مستوفی، حمدالله
| نام | حمد الله مستوفی، حمد الله بن ابیبکر |
|---|---|
| نام های دیگر | حمد الله مستوفی، حمد بن اب‍ی ب‍ک‍ر
مستوفی، حمد الله مستوفی ق‍زوی‍ن‍ی، حمد الله بن اب‍ی ب‍ک‍ر |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 750 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | AUTHORCODE3629AUTHORCODE |
خواجه حمدالله بن تاج الدين ابى بكر مستوفى قزوينى موسوم به حمدالله مستوفى از مورخان و شعراى معروف ايران در عهد ايلخانان مغول به شمار مى‌رود.
وى در سال ق درقزوين به دنيا آمد. خاندان وى از مستوفيان قديمى قزوين بودند كه از قرن پنجم هجرى مقام رياست خزانه دارى (مستوفى) ولايت قزوين را بگونه‌اى موروثى در اختيار داشتند. مستوفيان نسب خود را به حربن يزيد رياحى مى‌رساندند ولى از قرنها پيش در قزوين اقامت گزيده و جذب مشاغل ديوانى شده بودند. دوران كودكى و نوجوانى حمدالله چندان مشخص نيست ولى ظاهرا وى در زادگاه خود به كسب علم و دانش پرداخته و از نوجوانى سرايش اشعار خويش را آغاز كرده است. حمدالله مستوفى در جوانى عليرغم علاقه فراوان به تاريخ و جغرافيا و شعر و ادب، همانند اسلاف خويش جذب مشاغل ديوانى گشت و به خدمت خواجه رشيدالدين فضل الله همدانى درآمد و در زمره خواص و كتاب خواجه قرار گرفت. خواجه رشيدالدين در سال حكومت و استيفاى شهرهاى ابهر و قزوين و زنجان و طارم را به حمدالله مستوفى واگذار نمود. وى پس از قتل خواجه رشيدالدين چندى نيز در سلك ملازمان خواجه غياث الدين محمد پسر خواجه رشيدالدين درآمد. اين مورخ جليل القدر از شعرا و منشيان مطلع زبان فارسى و از علاقه مندان به وطن خود ايران بود و از جوانى علاقه فراوانى به گردآورى اطلاعات تاريخى و مباحثه با فضلا و دانشمندان داشت و اغلب در مجالس و محافل علمى و ادبى شركت مى‌جست. وى در دوران خدمت در نزد خواجه رشيدالدين فضل الله با بسيارى از دانشمندان زمان خود آشنا شد كه اين آشنايى تأثير فراوانى در شكل گيرى استعدادهاى نهفته وى داشت.
آثار
مستوفى در طول زندگانى خود علاوه بر فعاليت ها و خدمات ادارى و ديوانى، سه اثر بزرگ را به تاريخ و ادب ايران زمين تقديم نمود. اولين كتاب مهم وى «تاريخ گزيده» بود كه در سال ق آن را به خواجه غياث الدين محمد تقديم و به نام وى تأليف نمود.
حمدالله مستوفى دومين شاهكار ادبى خود به نام «ظفرنامه» را كه منظومه اى در بحر متقارب مشتمل بر هفتاد و پنج هزار بيت شعر است در سال ق به پايان رسانيد. ظاهر حمدالله مستوفى شانزده سال از عمر خويش را صرف سرايش اين كتاب حماسى نموده است.
اين اديب نامور در سال و در اواخر عمر آخرين كتاب بزرگ خود «نزهت القلوب» را در علم هيئت و جغرافيا به پايان رسانيد.
این دانشمند برجسته در سال ۷۵۰ق در قزوین درگذشت.