مستدرك سفینة البحار

مستدرک سفینه البحار

نام کتاب	مستدرک سفینه البحار
نام های دیگر کتاب	بحار الانوار. فهرست سفینه البحار و مدینه الحکم و الاثار. مستدرک
پدیدآورندگان	نمازی شاهرودی، حسن بن علی (محقق) نمازی شاهرودی، علی (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏136‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏ب‎‏30‎‏778
موضوع	احادیث شیعه - فهرستها احادیث شیعه - قرن 12ق. مجلسی، محمدباقربن محمد تقی، 1037 - 1111ق. بحار الانوار - فهرست‏ها
ناشر	جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1418 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE13631AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

مستدرك سفينة البحار يا «السفينة الكاملة»، اثر آيت‌الله على نمازى شاهرودى، مكمل مطالب و روايات كتاب «سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار» شيخ عباس قمى است و به زبان عربى، در سال 1403ق، نوشته شده است.

ساختار

كتاب، با دو مقدمه از مصحح و مؤلف، در شرح حال نويسنده و اشاره به شيوه كار وى، آغاز شده است.

علامه مجلسى اقدام به تنظيم و احياى احاديث اهل بيت(ع) كرده و عمده آن‌ها را در كتاب «بحار الأنوار» گردآورى، تبويب و شرح نموده است. وى، در ابتداى هر باب، آيات كريمه مربوطه را نقل كرده و به تفسير و بيان آن‌ها و نقل اقوال مفسرين پرداخته و گفته فلاسفه و متكلمين را نيز در مناسبت‌ها ايراد و جرح و تعديل كرده است و شيخ عباس قمى(م: 1359ق)، جهت آسانى دست‌يابى به مطالب آن، كتاب ارزش‌مندى تحت عنوان «سفينة البحار» را كه فهرستى جامع و بسيار ظريف و پرمطلب از كتاب «بحار الانوار» مى‌باشد، به رشته تحرير درآورده است، لكن با تمام وسعت مطالب، بسيارى از موضوعات «بحار»، بلكه بسيارى از عناوين أبواب و موضوعات اخبار آن - كه لازم بوده است ذكر شود - از قلم وى فوت گرديده و از نظر شريفش دور مانده است؛ ازاين‌رو، مؤلف اثر حاضر، به جمع‌آورى آنچه از قلم صاحب «سفينة البحار» فوت شده، پرداخته است.

اين اثر كه در طول متجاوز از سى سال تدوين شده و تا كنون 10 جلد از آن انتشار يافته و مجموعا به 14 جلد خواهد رسيد، مجموعه «سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار» را در بر دارد با مزايا و ويژگى‌هاى ديگر.

گزارش محتوا

مطالب كتاب، به ترتيب حروف الفباء مى‌باشد؛ به اين ترتيب كه در جلد اول، باب همزه تا باب ثاء، در جلد دوم، باب جيم تا حاء، در جلد سوم، از خاء تا ذال، در جلد چهارم، از راء تا بخشى از سين، در جلد پنجم، از بقيه سين تا بخشى از شين، در جلد ششم، از ادامه شين تا طاء، در جلد هفتم، از ظاء تا بخشى از غين، در جلد هشتم، از بقيه غين تا قاف، در جلد نهم، از كاف تا بخشى از نون و در جلد دهم، از بقيه نون تا حرف ياء آمده است.

شيوه كار نويسنده، همان شيوه محدث قمى است، با برخى ويژگى‌هاى ديگر كه به برخى از آن‌ها اشاره مى‌شود:

1. اين كتاب، فهرست تمامى مطالب كتاب «بحار الانوار»، از جمله تفسير، تأويل معارف الهى مربوط به اصول دين و فروع آن، احكام قصص و... را در بر دارد؛
2. بسيارى از عناوين و موضوعات كه در «سفينة البحار» نيامده، در اين اثر گنجانده شده است؛ مثلا «سفينة البحار»، در لغت «دال»، 53 لغت دارد، اما «مستدرك»، 75 لغت آورده يا در «سين»، 95 لغت دارد، ولی «مستدرك» 130 لغت آورده، يا در باب «خا»، 70 ماده آورده، ولی «مستدرك»، 95 ماده و...؛
3. اين كتاب، چاپ قديم و جديد«بحار الانوار» را شامل مى‌شود؛
4. مطالب كتاب عظيم «الغدير» علامه امينى نيز در اين كتاب فهرست شده است؛
5. در چاپ قديم «بحار الانوار»، از جلد 16، از باب 68 به بعد، افتاده كه در چاپ جديد، جلد 79 را تشكيل مى‌دهد و در كتاب حاضر، فهرست شده است؛

و...

اين اثر، به‌حق، فهرست موضوعى دقيقى است از مجموعه آنچه در «بحار الانوار» آمده است و خود نيز، گرچه، گاهى از افزونى‌هاى غير لازمى برخوردار است، اما سرشار است از فوايد تاريخى، حديثى، رجالى، عقيدتى و...

وضعيت كتاب

كتاب، توسط حجت‌الاسلام حسن نمازى، تحقيق و تصحيح شده است. در هر جلد، فهرست مطالب و آيات، در پايان همان جلد آمده و پاروقى‌ها، بيشتر، به ذكر منابع اختصاص يافته است.

منابع

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب مستدرک سفینه البحار در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور