تفسير الثمرات اليانعة و الأحكام الواضحة القاطعة

تفسیر الثمرات الیانعة و الأحکام الواضحة القاطعة

نام کتاب	تفسیر الثمرات الیانعة و الأحکام الواضحة القاطعة
نام های دیگر کتاب	الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه لما تضمنه الایات من الانوار الساطعه و الادله القاطعه
پدیدآورندگان	ثلایی، یوسف بن احمد (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏99‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏ث‎‏8‎‏ت‎‏7
موضوع	تفاسیر زیدی - قرن 9ق. تفاسیر فقهی - زیدی قرآن - احکام و قوانین
ناشر	مکتبة التراث الإسلامي
مکان نشر	صعده - یمن
سال نشر	1423 هـ.ق یا 2002 م
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE10623AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

تفسير الثمرات اليانعة و الأحكام الواضحة القاطعة اثر يوسف بن احمد ثلايى، تفسير آيات الاحكام مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1111ق نوشته شده است.

ساختار

كتاب با سه مقدمه از آغاز و مطالب در پنج جلد تنظيم شده است.

نويسنده در تدوين و تأليف اثر حاضر، از منابع و كتب فراوانى استفاده كرده كه مهم‌ترين آنها، عبارتند از: «التهذيب» حاكم جشمى، «الكشاف» زمخشرى، «الانتصار» امام يحيى بن حمزه، «شرح القاضى» زيد بن محمد الكلارى، «الشرح» قاضى زيد، «الروضه و الغدير»، «السفينه» حاكم جشمى، «الوافى فى فقه الحنفيه»، «البيان» ابن مظفر، «التذكره» حسن نحوى، «الحفيظ و شرحه»، «الياقوته»، «عيون المعانى»، «مسالك الابرار»، «منتخب الإحياء»، «اللمع»، «الشفاء» امير الحسين، «الجوهره»، «الكافى»، «المهذب» امام عبدالله بن حمزه، «المهذب» شافعى، «سنن» أبى داود، «البخارى»، «معالم السنن»، «سنن» ترمذى، «شمس الشريعه» سحامى و «المناهج» امام محمد بن مطهر (مقدمه، ص21).

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، در ابتدا زندگى‌نامه مختصرى از نويسنده ارائه و در آن توضيحاتى پيراموين نام، نسب، مولد، جايگاه علمى، شيوخ و شاگردان وى، داده شده است. سپس به بررسى روش تفسيرى نويسنده در كتاب و معرفى اهم منابع مورد استفاده وى پرداخته شده است (مقدمه محقق، ج1، ص11- 22).

مقدمه نويسنده، داراى دو فصل مى‌باشد. در فصل اول، به توضيح و تشريح نوزده واژه پرداخته شده است كه عبارتند از: حقيقت و مجاز، مجمل و مبين، ظاهر و مؤول، نص، عام و خاص، مطلق و مقيد، مفرد و مشترك، محكم و متشابه، امر و نهى و ناسخ و منسوخ (مقدمه نويسنده، ج1، ص34).

در فصل دوم، به چگونگى دلالت الفاظ بر مراد اختصاص داشته و به توضيح موارد زير پرداخته شده است: وجوه سه گانه دلالت لفظ بر معنا كه عبارتند از دلالت مطابقى، دلالت تضمنى و دلالت التزامى؛ دلالت منطوق و مفهوم شروط عمل به مفهوم مخالف (همان، ص74- 91).

نويسنده در اين اثر، به تفسير و بحث پيرامون آياتى پرداخته است كه دربردارنده احكام فقهى مى‌باشند (مقدمه محقق، ج1، ص20).

از جمله ويژگى‌هاى اين كتاب، آن است نويسنده در تدوين آن، روش متحد و يكنواختى را بكار برده است، به گونه‌اى كه در ابتدا، مقدمه اصولى مهمى ذكر كرده كه در آن، به تبيين قواعد اصول فقه و آنچه كه مجتهد در استنباط احكام فقهى از ادله تفصيلى آنها نياز دارد، پرداخته است. پس از اين امر، آيه مورد نظر ذكر شده و به بررسى اسباب نزول بر اساس مصادر متعدد پرداخته شده است كه مهمترين اين مصادر، «التهذيب» حاكم جشمى و «الكشاف» مى‌باشد (همان، ص20- 21).

نويسنده بعد از ذكر مجموعه‌اى از آيات، شأن نزول آن‌را متذكر مى‌شود سپس نتيجه گيرى فقهى مى كند. در مواردى نيز اقوال مختلف را يادآورى مى كند (همان، ج3 ص253)

اقدامات بعدى نويسنده عبارت است از: ذكر قراءات و وجوه اختلاف در آن‌ها، اشاره به احكام استنباط شده به اعتبار اختلاف قرائت، ذكر قرائت شاذ و توضيح آن، اشاره به ثمرات به دست آمده از هر آيه (همان، ص21).

استشهاد به شعر، لغت عربى و قواعد اساسى كه تفسير قرآن كريم مبتنى بر آن مى‌باشد، توضيح آراء مذاهب اسلامى مانند ائمه اهل بيت(ع)، شافعيه، حنفيه و... و نسبت اقوال به صاحبان آن در اكثر كتاب به صورت واضح، مدلل و موجه، از ديگر امتيازات و ويژگى‌هاى ارزنده كتاب مى‌باشد (همان).

وضعيت كتاب

فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است.

در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، به توضيح و تشريح برخى از كلمات و عبارات متن پرداخته شده است.

منابع

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب تفسیر الثمرات الیانعة و الأحکام الواضحة القاطعة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور