهوی، دانی بن منیر (محقق) سلفی، ابوعبدالله (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BT 100 /غ4ر4 |
| موضوع | تثلیث - دفاعیهها و ردیهها
خدا (مسیحیت) - نقد و تفسیر عیسی مسیح مسیحیت - عقاید |
| ناشر | المکتبة العصرية |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1420 هـ.ق یا 1999 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1109AUTOMATIONCODE |
الرد الجميل لإلهية عيسی بصريح الإنجيل به زبان عربى رديه‌ي ابوحامد غزالي‌بر عقيده‌ي‌الوهيت مسيح‌است كه‌در آن با استفاده‌از متون‌اناجيل‌به‌اين‌بحث مي‌پردازد كه‌مسيح‌از طرف خداوند اذن خاص داشت كه‌تعبيرات ويژه‌اي در باب‌ارتباط فرزندي با خدا و يا وحدت با خداوند به‌كار برد و اذن‌او در ميان‌روابط پيامبران با خداوند منحصر به‌فرد است. اما در واقع‌او هرگز الوهيت‌را - آن‌گونه‌كه‌امروز مسيحيان‌به‌طور عام‌برداشت مي‌كنند - به‌خود نسبت نداد.
انگيزه تأليف
انگيزه اصلى غزالى در اين اثر ابطال نظريه الوهيت عيسی عليه‌السلام، با مراجعه به نصوص مورد استناد قائلين الوهيت، و اثبات تحريف نصوص و اشتباه در فهم آنها.
مسيحيان بعد از رفع حضرت عيسى دو گروه شدند، گروهى مؤمن به عيسى بعنوان رسول خدا باقى ماندند كه همان حواريّون حضرت بودند، كه در قرآن وصف ايشان آمده است، در نهايت در برخورد با يهوديان و معاندان عيسی عليه‌السلام كشته و پراكنده شدند. گروه ديگر كسانى بودند كه انجيل را مورد تحريف قرار دادند و عقيده مسيحيت را به انحراف كشاندند، تا جائى كه ادعاى الوهيت عيسى را كردند و او را با خدا متحد دانستند. عقيده الوهيت عيسى را يا با نصوص تحريف شده استنباط كردند و يا با فهم اشتباه از نصوص و يا با تقليد كوركورانه آن را پذيرفته و رواج دادند.
انتساب اثر
شكى در انتساب اين كتاب به غزالى نيست، چنانچه زبيدى در " إتحاف السادة المتقين في شرح اسرار إحياء علوم الدين" و حاجى خليفه در "كشف الظنون " اين كتاب را از جمله مصنفات غزالى دانسته‌اند. اسماعيل پاشا بغدادى در "هدية العارفين" اين كتاب را به اسم " الرد الجميل على من غيّر التوراة و الإنجيل " از آثار غزالى شمرده است.
ساختار و محتوا
غزالى قبل از شروع مباحث اصلى، دو اصل را كه بين علماء مورد اتفاق است، بيان مى دارد، اول: نصوص وارده گاهى موافق عقل‌اند و گاهى مخالف صريح عقل‌اند كه در صورت دوم لازم است نصوص را تأويل نماييم و آنها را به مجاز برگردانيم، دوم: در تعارض نصوصى كه بعضى مثبت و بعضى منفى هستند، آنها را وقتى كنار بايد گذاشت كه امكان جمعى براى آنها پيدا نكنيم.
مؤلف پس از اين وارد نصوص مورد استناد در مسئله الوهيت و اتحاد عيسى با خدا شده و شش نص را از انجيل بيان مى دارد و وجه تأويل هر كدام را توضيح داده و بيان مى دارد كه خود اين نصوص تصريح در عدم الوهيت عيسی عليه‌السلام دارند. تمركز غزالى در اين كتاب بر نصوصى از انجيل است كه مورد استنباط الوهيت عيسی عليه‌السلام است. او ابتدا اين نصوص كه در اين كتاب شش نص است را بيان مى دارد، سپس به نقد و تحليل آنها می‌پردازد. روش غزالى در اينجا نقلى و عقلى است، كه اعتقاد به الوهيت را بعنوان امرى محال اثبات مى‌كند.
پس از آن چند بحث ديگر را بررسى مى شود از جمله حقيقت اتحاد و ابطال نظريه نصارى در آن، اطلاق لفظ إله بر عيسی عليه‌السلام بنابر طوائفى از مسيحيان كه نادان ترين اين گروهند، اطلاق لفظ رب و إله ممكن است بر خدا و بر غير خدا باشد، شبهه اطلاق لفظ ابوت بر خدا و بنوت بر عيسی عليه‌السلام كه مستلزم امتياز خاصى نيست، بلكه اين الفاظ از كلمات متشابه است كه واجب است به محكمات ارجاع داده شوند.
معرفى نسخه
كتاب داراى دو چاپ قبل از اين مى باشد: 1- نسخه " الأب شدياق " است كه در سال 1949م به چاپ رسيده است. 2- نسخه دكتر شرقاوى است كه توسط دار الجيل بيروت و دار الزهراء قاهره در سال 1410ه به چاپ رسيده است كه با مقدمه و تحقيق دكتر شرقاوى است. على رغم زحمات زياد دكتر شرقاوى، اين نسخه خطاها و اغلاط زيادى را دارد.
چاپ حاضر، بر اساس نسخه خطى در كتابخانه ايا صوفياى استانبول با نام "الرد الجميل لألهية عيسى بصريح الإنجيل" و با مقارنه با چاپ دكتر شرقاوى، به طبع رسيده است. اين نسخه چاپ اول در يك مجلد، توسط المكتبة العصرية بيروت در سال 1420ق 1999م در قطع وزيرى به چاپ رسيده كه تصحيح و تحقيق آن توسط ابوعبدالله سلفى و دانى بن منير آل زهوى صورت گرفته است، كتابنامه در آخر كتاب و تصحيح و تعليقات بصورت پاورقى در اين طبع آورده شده است.
امتيازات اين چاپ، در مقدمه توسط مصححين بيان شده است.
منابع
1. مقدمه و متن كتاب " الردّ الجميل لإلهيّة عيسى بصريح الأنجيل "
2. مقاله وحدت‌طريقت‌و نظريه‌لوگوس(مروري‌بر آموزه‌بنيادين‌سوفيسم)، برگرفته‌از كتاب Living Sufism اثر دكتر سيد حسين‌نصر. پاورقى:43.
پیوندها
مطالعه کتاب الرد الجمیل لإلهیة عیسی بصریح الإنجیل در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور