غريب الحديث في الكتب الأربعة: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'رده:فهرست ها. کشف الحدیث ها، واژه نامه ها. غریب لغات الحدیث، سازمان ها. انجمن ها. دارالحدیث ها، کنگره ها' به 'رده:فهرست‌ها، کشف الحدیث‌ها، واژه‌نامه‌ها، غریب لغات الحدیث، سازمان‌ها، انجمن‌ها، دارالحدیث‌ها، کنگره‌ها')
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۲۴: خط ۲۴:
    | پیش از =  
    | پیش از =  
    }}
    }}
    '''أبحاث أصولية؛ مباحث الحجج'''، اثر [[محمدتقی شهیدی]]، از فقهای معاصر است که در 7 جلد منتشر شده است.
    '''غريب الحديث في الكتب الأربعة'''، اثر کاظم مدیر شانه‌چی و همکاران، پژوهشی است پیرامون واژگان غریب و دیریاب احادیث در کتب اربعه و نیز کتاب‌شناسی شیعی و منابع معتبر آن به روش الفبایی.


    کتاب، فاقد مقدمه و هرگونه توضیح و اطلاعاتی در مورد محتوای آن است؛ ازاین‌رو، معلوم نیست که مطالب آن، تقریرات درس خارج اصول صاحب اثر است، یا وی در کنار تدریس، مطالب را تحریر کرده است؟.
    غریب الحدیث، اصطلاحی است در حوزه دانش حدیث و مؤلفان‌ کتب غریب الحدیث نوعا لغت‌شناسان‌ و حدیث‌شناسانی‌ هستند که کلمات سخت‌فهم و دشوار را به‌لحاظ مفهومی توضیح می‌دهند. این نوع از کلمات را الفاظ خاص می‌نامند؛ چون از نظر معنایی برای همگان قابل فهم نیستند. توجه به این نکته‌ مهم در میان عالمان اسلامی موجب شد تا دانش غریب الحدیث شکل بگیرد و تألیفات متعددی در تاریخ حدیث‌شناسی به وجود آید و آثار ارزشمندی از اهل این فن برجای گذاشته شود. نکته قابل تأمل آن است که در بیشتر این‌گونه کتب در منابع اهل سنت، به احادیث اهل‌بیت(ع) پرداخته نشده، یا بسیار کم‌رنگ مطرح شده است. اثر حاضر، بنا بر ضرورت مذکور و با بهره‌برداری از تجربه گذشتگان در این امر تدوین شده است و نویسندگان آن تلاش نموده‌اند تا حدودی این نقیصه را برطرف سازند<ref>ر.ک: زبری قاینی، محمدحسن، ص139</ref>.


