تهانوی، اشرف‌علی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'سخنرانیها' به 'سخنرانی‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'تهانوی (ابهام زدایی)' به 'تهانوی (ابهام‌زدایی)')
جز (جایگزینی متن - 'سخنرانیها' به 'سخنرانی‌ها')
 
خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
==اصلاحات دینی==
==اصلاحات دینی==


افزون بر این، تهانوی مبارزه‌ای اصلاحی ـ دینی را آغاز کرده بود که بر مبنای آن علت غایی این مشکلات را دور شدن از آیات الٰهی قرآن کریم و احادیث و روایات می‌دانست و در احیا و معرفی آنها تلاش می‌نمود. به اعتقاد تهانوی رجوعی دوباره و به کارگیری این دو اهرم نیرومند در زندگی مسلمانان عملاً پاسخگو و رافع تمامی نیازهای مسلمانان خواهد بود. او در همین راستا افزون بر خطبه‌ها و سخنرانیهای بسیار، آثاری نیز تألیف کرد که از آن جمله در تفسیر قرآن دو اثر با عنوان بیان القرآن و حق القرآن یا قرآن کی حقوق به زبان اردوست. در این اثر تهانوی به بیان اهمیت و ارزش قرآن و قرائت آن و موضوعاتی از این دست پرداخته است؛ همچنین است کتاب سبق الغایات فی نسق‌الآیات. وی در کتاب حفظ الایمان مع بسط البنان در قالب سؤال و جواب، به تبیین مفاهیم و موضوعات گوناگون اسلامی در این‌زمینه پرداخته، و آراء خود را در آن گنجانده است. کتاب القصص الکبیر از دیگر آثار قرآنی تهانوی با رویکردی متفاوت است.  
افزون بر این، تهانوی مبارزه‌ای اصلاحی ـ دینی را آغاز کرده بود که بر مبنای آن علت غایی این مشکلات را دور شدن از آیات الٰهی قرآن کریم و احادیث و روایات می‌دانست و در احیا و معرفی آنها تلاش می‌نمود. به اعتقاد تهانوی رجوعی دوباره و به کارگیری این دو اهرم نیرومند در زندگی مسلمانان عملاً پاسخگو و رافع تمامی نیازهای مسلمانان خواهد بود. او در همین راستا افزون بر خطبه‌ها و سخنرانی‌های بسیار، آثاری نیز تألیف کرد که از آن جمله در تفسیر قرآن دو اثر با عنوان بیان القرآن و حق القرآن یا قرآن کی حقوق به زبان اردوست. در این اثر تهانوی به بیان اهمیت و ارزش قرآن و قرائت آن و موضوعاتی از این دست پرداخته است؛ همچنین است کتاب سبق الغایات فی نسق‌الآیات. وی در کتاب حفظ الایمان مع بسط البنان در قالب سؤال و جواب، به تبیین مفاهیم و موضوعات گوناگون اسلامی در این‌زمینه پرداخته، و آراء خود را در آن گنجانده است. کتاب القصص الکبیر از دیگر آثار قرآنی تهانوی با رویکردی متفاوت است.  


