ابونصر سراج، عبدالله بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو'
جز (جایگزینی متن - 'عبد الله' به 'عبدالله')
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو')
خط ۳۹: خط ۳۹:
ابو نصر، عبدالله بن على سراج طوسى، ملقب به طاووس الفقراء[1]، از فقهاى صوفيان در قرن چهارم هجرى است. هرچند کتاب«اللمع» او بسيار پرآوازه است، ولى در باره چگونگى و چند و چون حوادث زندگى نويسنده‌اش اطلاعات چندانى در دست نيست. او، سنى‌مذهبى متعصب و از عالمان فقه و اصول بود و خاندانش به زهد و پارسايى شناخته مى‌شد.[2]
ابو نصر، عبدالله بن على سراج طوسى، ملقب به طاووس الفقراء[1]، از فقهاى صوفيان در قرن چهارم هجرى است. هرچند کتاب«اللمع» او بسيار پرآوازه است، ولى در باره چگونگى و چند و چون حوادث زندگى نويسنده‌اش اطلاعات چندانى در دست نيست. او، سنى‌مذهبى متعصب و از عالمان فقه و اصول بود و خاندانش به زهد و پارسايى شناخته مى‌شد.[2]


برخى با نظر به معناى لغوى سراج(زين‌ساز) پنداشته‌اند كه ابو نصر سراج همان پير پالان‌دوز مدفون در جنوب شرقى مشهد، نزديك صحن آستان قدس رضوى است[3] ولى ظاهراً اين ادعا درست نيست.[4]
برخى با نظر به معناى لغوى سراج(زين‌ساز) پنداشته‌اند كه ابونصر سراج همان پير پالان‌دوز مدفون در جنوب شرقى مشهد، نزديك صحن آستان قدس رضوى است[3] ولى ظاهراً اين ادعا درست نيست.[4]


از جمله استادان ابو نصر سراج طوسى مى‌توان به ابو محمد مرتعش، جعفر خلدى، ابو بكر محمد بن داود الدقى و احمد بن محمد السايح اشاره كرد. از مطالب«اللمع» روشن مى‌شود كه ابو نصر با صوفيان بسيارى در بصره، بغداد، دمشق، رام الله، انطاكيه، طرابلس، قاهره، دمياط، بسطام، شوشتر و تبريز ديدار و گفت‌وگو كرده است[5] و لكن ديدار او با سرى سقطى(متوفاى 253ق) و سهل تسترى(متوفاى 273 يا 283ق) كه در«تذكرة الاولياء» آمده[6]، با نظر به كثرت فاصله زمانى، بعيد است.[7]
از جمله استادان ابونصر سراج طوسى مى‌توان به ابومحمد مرتعش، جعفر خلدى، ابوبكر محمد بن داود الدقى و احمد بن محمد السايح اشاره كرد. از مطالب«اللمع» روشن مى‌شود كه ابونصر با صوفيان بسيارى در بصره، بغداد، دمشق، رام الله، انطاكيه، طرابلس، قاهره، دمياط، بسطام، شوشتر و تبريز ديدار و گفت‌وگو كرده است[5] و لكن ديدار او با سرى سقطى(متوفاى 253ق) و سهل تسترى(متوفاى 273 يا 283ق) كه در«تذكرة الاولياء» آمده[6]، با نظر به كثرت فاصله زمانى، بعيد است.[7]


بسيارى از مشايخ طريقت، شاگرد بلاواسطه يا مع‌الواسطه سراج هستند.[8] يكى از شاگردان و دست‌پروردگان ابو نصر سراج، به نام ابو الفضل سرخسى، راهنماى صوفى بزرگ خراسان، ابو سعيد ابو الخير شد.[9]
بسيارى از مشايخ طريقت، شاگرد بلاواسطه يا مع‌الواسطه سراج هستند.[8] يكى از شاگردان و دست‌پروردگان ابونصر سراج، به نام ابوالفضل سرخسى، راهنماى صوفى بزرگ خراسان، ابوسعيد ابوالخير شد.[9]


ابو نصر سراج از صوفيان شريعت‌مدار بود؛ به‌طورى كه صوفى واقعى را تابع شرع و حلال و حرام الهى مى‌دانست و لذا او در«اللمع» چنين تصريح كرده: «كسى كه ادعاى تصوف كند و برخى از آداب صوفيان را به‌جا آورد، ولى اساس تصوف را بر سه پايه محكم نساخته باشد، فريب خورده است؛ هرچند، بتواند در هوا راه رود يا سخنى حكيمانه گويد يا در نزد مردم مقبوليتى بيابد.
ابو نصر سراج از صوفيان شريعت‌مدار بود؛ به‌طورى كه صوفى واقعى را تابع شرع و حلال و حرام الهى مى‌دانست و لذا او در«اللمع» چنين تصريح كرده: «كسى كه ادعاى تصوف كند و برخى از آداب صوفيان را به‌جا آورد، ولى اساس تصوف را بر سه پايه محكم نساخته باشد، فريب خورده است؛ هرچند، بتواند در هوا راه رود يا سخنى حكيمانه گويد يا در نزد مردم مقبوليتى بيابد.
خط ۵۱: خط ۵۱:
سراج، «اللمع» را در دوران ترس و ناأمنى و براى دفاع از عقايد و اعمال صوفيان نگاشت و«التعرف لمذهب التصوف» كلاباذى نيز در همين فضا و براى چنين هدفى پديد آمد.[11]
سراج، «اللمع» را در دوران ترس و ناأمنى و براى دفاع از عقايد و اعمال صوفيان نگاشت و«التعرف لمذهب التصوف» كلاباذى نيز در همين فضا و براى چنين هدفى پديد آمد.[11]


از آثار ديگر ابو نصر سراج، خبرى نداريم و اگر به فرض، کتاب ديگرى غير از«اللمع» نيز نگاشته، اكنون هيچ اثرى از آن در دست نيست. سراج طوسى، در ماه رجب سال 378ق، در طوس از دنيا رفت.[12] گويند: پدر ابو نصر و به روايتى خودش، در حال نماز وفات كرد.[13]
از آثار ديگر ابونصر سراج، خبرى نداريم و اگر به فرض، کتاب ديگرى غير از«اللمع» نيز نگاشته، اكنون هيچ اثرى از آن در دست نيست. سراج طوسى، در ماه رجب سال 378ق، در طوس از دنيا رفت.[12] گويند: پدر ابونصر و به روايتى خودش، در حال نماز وفات كرد.[13]


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==
خط ۶۶: خط ۶۶:
5. سجادى، سيد ضياء الدين(1372ش)، مقدمه‌اى بر مبانى عرفان و تصوف، تهران، يازدهم، سمت.
5. سجادى، سيد ضياء الدين(1372ش)، مقدمه‌اى بر مبانى عرفان و تصوف، تهران، يازدهم، سمت.


6. السراج الطوسى، ابو نصر، اللمع فى التصوف(1914م)، صححه رنولد آلن نيكلسون، ليدن، مطبعه بريل.
6. السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف(1914م)، صححه رنولد آلن نيكلسون، ليدن، مطبعه بريل.


7. السراج الطوسى، ابو نصر، اللمع فى التصوف(1382ش)، تصحيح و تحشيه رينولد آلن نيكلسون، ترجمه دكتر مهدى محبتى، تهران، انتشارات اساطير.
7. السراج الطوسى، ابونصر، اللمع فى التصوف(1382ش)، تصحيح و تحشيه رينولد آلن نيكلسون، ترجمه دكتر مهدى محبتى، تهران، انتشارات اساطير.


8. [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار نيشابورى]]، فريد الدين(1386ش)، تذكرة الأولياء، تهران، شانزدهم، انتشارات زوار.
8. [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار نيشابورى]]، فريد الدين(1386ش)، تذكرة الأولياء، تهران، شانزدهم، انتشارات زوار.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش