فرهنگنامه تجارت و داد و ستد: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[محمدی ریشهری، محمد]] (نويسنده) | [[محمدی ریشهری، محمد]] (نويسنده) | ||
[[شیخی، حمیدرضا ]] (مترجم) | [[شیخی، حمیدرضا]] (مترجم) | ||
[[پژوهشگاه قرآن و حدیث. پژوهشکده علوم و معارف حدیث]] (محقق) | [[پژوهشگاه قرآن و حدیث. پژوهشکده علوم و معارف حدیث]] (محقق) | ||
[[غیوری، مجتبی]] (نویسنده) | [[غیوری، مجتبی]] (نویسنده) | ||
نسخهٔ ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۴۸
| فرهنگنامه تجارت و داد و ستد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمدی ریشهری، محمد (نويسنده)
شیخی، حمیدرضا (مترجم) پژوهشگاه قرآن و حدیث. پژوهشکده علوم و معارف حدیث (محقق) غیوری، مجتبی (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1395ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-493-901-3 |
| موضوع | بازرگانی - احادیث - بازرگانی - جنبههای مذهبی - اسلام - بازرگانی - جنبههای قرآنی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ب2م3 141/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فرهنگنامه تجارت و دادوستد، اثر محمد محمدی ریشهری (۱۳۲۵- 1401ش)، متخصص در حدیثشناسی، علوم قرآنی و فقه اسلامی است. این کتاب یک فرهنگنامه جامع است که به بررسی ابعاد مختلف تجارت و داد و ستد از منظر آموزههای قرآنی و احادیث اسلامی میپردازد.
اهمیت کتاب
این اثر به دلایل متعددی ارزشمند است:
- جامعیت در بررسی ابعاد اسلامی تجارت: این کتاب، تجارت را نهتنها از منظر مادی، بلکه از دیدگاه اخلاقی و معنوی و بر اساس آموزههای غنی قرآن و حدیث بررسی و تبیین میکند.
- مقابله با نظریههای اقتصادی صرفاً مادی: در مقابل نظریههای اقتصادی رایج که عمدتاً بر جنبههای مادی و سودآوری تأکید دارند، این کتاب دیدگاه اسلامی را ارائه میدهد که بُعد ارزشی و اخلاقی را نیز شامل میشود و ازاینحیث نگاهی متفاوت و کاملتر ارائه میدهد.
- تشویق به تجارت سازنده و رفع بیکاری: کتاب مسلمانان را به فعالیت مثبت در حوزه تجارت ترغیب کرده و با برجسته ساختن جایگاه و اهمیت آن، راهکارهایی را برای افزایش برکت در روزی و رفع بیکاری از منظر دینی پیشنهاد میکند[۱].
ساختار
کتاب شامل یک پیشگفتار، یک درآمد، و هشت فصل اصلی است که به ترتیب به ارزش تجارت، معیارهای معاملات، احکام تجارت، آداب تجارت، آسیبهای تجارت، شغلها و معاملات نکوهیده، بازار، و قیمتگذاری میپردازد.
سبک نگارش
- رویکرد مستند و ارجاعی: تمامی مباحث ارائه شده در کتاب با استناد دقیق به آیات قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) بوده و بهصورت جامع و کامل ارجاعدهی شدهاند.
- جامعیت و تفصیل: موضوعات مختلف مرتبط با تجارت و دادوستد را با جزئیات و از ابعاد گوناگون پوشش میدهد؛ از تعریف واژهها و تبیین آداب گرفته تا بررسی آسیبها و احکام مربوطه.
- تأکید بر جنبههای اخلاقی و معنوی: برخلاف بسیاری از رویکردهای اقتصادی معاصر که تنها بر ابعاد مادی تمرکز دارند، این اثر توجه ویژهای به ابعاد اخلاقی، معنوی و ارزشی تجارت و کسبوکار دارد.
- ساختار دایرةالمعارفی و طبقهبندی شده: باتوجهبه عنوان "فرهنگنامه"، اطلاعات بهصورت منظم، طبقهبندی شده و قابلدسترسی ارائه شده است که یافتن مباحث مرتبط را آسان میکند[۲].
- توضیحات تحلیلی و تبیینی: فراتر از صرفاً جمعآوری و نقل روایات، نویسنده به توضیح، تحلیل و تبیین مفاهیم و احکام نیز میپردازد تا درک عمیقتری از موضوع به خواننده ارائه دهد[۳].
گزارش محتوا
پیشگفتار: در این بخش، نویسنده به توضیح مفهوم کلی "فرهنگ" و "فرهنگنامه" میپردازد. او بیان میکند که فرهنگنامه حاضر بر اساس آموزههای قرآن و حدیث تدوین شده و هدف آن تولید و ترویج فرهنگ دینی و اصلاح مفاهیم اصیل اسلامی است[۴].
درآمد: این قسمت به تعریف واژه «تجارت» از منظر لغوی و اصطلاح حقوقی و اسلامی اختصاص دارد. در ادامه، به اهداف کلی کتاب اشاره میشود که شامل بررسی ارزش و اهمیت تجارت، نگاه به نظریههای اقتصادی مرتبط، جایگاه تجارت در قرآن و حدیث، برکات و آسیبهای آن، و نقش آن در توسعه اقتصادی است. همچنین تاکید میشود که این کتاب از منظری ارزشی و اخلاقی به تجارت مینگرد و در صدد تبیین این ابعاد است[۵].
فصل یکم: ارزش تجارت و نکوهش ترک آن: این فصل بهتفصیل به اهمیت تجارت و جایگاه آن در اسلام میپردازد. آثار مثبت و منفی فعالیتهای تجاری (و ترک آن) از دیدگاه احادیث و آیات قرآن بررسی میشود. در این بخش، مسلمانان به فعالیت در تجارت تشویق شده و فوایدی چون افزایش عقل، ثروت و برکت و رفع فقر برای آن برشمرده میشود[۶].
فصل دوم: معیارهای کلی در جواز معاملات: این بخش به اصول و معیارهای کلی که معاملات را صحیح و حلال میسازند یا باطل و حرام میکنند، میپردازد. از جمله این معیارها میتوان به لزوم رضایت طرفین معامله، عدم کتمان عیب کالا، رعایت عدل و انصاف، و پرهیز از کسب و معاملات حرام اشاره کرد[۷].
فصل سوم: مهمترین احکام تجارت و دادوستد: در این فصل، احکام فقهی مهم و اساسی مرتبط با معاملات تجاری مطرح میشود. مباحثی مانند لزوم رضایت کامل طرفین معامله، شفافیت و صداقت در ارائه کالا، و رعایت کامل حقوق مشتریان از جمله موضوعات اصلی این بخش است[۸].
فصل چهارم: آداب تجارت: این قسمت به آداب، اخلاقیات و رفتارهای پسندیده در تجارت میپردازد. موضوعاتی مانند آموختن احکام تجارت، یاد خدا در هنگام معاملات، دعا و طلب خیر از پروردگار، راستگویی و صداقت در گفتار و عمل، دقت و صحت در وزنکردن کالا، انتخاب کالای باکیفیت، و سهولت و گذشت در معامله مورد تاکید قرار میگیرد[۹].
فصل پنجم: آسیبهای تجارت: این فصل به آفات، مضرات و رفتارهای ناپسند در حوزه تجارت میپردازد. از جمله این آسیبها میتوان به پنهانکاری، کمفروشی، رباخواری، خیانت، گرانفروشی، فریبدادن مشتریان و فراموشی خداوند در کسبوکار اشاره کرد[۱۰]. فصل ششم: شغلها و معاملههای نکوهیده: در این بخش، شغلها و معاملات ناپسند و مذموم از دیدگاه اسلامی معرفی و توضیح داده میشود. مثالهایی مانند تجارت مواد غذایی و ارزاق عمومی نامناسب، فروش سلاح به دشمنان اسلام، و فروش ملک بدون جایگزینی مناسب برای صاحب آن مطرح میگردد[۱۱].
فصل هفتم: بازار: این فصل به مباحث مرتبط با بازار و اهمیت آن در اقتصاد اسلامی اختصاص دارد. نقش بازار در جامعه و اصول حاکم بر فعالیتهای تجاری در آن از جمله موضوعات موردبحث است[۱۲].
فصل هشتم: قیمتگذاری: این بخش به اصول و اخلاقیات مربوط به قیمتگذاری کالا و خدمات میپردازد. پرهیز از گرانفروشی بیرویه، رعایت اعتدال در تعیین قیمتها، و انصاف در معاملات برای حفظ حقوق مصرفکنندگان از جمله مسائل کلیدی مطرح شده در این فصل است[۱۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.