۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR155273J1.jpg | عنوان = خلق الإنسان | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = زجاج، ابراهیم بن سری (نويسنده) سامرائی، ابراهیم (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = 8خ3ز 21 QM | موضوع =کالبد شناسی انسان - متون قدیمی...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''خلق الإنسان'''، اثر [[ابواسحاق ابراهیم بن سری زجاج]] (وفات 311ق)، درباره بدن انسان، توصیف اجزای مختلف آن و اصطلاحات مربوط به آنها، در زبان عربی است. | '''خلق الإنسان'''، اثر [[زجاج، ابراهیم بن سری|ابواسحاق ابراهیم بن سری زجاج]] (وفات 311ق)، درباره بدن انسان، توصیف اجزای مختلف آن و اصطلاحات مربوط به آنها، در زبان عربی است. | ||
این کتاب برگرفته از جلد دهم مجله مجمع علمی عراق است<ref>ر.ک: قبل از مقدمه، ص1</ref>. | این کتاب برگرفته از جلد دهم مجله مجمع علمی عراق است<ref>ر.ک: قبل از مقدمه، ص1</ref>. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
زجاج، کتاب خود را بر موضوع خلق انسان، متمرکز کرده است. او از اثر اَصمَعی در همین زمینه بهره برده و فصول کتاب خود را بر اساس آن تنظیم کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>. | [[زجاج، ابراهیم بن سری|زجاج]]، کتاب خود را بر موضوع خلق انسان، متمرکز کرده است. او از اثر [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اَصمَعی]] در همین زمینه بهره برده و فصول کتاب خود را بر اساس آن تنظیم کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>. | ||
این نشان میدهد که انگیزه نگارش او احتمالاً گردآوری، ارائه یا بسط توصیف لغوی بدن انسان بر اساس کارهای پیشگامانی مانند اَصمَعی بوده است. | این نشان میدهد که انگیزه نگارش او احتمالاً گردآوری، ارائه یا بسط توصیف لغوی بدن انسان بر اساس کارهای پیشگامانی مانند اَصمَعی بوده است. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
==سبک نگارش== | ==سبک نگارش== | ||
• روش نگارش کتاب بر اساس الگوی «خلق الإنسان» اَصمَعی است و فصول کتاب زجاج بر مبنای اثر او تنظیم شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>. | • روش نگارش کتاب بر اساس الگوی «خلق الإنسان» [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اَصمَعی]] است و فصول کتاب زجاج بر مبنای اثر او تنظیم شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>. | ||
• تمرکز اصلی کتاب بر توصیف لغوی و زبانی اجزای بدن انسان است<ref>ر.ک: همان، ص5-4</ref>. | • تمرکز اصلی کتاب بر توصیف لغوی و زبانی اجزای بدن انسان است<ref>ر.ک: همان، ص5-4</ref>. | ||
• نویسنده برخلاف اصمعی، کمتر از شواهد شعری و اَمثال عربی برای توضیح و مستندسازی واژگان استفاده کرده است<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. | |||
• مؤلف در بیان اصطلاحات (مانند اصمعی) به تفاوتهای زبانی میان واژگان مربوط به مردان و زنان نیز اشاره میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | • نویسنده برخلاف [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اصمعی]]، کمتر از شواهد شعری و اَمثال عربی برای توضیح و مستندسازی واژگان استفاده کرده است<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. | ||
• مؤلف در بیان اصطلاحات (مانند [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اصمعی]]) به تفاوتهای زبانی میان واژگان مربوط به مردان و زنان نیز اشاره میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
• شیوه ارائه مطالب بهصورت تفکیک اعضای مختلف بدن و سپس شرح لغات و اصطلاحات مربوط به آن است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص10-8</ref>. | • شیوه ارائه مطالب بهصورت تفکیک اعضای مختلف بدن و سپس شرح لغات و اصطلاحات مربوط به آن است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص10-8</ref>. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
• این اثر یکی از مهمترین منابع در زمینه لغت و توصیف زبانی اعضای بدن انسان در زبان عربی محسوب میشود. | • این اثر یکی از مهمترین منابع در زمینه لغت و توصیف زبانی اعضای بدن انسان در زبان عربی محسوب میشود. | ||
• کتاب زجاج، جامعتر و تفصیلیتر از اثر اَصمَعی بوده و ابوابی را که اصمعی از آنها غفلت کرده (باب الأذن، باب الإست و باب الفرج) و برخی فواید را به آن اضافه کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>. | |||
• کتاب زجاج، جامعتر و تفصیلیتر از اثر اَصمَعی بوده و ابوابی را که [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اصمعی]] از آنها غفلت کرده (باب الأذن، باب الإست و باب الفرج) و برخی فواید را به آن اضافه کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>. | |||
• این اثر، منبع ارزشمندی برای حفظ و انتقال دانش لغوی گذشتگان در حوزه بدن انسان است<ref>ر.ک: همان، ص6-4</ref>. | • این اثر، منبع ارزشمندی برای حفظ و انتقال دانش لغوی گذشتگان در حوزه بدن انسان است<ref>ر.ک: همان، ص6-4</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
کتاب «خلق الإنسان» زجاج به شرح و توضیح لغوی اعضای مختلف بدن انسان میپردازد. هر بخش به توصیف یکی از اعضای بدن اختصاص دارد. | کتاب «خلق الإنسان» زجاج به شرح و توضیح لغوی اعضای مختلف بدن انسان میپردازد. هر بخش به توصیف یکی از اعضای بدن اختصاص دارد. | ||
کتاب با بخش سر (الرأس) آغاز میشود و سپس به توصیف مو (الشعر) و رنگهای آن میپردازد. بخش بعدی به ریش (اللحیة) و اصطلاحات مرتبط با آن اختصاص دارد. پس از آن، گوشها (الأذنين) و بخشهای مختلف آن و سپس چهره (الوجه) شرح داده میشود. بخش مفصلی به چشم (العين) اختصاص یافته و اصطلاحات مربوط به چشم، پلک، ابرو، مژه و حالات مختلف چشم بهتفصیل بیان شده است. در ادامه بهترتیب به بینی (الأنف)، دهان (الفم)، دندانها (الأسنان) و لثه (اللثة) پرداخته شده است. | کتاب با بخش سر (الرأس) آغاز میشود و سپس به توصیف مو (الشعر) و رنگهای آن میپردازد. بخش بعدی به ریش (اللحیة) و اصطلاحات مرتبط با آن اختصاص دارد. پس از آن، گوشها (الأذنين) و بخشهای مختلف آن و سپس چهره (الوجه) شرح داده میشود. بخش مفصلی به چشم (العين) اختصاص یافته و اصطلاحات مربوط به چشم، پلک، ابرو، مژه و حالات مختلف چشم بهتفصیل بیان شده است. در ادامه بهترتیب به بینی (الأنف)، دهان (الفم)، دندانها (الأسنان) و لثه (اللثة) پرداخته شده است. | ||
بخشهای بعدی شامل توصیف گردن (العنق)، شانه (المنكب)، دست (اليد) شامل ساعد، بازو و انگشتان و بهطور خاص کف دست (الكف)، است. سپس به پشت (الظهر)، پهلو (الجنب) و سینه (الصدر) پرداخته شده است. بخشهای مربوط به حفره شکمی (الجوف)، شکم (البطن) و اندرونیها، اندام تناسلی مرد (الذكر) و باسن و رانها (الوركان و الأعجاز و الفخذان) نیز در ادامه آمده است. | بخشهای بعدی شامل توصیف گردن (العنق)، شانه (المنكب)، دست (اليد) شامل ساعد، بازو و انگشتان و بهطور خاص کف دست (الكف)، است. سپس به پشت (الظهر)، پهلو (الجنب) و سینه (الصدر) پرداخته شده است. بخشهای مربوط به حفره شکمی (الجوف)، شکم (البطن) و اندرونیها، اندام تناسلی مرد (الذكر) و باسن و رانها (الوركان و الأعجاز و الفخذان) نیز در ادامه آمده است. | ||
کتاب در انتها به توصیف زانو (الركبة)، ساق پا (الساق) و قدم و انگشتان آن میپردازد<ref>ر.ک: فهرست موضوعات، ص13 (آخر کتاب)</ref>. | کتاب در انتها به توصیف زانو (الركبة)، ساق پا (الساق) و قدم و انگشتان آن میپردازد<ref>ر.ک: فهرست موضوعات، ص13 (آخر کتاب)</ref>. | ||
یکی از ویژگیهای منحصربهفرد کتاب، جامعیت آن در گردآوری واژگان مربوط به تکتک اعضای بدن و ارائه مترادفات و اصطلاحات گوناگون برای هر بخش است. | یکی از ویژگیهای منحصربهفرد کتاب، جامعیت آن در گردآوری واژگان مربوط به تکتک اعضای بدن و ارائه مترادفات و اصطلاحات گوناگون برای هر بخش است. | ||