نوروز میراث کهن ایران زمین

نوروز میراث کهن ایران زمین
پدیدآوران	سالاری، کورش (نویسنده)
ناشر	ره آورد مهر
مکان نشر	تهران
سال نشر	1399
شابک	‎4ـ27ـ8355ـ600ـ978
موضوع	نوروز -- ايران,نوروز -- ايران -- آداب و رسوم
کد کنگره	‏

نوروز میراث کهن ایران زمین تألیف کورش سالاری، در این کتاب تلاش شده تا با توجه به منابع تاریخی، سیر نوروز و مراسم‌ها و آیین های همراه آن برای خواننده بازگو گردد و هدف از این بازگویی، آگاهی ایرانی فهیم به چگونگی پیدایش و رازهای این جشن بزرگ است تا بتواند نسل آیندۀ ایران‌زمین را رهنمون باشد.

ساختار

کتاب در هفت فصل تدوین شده است.

گزارش کتاب

از دوران کهن تاکنون در ایران جشن‌ها و آیین‌های بی‌شماری برپا شده که بسیاری از آنها در گذر زمان به مغاک فراموشی پیوسته‌اند؛ اما با همۀ تاریخ پرفرازونشیب ایران، با وجود چند شکست تاریخی و چیرگی بیگانگان بر ایران و هجوم اسکندر، تازی‌ها، مغول‌ها و دیگر بیگانگان، نوروز همواره پایدار مانده و اکنون نمادی برای ایستادگی، آزادی و خردمندی ملتی است که می‌توان بر او ستم کرد؛ اما هویت فرهنگی و سنت‌های مردمش را نمی‌توان گرفت؛ بنابراین نوروز به دلیل ویژگی‌هایش، حتی با ورود اعراب و تغییر دین ایرانیان و دوران سکوت دویست‌ساله در برابر مهاجمان، نه‌تنها در دربار خلفا به حیات خود ادامه داد، بلکه آنها را به طمع دریافت هدایا به باشکوه برگزار کردن نوروز بزرگ وادار نمود.

اصالت و ماندگاری نوروز در بی‌همتایی آن در مقایسه با آیین‌ها و مراسم سال نو برای جشن‌های سنتی در میان دیگر ملت‌هاست. بی‌همتایی نوروز از آنجا نمود می‌یابد که بر بزرگداشت نوروز نه اجباری‌ است، نه رسمی، نه مذهبی، نه سیاسی و نه قراردادی، نه ساخته و پرداختۀ مسلکی و نه بر اساس باور گروهی خاص؛ نوروز روز بزرگداشت رستاخیز سالانۀ طبیعت و رهایی سخاوتمندانه از سرمای زمستان؛ فرارسیدن اعتدال بهاری و برخورداری از نسیم جان‌پرور آن؛ غرش دوبارۀ جویبارها، بوسۀ آب بر ریشۀ گیاهان و شکوفایی درختان، رویش سبزه و گل، پراکنده‌شدن رنگ‌های دل‌انگیز و جوانی‌بخش شکوفه‌ها، نغمه‌سرایی بلبل و به دیگر سخن بزرگداشت زایش دوبارۀ طبیعت و جوش و خروش فرهنگی آن است. در واقع مردم ایران‌زمین بیش از سه هزار سال است که نوروز را جشن گرفتند و تا زمین بر گرد مدار خورشید می‌چرخد، نوروز برقرار خواهد ماند.

در این کتاب تلاش شده تا با توجه به منابع تاریخی، سیر نوروز و مراسم‌ها و آیین های همراه آن برای خواننده بازگو گردد و هدف از این بازگویی، آگاهی ایرانی فهیم به چگونگی پیدایش و رازهای این جشن بزرگ است تا بتواند نسل آیندۀ ایران‌زمین را رهنمون باشد؛ زیرا نوروز نماد همبستگی ملی، تاریخی، فرهنگی و آیینی ماست. آنچه فراهم آمده در هفت فصل تنظیم شده است.

فصل نخست به واژۀ نوروز و تعریف آن، تحویل سال و مبحث عدم دقت در محاسبۀ نوروز و هم‌زمان شدن آن با اعتدال بهاری و در نهایت شاهکار حکیم عمر خیام و شکل‌گیری تقویم جلالی می‌پردازد.

فصل دوم به آیین‌ها و سنت‌های ملی مردمی در پیشانی نوروز اختصاص یافته و جشن فروردگان و چهارشنبه‌سوری و حاجی پیروز و نوروزخوانی و هفت‌سین به طور مفصل سخن می‌گوید. فصل سوم به فروردین و جشن‌هایی چون فروردینگان، ششم فروردین، سیزده‌بدر و آبریزان پرداخته است. فصل چهارم نوروز را از دید اسطوره و تاریخ بررسی نموده و برگزاری نوروز را از دوران کهن تا هخامنشی و ساسانی تشریح نموده است. فصل پنجم آیین‌ها و سنت‌های ملی مردمی را در آغاز نوروز تا پایان این جشن چون میرنوروزی و بازی‌های نوروزی و غیره بررسی کرده است. فصل ششم تاریخچۀ نوروز را پس از حمله اعراب تا دوران معاصر مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد و فصل آخر نوروز را در کشورهای هم‌جوار چون آذربایجان، افغانستان، ازبکستان و ... شرح داده و در نهایت مجموعه با پس‌گفتاری پایان می‌یابد.

منابعی که در این‌باره مورد استفاده قرار گرفته، کتاب‌های تاریخی و دیگر آثاری است که بعد از اسلام نوشته شده‌اند و همچنین در دیوان‌های شاعران پارسی‌گوی نیز اطلاعاتی جسته و گریخته وجود دارد که نویسنده از آنها سود جسته است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات