التوفیق للتلفیق

التوفیق للتلفیق
پدیدآوران	ثعالبی، عبدالملک بن محمد (نويسنده) صالح، ابراهیم (محقق)
ناشر	دار الفکر ** دار الفکر المعاصر
مکان نشر	سوریه - دمشق ** لبنان - بیروت
سال نشر	1410ق - 1990م
چاپ	2
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ث7ت9 6161 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

التوفيق للتلفيق، اثر ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبی (350-429ق)، کتابی است مشتمل بر سخنان متعدد و متنوع، به‌صورت نظم و نثر که در هرکدام از آن سخنان، یک چیز با جنس و شکل و نظایر و اشباه آن جمع شده و به یکدیگر پیوند زده شده است؛ مانند اینکه فرضا در توصیف فلان حیوان، میان کلمات سحاب، برق، رعد و... پیوند زده شده و سازگاری ایجاد گردیده و هریک از حالات آن حیوان به یکی از امور مزبور تشبیه شده است.

طبق تحقیقاتی که محقق در مقدمه کتاب به آن اشاره کرده، احتمالا ثعالبی این کتاب را در اواخر عمر خویش، در حدود سال 410ق، به رشته تحریر درآورده و آن را به یکی از اساتید خود، به نام شیخ سید مسافر بن حسن، اهدا نموده است.

کتاب با مقدمه کوتاهی از محقق آغاز شده که در آن، ضمن ارائه شرح حال مختصری از ثعالبی، به زمان تألیف کتاب، کسی که کتاب به او اهدا شده و مشخصات نسخ خطی آن، اشاره شده است.

مطالب کتاب در سی باب، تنظیم شده است. عناوین برخی از ابواب کتاب عبارتند از:

1. تلفیق میان اوصاف خصایص اشیا و بازگرداندن برخی از آنها به برخی دیگر در تشبیهات؛
2. تلفیق میان آثار عُلوی؛
3. تلفیق میان ابر، رعد، برق و باران؛
4. تلفیق میان اوصاف انبیا(ع) و ویژگی‌ها و احوال آنها؛
5. تلفیق میان صحابه و تابعین و خلفا و اوصاف و خصایص آنها؛

و....

نمونه مباحث

و وصف ابن عباد فرسا فقال:

يحكی السحاب طلوعه فمسيره

من برقه و صهله من رعده

ابن عباد، در این شعر، اسب را چنین توصیف کرده است:

برآمدن آن همچون آشکار شدن ابر است؛ پس دویدنش برق آن را و شیهه‌اش رعد آن را می‌نمایاند.

در بیت مزبور، از یک تشبیه استفاده شده که در آن، میان ابر و برق و رعد، سازگاری ایجاد گردیده و بین آنها تلفیق صورت گرفته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.