طبیعی است در چنین فضایی از افکار اصلاح‌طلبانۀ دینی، احساس نیاز به بازگشتی دوباره و توجهی دیگر به شرع اسلام در ذهن او محقق گردیده، و اسباب تألیف آثاری در زمینه‌های فقهی را فراهم آورده بود. وی در کتاب فقهی «تقلید و اجتهاد» (به اردو) با استشهاد به برخی روایات و احادیث که غالباً هم از صحابه و تابعان و امامان مذاهب چهارگانه است، به اهمیت موضوع اجتهاد و تضعیف امر تقلید توجه نموده است. مؤلف سپس وارد اصل کتاب، یعنی بیان مسائل فقهی و شرعی شده است؛ در این زمینه اول احادیثی فقهی در موضوع موردنظر را آورده، و با بیان و ذکر منبع به ترجمه و توضیح آنها دست زده است؛ آنگاه با گذاری بر برخی موضوعات همچون ذکر نام بزرگان دین و شیوخ صحابه و تابعان، مباحث خود را ادامه داده است. اما شاید بتوان گفت که پرآوازه‌ترین اثر او در فقه به زبان اردو کتاب بهشتی زیور است که برای آموزش دختران و بانوان دربارۀ مسائل فقهی و اجتماعی مبتلا به آنان تألیف گشته است. این اثر در بر دارندۀ مباحثی است که علم بدانها برای بانوان ضروری است. این اثر از مهم‌ترین آثار فقهی در عصر حاضر در منطقۀ شبه قاره است که بسیاری شرح و توصیف و نقد نیز بر آن نگاشته شده است. کتاب فروع الایمان نیز مقدمه‌گونه‌ای است بر بهشتی زیور در فقه حنفی. در سخن از این دو اثر اخیر، باید به یاد آورد که به جز از منظرجایگاه دینی، از بابت زبان طرح مطالب نیز دارای اهمیت فراوان‌اند.  
طبیعی است در چنین فضایی از افکار اصلاح‌طلبانۀ دینی، احساس نیاز به بازگشتی دوباره و توجهی دیگر به شرع اسلام در ذهن او محقق گردیده، و اسباب تألیف آثاری در زمینه‌های فقهی را فراهم آورده بود. وی در کتاب فقهی «تقلید و اجتهاد» (به اردو) با استشهاد به برخی روایات و احادیث که غالباً هم از صحابه و تابعان و امامان مذاهب چهارگانه است، به اهمیت موضوع اجتهاد و تضعیف امر تقلید توجه نموده است. مؤلف سپس وارد اصل کتاب، یعنی بیان مسائل فقهی و شرعی شده است؛ در این زمینه اول احادیثی فقهی در موضوع موردنظر را آورده، و با بیان و ذکر منبع به ترجمه و توضیح آنها دست زده است؛ آنگاه با گذاری بر برخی موضوعات همچون ذکر نام بزرگان دین و شیوخ صحابه و تابعان، مباحث خود را ادامه داده است. اما شاید بتوان گفت که پرآوازه‌ترین اثر او در فقه به زبان اردو کتاب بهشتی زیور است که برای آموزش دختران و بانوان دربارۀ مسائل فقهی و اجتماعی مبتلا به آنان تألیف گشته است. این اثر در بر دارندۀ مباحثی است که علم بدانها برای بانوان ضروری است. این اثر از مهم‌ترین آثار فقهی در عصر حاضر در منطقۀ شبه قاره است که بسیاری شرح و توصیف و نقد نیز بر آن نگاشته شده است. کتاب فروع الایمان نیز مقدمه‌گونه‌ای است بر بهشتی زیور در فقه حنفی. در سخن از این دو اثر اخیر، باید به یاد آورد که به جز از منظرجایگاه دینی، از بابت زبان طرح مطالب نیز دارای اهمیت فراوان‌اند.  
خط ۱۱۶: خط ۱۱۶:
==اتحاد دین و سیاست==  
==اتحاد دین و سیاست==  


در کنار این مجموعه از آثار در زمینه‌های متفاوت با نگاهی اصلاحی، سخنرانیها و خطبه‌های او نیز بر حضور اجتماعی او می‌افزود، تا بدان حد که در برخی موارد او را به عنوان عالمی با انگیزه‌های سیاسی در نظر آورده‌اند. اما چنین می‌نماید که اعتقاد وی به جاری بودن دین اسلام در تمامی عرصه‌های زندگی مسلمانان که در نهایت در مفهوم کلی یکی بودن دین و سیاست نمود می‌یابد، موجبات تصور گرایشهای سیاسی وی را در اذهان به وجود آورده بوده است. این در حدی است که در اواخر عمر حتى محمدعلی جناح برای حضور در کابینه از تهانوی دعوت به عمل آورد؛ اگرچه تهانوی نپذیرفت، اما نقل قولهایی که از او در این زمینه برجای مانده، بیانگر شم سیاسی اوست. مولانا مفتی محمدتقی عثمانی مجموعه‌ای را با عنوان «حکیم الامت کی سیاسی افکار» که ناظر بر اندیشۀ سیاسی تهانوی است، گردآورده، و به توصیف و تبیین آراء او پرداخته است.  
در کنار این مجموعه از آثار در زمینه‌های متفاوت با نگاهی اصلاحی، سخنرانی‌ها و خطبه‌های او نیز بر حضور اجتماعی او می‌افزود، تا بدان حد که در برخی موارد او را به عنوان عالمی با انگیزه‌های سیاسی در نظر آورده‌اند. اما چنین می‌نماید که اعتقاد وی به جاری بودن دین اسلام در تمامی عرصه‌های زندگی مسلمانان که در نهایت در مفهوم کلی یکی بودن دین و سیاست نمود می‌یابد، موجبات تصور گرایشهای سیاسی وی را در اذهان به وجود آورده بوده است. این در حدی است که در اواخر عمر حتى محمدعلی جناح برای حضور در کابینه از تهانوی دعوت به عمل آورد؛ اگرچه تهانوی نپذیرفت، اما نقل قولهایی که از او در این زمینه برجای مانده، بیانگر شم سیاسی اوست. مولانا مفتی محمدتقی عثمانی مجموعه‌ای را با عنوان «حکیم الامت کی سیاسی افکار» که ناظر بر اندیشۀ سیاسی تهانوی است، گردآورده، و به توصیف و تبیین آراء او پرداخته است.  


==جمع میان تصوف و سنت==  
==جمع میان تصوف و سنت==