    مؤلف قبل از ورود به اصل موضوع و توضیح پیرامون حجت‌های شرعی، دو امر را خاطرنشان می‌سازد:
    برخی از مهم‌ترین امتیازات و ویژگی‌های این اثر نفیس، به شرح زیر می‌باشد:
    # بررسی و نقد این نظریه مرحوم آخوند که مباحث قطع را جزء مسائل علم اصول ندانسته و آن را به مسائل کلام شبیه‌تر خوانده است.
    # این کتاب، پژوهشی جدید‌ و ابتکاری‌ در حدیث‌شناسی‌ شیعی است<ref>ر.ک: همان، ص140</ref>.
    مؤلف دو دلیل بر رد مدعای جناب [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند]] ذکر کرده است:
    # در این اثر از چهارده منبع مهم و معتبر لغوی برای شرح کلمات غریب احادیث استفاده شده است که عبارتند از: «مرآة العقول» و «ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار» محمدباقر مجلسی (متوفی 1111ق)، «الشرح الجامع» محمدصالح مازندرانی (متوفی 1081ق)، «الوافي» فیض کاشانی (متوفی 1091ق)، «روضة المتقين في شرح من‌لايحضره‌الفقيه» محمدتقی مجلسی (متوفی 1070ق)<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص17-18</ref>.
    ## غرض فقیه، تشخیص وظیفه فعلی مکلف است و این متوقف بر اثبات منجریت قطع به تکلیف شرعی و نیز معذریت آن به ترخیص شرعی است.
    # در این مجموعه‌ مشکل‌ بی‌توجهی‌ علمای اهل سنت به روایات اهل‌بیت(ع) و کلمات‌ غریب احادیث آنان مرتفع گردیده است<ref>ر.ک: زبری قاینی، محمدحسن، ص140</ref>.
    ## مباحث قطع، منحصر به بحث از حجیت قطع تفصیلی نیست، بلکه شامل مباحث دیگری هم که در طریق استنباط حکم شرعی و اقامه حجت بر آن واقع می‌شوند، می‌گردد<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص1-2</ref>.
    # در شرح کلمات غریب، سعی بر آن بوده که روایات (حتی‌الامکان) به‌صورت کامل آورده‌ شود و در‌ صورت ضرورت تقطیع، انسجام جملات حفظ شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
    # بررسی تقسیمی که مرحوم شیخ در مورد مکلف ملتفت به حکم شرعی صورت داده و عدول مرحوم [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند]] از تعبیر شیخ به تعبیری دیگر.
    # در نگارش کتاب از‌ روش الفبایی بهره گرفته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
    مؤلف، پیرامون هر دو بیان (بیان شیخ و آخوند)، ملاحظاتی دارد (شش ملاحظه) که مفصلا در ذیل امر دوم بیان کرده است<ref>ر.ک: همان، ص3-55</ref>.
    # برای تسهیل در استفاده از متن احادیث، واژه‌هایی هم که در حدیث‌ در ردیف‌ الفبایی‌ قرار نمی‌گرفته، به‌صورت مختصر توضیح داده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
     
    مؤلف در این هفت جلد، مباحث مربوط به قطع و ظن و همچنین برائت و استصحاب و تعادل و تراجیح را مطرح می‌کند. همچنین در مجلد آخر (هفتم)،  با توجه به اینکه در انتهای بحث استصحاب، به تقدیم قواعد فقهیه بر استصحاب اشاره کرده است، قاعده فراغ و تجاوز، اصالة الصحه، قاعده ید و قرعه را هم مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.
     
    [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند خراسانی]]، [[اصفهانی، محمدحسین|محقق اصفهانی]]، [[نائینی، محمدحسین|میرزای نائینی]]، [[خویی، سید ابوالقاسم|محقق خویی]]، [[ایروانی، علی|ایروانی]]، [[صدر، سید محمدباقر|شهید صدر]] و [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] از جمله فقهایی هستند که آراء آنها، بیشتر مد نظر مؤلف بوده و به‌مناسبت بحث، اقوال آنها را ذکر کرده است.
    مؤلف در هر موضوعی، ابتدا ابعاد و فروعات بحث را به‌صورت کامل و جامع تحلیل و تبیین می‌کند و سپس دیدگاه‌های موجود را می‌آورد و بعد از توضیح و بررسی هریک از آنها، دیدگاه مختار و یا نظر خود را در آخر، مطرح می‌کند.


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    <references/>
    <references />


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    متن کتاب.
    # مقدمه کتاب.
     
    # زبری قاینی، محمدحسن، «معرفی غريب الحديث في الكتب الأربعة»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مشکو‌ة، بهار 1391- شماره 114، به آدرس:
     
    https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/887239




    خط ۵۸: خط ۵۳:
    [[رده:فهرست‌ها، کشف الحدیث‌ها، واژه‌نامه‌ها، غریب لغات الحدیث، سازمان‌ها، انجمن‌ها، دارالحدیث‌ها، کنگره‌ها]]
    [[رده:فهرست‌ها، کشف الحدیث‌ها، واژه‌نامه‌ها، غریب لغات الحدیث، سازمان‌ها، انجمن‌ها، دارالحدیث‌ها، کنگره‌ها]]


    [[رده:مقالات بازبینی شده2 مرداد 1402]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ تیر 1402 توسط عباس مکرمی]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ تیر 1402 توسط عباس مکرمی]]

    نسخهٔ ‏۱۳ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۲۲

    غريب الحديث في الكتب الأربعة
    غريب الحديث في الكتب الأربعة
    پدیدآورانمدیرشانه‌چی، کاظم (نويسنده)
    ناشرآستان قدس رضوی. بنياد پژوهشهای اسلامى
    مکان نشرایران - مشهد مقدس
    سال نشر1391ش - 1392ش - 1433ق - 1434ق
    چاپ1
    شابک9789649714974
    موضوعغریب الحدیث - احادیث - واژه نامه‌‏ها - احادیث شیعه - قرن 14
    زبانعربی
    تعداد جلد3
    کد کنگره
    4Y 106/2 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    غريب الحديث في الكتب الأربعة، اثر کاظم مدیر شانه‌چی و همکاران، پژوهشی است پیرامون واژگان غریب و دیریاب احادیث در کتب اربعه و نیز کتاب‌شناسی شیعی و منابع معتبر آن به روش الفبایی.

    غریب الحدیث، اصطلاحی است در حوزه دانش حدیث و مؤلفان‌ کتب غریب الحدیث نوعا لغت‌شناسان‌ و حدیث‌شناسانی‌ هستند که کلمات سخت‌فهم و دشوار را به‌لحاظ مفهومی توضیح می‌دهند. این نوع از کلمات را الفاظ خاص می‌نامند؛ چون از نظر معنایی برای همگان قابل فهم نیستند. توجه به این نکته‌ مهم در میان عالمان اسلامی موجب شد تا دانش غریب الحدیث شکل بگیرد و تألیفات متعددی در تاریخ حدیث‌شناسی به وجود آید و آثار ارزشمندی از اهل این فن برجای گذاشته شود. نکته قابل تأمل آن است که در بیشتر این‌گونه کتب در منابع اهل سنت، به احادیث اهل‌بیت(ع) پرداخته نشده، یا بسیار کم‌رنگ مطرح شده است. اثر حاضر، بنا بر ضرورت مذکور و با بهره‌برداری از تجربه گذشتگان در این امر تدوین شده است و نویسندگان آن تلاش نموده‌اند تا حدودی این نقیصه را برطرف سازند[۱].

    برخی از مهم‌ترین امتیازات و ویژگی‌های این اثر نفیس، به شرح زیر می‌باشد:

    1. این کتاب، پژوهشی جدید‌ و ابتکاری‌ در حدیث‌شناسی‌ شیعی است[۲].
    2. در این اثر از چهارده منبع مهم و معتبر لغوی برای شرح کلمات غریب احادیث استفاده شده است که عبارتند از: «مرآة العقول» و «ملاذ الأخيار في فهم تهذيب الأخبار» محمدباقر مجلسی (متوفی 1111ق)، «الشرح الجامع» محمدصالح مازندرانی (متوفی 1081ق)، «الوافي» فیض کاشانی (متوفی 1091ق)، «روضة المتقين في شرح من‌لايحضره‌الفقيه» محمدتقی مجلسی (متوفی 1070ق)[۳].
    3. در این مجموعه‌ مشکل‌ بی‌توجهی‌ علمای اهل سنت به روایات اهل‌بیت(ع) و کلمات‌ غریب احادیث آنان مرتفع گردیده است[۴].
    4. در شرح کلمات غریب، سعی بر آن بوده که روایات (حتی‌الامکان) به‌صورت کامل آورده‌ شود و در‌ صورت ضرورت تقطیع، انسجام جملات حفظ شده است[۵].
    5. در نگارش کتاب از‌ روش الفبایی بهره گرفته شده است[۶].
    6. برای تسهیل در استفاده از متن احادیث، واژه‌هایی هم که در حدیث‌ در ردیف‌ الفبایی‌ قرار نمی‌گرفته، به‌صورت مختصر توضیح داده شده است[۷].

    پانویس

    1. ر.ک: زبری قاینی، محمدحسن، ص139
    2. ر.ک: همان، ص140
    3. ر.ک: مقدمه، ج1، ص17-18
    4. ر.ک: زبری قاینی، محمدحسن، ص140
    5. ر.ک: همان
    6. ر.ک: همان
    7. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    1. مقدمه کتاب.
    2. زبری قاینی، محمدحسن، «معرفی غريب الحديث في الكتب الأربعة»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مشکو‌ة، بهار 1391- شماره 114، به آدرس:

    https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/887239


    وابسته‌ها