مطالب السؤول في مناقب آل الرسول

مطالب السؤول في مناقب آل الرسول

نام کتاب	مطالب السؤول في مناقب آل الرسول
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	نصیبی، محمد بن طلحه (نويسنده) طباطبایی، عبدالعزیز (مصحح)
زبان	عربی
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏36‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏6‎‏م‎‏6
موضوع	چهارده معصوم - سرگذشت نامه چهارده معصوم - فضایل چهارده معصوم - مدایح و مناقب
ناشر	مؤسسة البلاغ
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1419 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE2496AUTOMATIONCODE

اين كتاب اثر محمد بن طلحه شافعى (582 - 652) است كه به شرح حال دوازه امام اختصاص دارد و به تعداد ائمه شيعه، داراى دوازده باب است كه از امير المؤمنين(ع) آغاز و به مهدى (عج) خاتمه مى يابد.

محتوا

ساختار ارائه اطلاعات براى هر امام يكسان است و هر باب در دوازده فصل عرضه شده است كه موضوعاتى مانند ولادت، نسب، علم، كرامات، عبادت و ديگر ويژگيها، سخنان، فرزندان، مدت عمر و ... از جمله فصول هر باب است. براى سه امام اول كه اطلاعات كافى و فراوان در دست بوده فصل بندى ها به صورت كامل است، اما براى ائمه بعدى كه حجم اطلاعات اندك بوده مؤلف نياز به فصل بندى نديده است.

روش تأليف

مؤلف در ارائه مباحث ابتدا به بحث واژه شناسى مى پردازد و ماهيت واژه مورد نظر و موارد استعمال آن را بخوبى بيان مى كند (مانند واژه شجاعت، ص 137، كرامت ص، 173، مولى، عترت، اخوت ص 87، منزلت ص88 و موارد ديگر) و بعد به تحليل آن پرداخته و مصاديق آن واژه را در زندگى امام مورد نظر جستجو مى كند. استفاده از بيان و اسلوب ادبى نيز از جمله ويژگيهاى كتاب است كه نويسنده موارد اظهار نظر خود را با واژه هاى ادبى مى آرايد. محل نگارش كتاب شهر حلب است كه كمال الدين بن طلحه در اواخر زندگى خويش اين كتاب را نوشته و در سال 650 آن را به پايان برده است.

انگيزه نگارش

ابن طلحه شافعى انگيزه خويش در نگارش كتاب را چنين بيان كرده كه در زمان جوانى كتابى در فضائل دوازده امام با عنوان «زبدة المقال فى فضائل الآل» نوشته كه اين كتاب انيس و مونس وى بوده و آن را در حالات مختلف مطالعه مى كرده است. كتاب ياد شده در حوادث ايام مفقود مى شود. در همين ايام يكى از صالحان، كه امام على (ع) را در خواب ديده و از آن حضرت پرسشهايى كرده بود به كمال الدين ابن طلحه مراجعه كرده و اظهار مى دارد كه امام على (ع)، توضيح و شرح پاسخها را به وى حواله داده است. كمال الدين مشكل آن مرد را حل مى كند و پس از آن براى اداى حق امام كتاب حاضر را مى نويسد.

وى در نگارش و جمع آورى مطالب كتاب، راه اعتدال را پيش گرفته و هر مطلبى را نقل ننموده است. به ويژه در نقل فضائل امامان اين شيوه اعتدالى مشهود است . فضائل نقل شده در اين كتاب براى ائمه به گونه اى نيست كه از ايشان چهره‌اى فرابشرى بسازد. چنان كه از نقل فضائلى كه مربوط به آفرينش تقدمى ايشان و قدرتشان در تسلط بر تكوين باشد، پرهيز كرده است. همچنين از پى گيرى معجزات و كرامات در زندگى ايشان در اين كتاب خبرى نيست، هر چند در مورد ائمه بعد از حسين(ع) به اين جنبه توجه بيشترى شده است. نويسنده پيش از شرح حال دوازده امام، احاديث و آياتى را در باره شأن و منزلت حضرت فاطمه(س) آورده است.

منابع

نويسنده در اين كتاب بيشتر از مجموعه هاى حديثى اهل سنت بهره برده و كمتر از منابع شرح حال و تاريخ استفاده كرده است. ضمن آن كه از منابع شيعى نيز به ندرت استفاده كرده است و تنها در بيان يكى از كرامات امام على (ع)، از ابن شهر آشوب مطلبى را نقل مى‌كند. بيشترين تكيه نويسنده بر كتاب صحيح ترمذى، حلية الاولياء و صفه الصفوه ابن جوزى است.

اين كتاب به زودى در ميان شيعيان رواج تمام يافت و بسيارى از مؤلفان شيعه از آن نقل كرده‌اند.

يكى از دانشمندان قرن هشتم، به نام احمد بن عبدالرحيم اين كتاب را مختصر كرده است.

پیوندها

مطالعه کتاب مطالب السؤول في مناقب آل الرسول در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور