كاوشی در تاریخ جمع قرآن
| نام کتاب | کاوشی در تاریخ جمع قرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | تحقیقی پیرامون توقیفیت ترتیب سوره های قرآن کریم |
| پدیدآورندگان | ایازی، محمدعلی (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 72/4 /الف9ک2 |
| موضوع | قرآن - تاریخ
قرآن - جمع و گردآوری - تاریخ |
| ناشر | کتاب مبين |
| مکان نشر | رشت - ایران |
| سال نشر | 1378 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3124AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
كاوشی در تاریخ جمع قرآن تألیف سيد محمد على ايازى
كتاب پيرامون يكى از مسائل مهم و بحث انگيز علوم قرآنى يعنى تاريخ جمع قرآن نوشته شده است.
مؤلف كه يكى از قرآن پژوهان معاصر مى‌باشد و در زمينۀ علوم قرآن تأليفات فراوانى دارند در اين كتاب موضوع جمع و تدوين قرآن را مورد بررسى قرار داده و سعى نموده است با استفاده از ادلۀ مختلف مسالۀ توقيفى بودن سوره‌هاى قرآن را اثبات نمايد.وى در اين زمينه ابتدا واژۀ جمع را معنا نموده، آنگاه اقوال در مسالۀ را ذكر و سپس با ذكر اخبارى كه دلالت مى‌كنند قرآن در زمان پيامبر(ص)جمع و ترتيب سوره‌هاى مشخص شده، نتيجه مى‌گيرند كه قرآن در حيات پيامبر(ص) تألیف و ترتيب يافته است.
وى در ادامه ادلۀ مخالفان را ذكر و هر كدام از آنها را بصورت مجزا پاسخ مى‌دهد و بيان مى‌كند كه اين ادله هم داراى تناقض است و هم داراى تعارض با اخبار ديگرى از طرف ديگر با دليل عقل نيز مخالف است چونكه عقل مى‌گويد:ممكن نيست پيامبر(ص) با آن همه اهتمامى كه به مساله قرآن و حفظ آن داشته‌اند نسبت به گرد آورى و تنظيم و جمع و ترتيب آن بى‌توجه بوده باشند.
ساختار كتاب
گر چه كتاب از طرف مؤلف فصل بندى نشده اما مطالب آن را مى‌توان در سه فصل دسته بندى نمود كه فهرست آن به قرار زير است:
فصل اول:منظور از توقيفيت شامل: جايگاه بحث/اقوال در مساله/و معناى جمع قرآن/
فصل دوم:ادلۀ موافقت با توقيفيت
فصل سوم:ادلۀ مخالفان توقيفيت ترتيب سوره‌ها شامل: بررسى ادلۀ مخالفان توقيفيت سوره‌ها/نگاهى كلى به روايات جمع قرآن در عهد خلفاء/اشكالات مهم روايات جمع قرآن پس از پيامبر(ص)/نقد و بررسى ادلۀ مخالفان توقيفيت/تناقض روايات/تعارض روايات/ تعارض با كتاب/خطا در معنا كردن كلمۀ جمع/دليل عقلى/مخالفت با اجماع مسلمين/دليل دوم و سوم و چهارم و پنجم/مصحف على(ع) /دليل ششم/دليل هفتم/و جمع بندى.
ويژگى‌ها
- در فصل اول-پس از تعريف معناى جمع اقسام آن را ذكر و كاربرد هر يك را بيان نموده و نتيجه مى‌گيرند كه اصطلاح جمع قرآن نمى‌تواند الزاما به معناى تألیف و ترتيب معنا شود.
- در همين فصل اقوال پيرامون ترتيب توقيفى يا اجتهادى سوره‌هاى قرآن را ذكر نموده و قائلين هر كدام از آنها را از ميان علماى شيعه و اهل سنت معرفى مى‌نمايد.
- در بحث ادلۀ موافقت با توقيفى بودن سوره‌ها، دلايل آنها را به پنج بخش تقسيم نموده و هر كدام را بطور مفصل مورد بررسى قرار مى‌دهند.
- در فصل سوم:ادلۀ مخالفان را ذكر و آنها را مورد نقد و بررسى قرار داده، و معتقد است كه اين ادله داراى اشكالاتى همچون:تناقض، تعارض، مخالفت با دليل عقلى و مخالفت با اجماع مسلمين دارند لذا قابل پذيرش نبوده، در نتيجه قول به ترتيب اجتهادى باطل مى‌باشد.
- در همين فصل پيرامون مصحف حضرت على(ع) سخن گفته و اخبار و رواياتى كه بعضى از آنها مى‌گويند:حضرت على(ع) به مدت يك هفته و برخى ديگر مى‌گويند به مدت شش ماه قرآن را جمع آورى كرده، را نقل و بين آنها جمع نموده و مى‌گويد كه دستۀ اول، قرآنى را مى‌گويند كه در زمان پيامبر(ص)جمع آورى شده بود و بنابر وصيت ايشان، توسط حضرت جمع آورى شد و دستۀ دوم مصحفى را مى‌گويند كه حضرت بر اساس ترتيب نزول جمع آورى نمود.
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن فارسى و داراى 125 صفحه مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير است:
- كاغذ:اعلا
- چاپ:كامپيوترى
- جلد:شوميز
- نوبت چاپ:اول
- تاريخ انتشار:سال 1378
- ناشر:انتشارات كتاب مبين
- تيراژ:3000 نسخه
- داراى فهرست:
الف:موضوعات كتاب
ب:اعلام و اشخاص و موضوعات
ج:آيات
د:روايات
ه:منابع و مآخذ
- نام كتاب:كاوشى در تاريخ جمع قرآن
- نام مؤلف:سيد محمد على ايازى