حسن المحاضرة في أخبار مصر و القاهرة

حسن المحاضرة في أخبار مصر و القاهرة

نام کتاب	حسن المحاضرة في أخبار مصر و القاهرة
نام های دیگر کتاب	فی اخبار مصر و القاهره
پدیدآورندگان	منصور، خلیل (محقق) سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏DT‎‏ ‎‏77‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏9‎‏ح‎‏5
موضوع	قاهره - تاریخ قاهره - سرگذشت نامه مصر - آثار تاریخی مصر - تاریخ
ناشر	دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1418 هـ.ق یا 1997 م
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE2233AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

حسن المحاضرة فى اخبار مصر و القاهرة اثر حافظ جلال الدين عبدالرحمن بن ابى‌بكر سيوطى نويسنده قرن هشتم به زبان عربى است. نويسنده در اين اثر با موضوع جغرافياى كشورها به مباحث تاريخى و جغرافيايى كشور مصر پرداخته است.

ساختار

كتاب حاضر شامل دو جزء است كه در ابتداى جزء اول معرفى مختصرى از مؤلف و كتاب حسن المحاضره ذكر شده است.كتاب از تبويب و فصل‌بندى خاصى برخوردار نيست و شيوه نگارش آن همانند ساير كتب جغرافيايى پيش از آن است.

گزارش محتوا

از آنجا كه در زمان سيوطى جغرافيا جزو علومى نبود كه خوانندگان فراوان داشته باشد، سيوطى نيز بدان علاقه نشان نداد و مدخل يا كتابى كامل در اين زمينه به‌جاى ننهاد، ولى در عين حال مؤلفات جغرافيايى حائز اهميتى از خود به‌جاى گذاشت.

كتاب از جمله منابع تاريخ مصر به‌شمار مى‌رود. وى در اين كتاب بسيارى از اخبار مصر و قاهره را از روزگارهاى پيشين تا زمان خويش ثبت كرده است. سيوطى در اين‌كتاب به آياتى از قرآن كريم و نيز احاديث نبوى كه در آنها از مصر ياد شده است مى‌پردازد، سپس به جغرافياى عمومى و تاريخ فتح مصر پرداخته و سرگذشت مختصر صحابيان و تابعانى كه به مصر آمده‌اند و نيز سرگذشت فقيهان و عالمان و اميران و نيز فهرستى كوتاه از قاضيان، وزيران و دبيران را يادآور مى‌شود. اين بخش قسمت عمده كتاب را شكل مى‌دهد. به دنبال آن گفتگو از مساجد، مدارس و خانقاه‌ها به ميان مى‌آيد. فصلى هم به بيان حوادث عجيبى چون قحطى، گرانى، وبا و زلزله اختصاص يافته و صرفاً جنبه تاريخى دارد.

در ادامه مباحث كتاب از رود نيل و جزيره روضه و مكانهاى متفرق قاهره سخن به ميان آمده است. نزديك به پايان كتاب مطالب ادبى بر متن چيره مى‌شود و اشعار منتخب درباره رودها، درختها، گل‌ها، ميوه‌ها و سبزيهاى مصر توجه خواننده را به خود جلب مى‌كند.

«حسن المحاضرة» از كتابهاى خوب سيوطى نيست، مطالب آن بسيار مختصر است و چيز تازه‌اى ندارد. ارزش تاريخى آن نيز با آثار مورخانى چون مقريزى و ابن تغربى بردى در خور قياس نيست؛ البته سيوطى از دوران سلف اطلاعات قابل ملاحظه‌اى به ما مى‌دهد ولى به صورت كاملاً كوتاه و مختصر. كوشش وى براى ساده كردن مطالب گاه بدانجا مى‌رسد كه انديشه‌اى مخالف مقصود به‌دست مى‌دهد.

وضعيت كتاب

بر كتاب حاضر تحقيق خوبى انجام گرفته است و با حواشى و توضيحات خليل منصور در دو جلد براى نخست بار در سال 1418ق منتشر شده است. در پايان هر جزء از كتاب، فهرست مطالب ذكر شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب
2. كراچكوفسكى، تاريخ نوشته‌هاى جغرافيايى در جهان اسلامى، ترجمه ابوالقاسم پاينده، ص 387-388.

پیوندها

مطالعه کتاب حسن المحاضرة في أخبار مصر و القاهرة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور