ابن متویه، حسن بن احمد
| نام | ابن متویه، حسن بن احمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن متویه، ابی‌محمدحسن |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE13560AUTHORCODE |
«ابن مَتَّوَيْه، ابومحمدحسن بن احمد»، متكلم معتزلى نيمه اول سده 5ق، است كه از زندگانى او اطلاعى در دست نيست. همين اندازه مى‌دانيم كه شاگرد قاضى عبدالجبار همدانى (د 415ق) بوده و از طبقه دوازدهم معتزليان محسوب شده است. در منابع متأخر، بى‌آنكه به مأخذى استناد كنند، وفات او را 468ق يا 469ق ذكر كرده‌اند كه چندان قابل اعتماد نيست و هيچ قرينه‌اى آن را تأييد نمى‌كند.
از آراء كلامى ابن متويه اعتقاد او به عصمت على(ع) است، بى‌آنكه عصمت را شرط امامت بداند. ابن ابى‌الحديد به نقل از کتاب «الكفاية» در اين باره مى‌نويسد: به عقيده محمد بن متويه، على(ع) معصوم است، ولى واجب‌العصمه نيست و عصمت شرط امامت نيست. ميان دو تعبير «زيد معصوم است» و «زيد واجب‌العصمه است» بايد تفاوت گذاشت؛ زيرا مقصود از دومى اين است كه: «زيد، امام است و چون از شرايط امام معصوم بودن است، بنابراين واجب است كه زيد معصوم باشد» و فرق ميان نظر شيعه و معتزله در همين نكته است.
آثار
1. التذكرة في أحكام الجواهر و الأعراض يا التذكرة في لطيف الكلام؛
2. المحيط يا المجموع المحيط بالتكليف؛
3. کتاب الكفاية يا الكفاية في علم الكلام؛
4. المحيط في أصول الدين؛
5. کتاب التحرير كه در کتاب «المعتمد في أصول الدين» محمود بن ملاحمى از آن نقل شده است.
منابع مقاله
برگرفته از دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 4، ص 580.