مولانا و حکایت رنج انسان

مولانا و حکایت رنج انسان
پدیدآوران	مهدوی، ناصر (نویسنده)
ناشر	دوستان
مکان نشر	تهران
سال نشر	1399
شابک	‎0ـ972350ـ622ـ978
موضوع	انسا‌ن‌ مولوی، جلال‌الدین‌ محمد بن‌ محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲. مثنوی,نقد و تفسیر مولوی، جلال‌الدین‌ محمدبن‌ محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ق‌. مثنوی. برگزیده‌,قرن‌ ۷ق‌. -- تا‌ریخ‌ و نقد شعر فا‌رسی‌
کد کنگره	PIR ۵۳۰۱/م۹م۸ ۱۳۹۹‏

مولانا و حکایت رنج انسان تألیف ناصر مهدوی، در میان اندیشه‌های چاره‌سازی که در مثنوی مطرح شده، موضوع «رنج و اندوه بشر» از مسائل مهمی است که مولانا به آن توجه ویژه‌ای کرده و بحث‌های جدی و تفکربرانگیزی را دربارۀ آن به انجام رسانده است. به نظر می‌رسد دقت و تعمق در این بحث می‌تواند ما را در شناخت دلایل ناخرسندی انسان‌ها از جریان زندگی و چگونگی پرهیز از رنج‌های منفی یاری کند و آدمی را از ابتلای به آسیب‌های زیانبارش تا حدود زیادی در امان نگه دارد. با چنین باوری، موضوع اصلی این کتاب، تأملاتی است پیرامون علل بروز رنج در زندگی انسان و پیشنهاد راه‌هایی برای درمان آن از نگاه مولانا.

ساختار

کتاب در چهار فصل تدوین شده است.

گزارش کتاب

کتاب شریف مثنوی اثر درخشان حضرت جلال‌الدین محمد بلخی، یکی از تحسین‌برانگیزترین آثار معنوی و عرفانی است که پس از قرن‌ها همچنان نزد جهانیان از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است. این کتاب دربرگیرندۀ بیست‌وشش‌هزار بیت شعر حکیمانه و دل‌انگیز است که به دلیل محتوای غنی و حکایات شیرین و پر رمزورازش، از هنگام سروده شدن ـ یعنی قرن هفتم هجری ـ تاکنون، رونق‌بخش بازار همۀ مشتاقانی بوده که از زندگی این جهانی، چشم به حقایقی فراتر از جاذبه‌های دل‌فریب و لذت‌های بی‌دوام آن دوخته‌اند. انسان‌هایی که گمشدۀ اصلی خود را در شکوفایی نفس و به‌دست‌آوردن معرفت و فضیلت‌های بزرگ اخلاقی جستجو می‌کنند و داستان‌های مثنوی را بستری مناسب برای به‌دست‌آوردن این هدف مهم می‌دانند. اینکه چه رازی در این کتاب نهاده شده که توجه به آن را تا این حد برای خوانندگانش شیرین و جذاب کرده، به طور اجمال باید گفت که در عمق و باطن اشعار سروده‌شدۀ این کتاب، ویژگی‌های تأمل‌برانگیزی به چشم می‌خورد که خواننده را به خود جذب می‌کند و در ذهن و جان او تأثیر سازنده به جای می‌گذارد.

با حضرت مولانا بهتر می‌توان جهان و انسان را شناخت و از جریان زندگی لذت برد. همچنین با تکیه بر اندیشه‌های مولانا می‌توان بر پاره‌ای از آشفتگی‌های ذهنی و بحران‌های روحی غلبه کرد و در یافتن پاسخ برای پرسش‌های بنیادین زندگی به نتایج مهمی دست یافت. در دورانی که پیوندهای انسانی بسیار سست و اغلب آدمیان به درد تنهایی و انزوا گرفتار آمده‌اند، پیام وحدت‌بخش مولانا می‌تواند قلب‌های جداافتاده از یکدیگر را به دور یک شمع پرنور معنوی گرد آورد و به جای شنیده شدن طبل شوم جنگ و تنازع میان انسان‌ها، آهنگ خوش صلح و دوستی را به صدا درآورد.

در میان اندیشه‌های چاره‌سازی که در مثنوی مطرح شده، موضوع «رنج و اندوه بشر» از مسائل مهمی است که مولانا به آن توجه ویژه‌ای کرده و بحث‌های جدی و تفکربرانگیزی را دربارۀ آن به انجام رسانده است. به نظر می‌رسد دقت و تعمق در این بحث می‌تواند ما را در شناخت دلایل ناخرسندی انسان‌ها از جریان زندگی و چگونگی پرهیز از رنج‌های منفی یاری کند و آدمی را از ابتلای به آسیب‌های زیانبارش تا حدود زیادی در امان نگه دارد. با چنین باوری، موضوع اصلی این کتاب، تأملاتی است پیرامون علل بروز رنج در زندگی انسان و پیشنهاد راه‌هایی برای درمان آن از نگاه مولانا.

پرسش دربارۀ این موضوع یکی از جدی‌ترین چالش‌های پیش روی انسان روزگار کنونی است؛ به‌گونه‌ای که برخی حتی سعادت و خوشبختی خویش را در گرو یافتن پاسخ به چنین پرسشی می‌دانند. امروزه هر کسی ممکن است از خود بپرسد چرا ما آدمیان رنج می‌کشیم و چگونه می‌توانیم خود را از شر رنج‌های بیهوده و بی‌مورد و البته گزنده و تخریب‌گر نجات دهیم؟ گرچه راه‌های بسیاری می‌توان برای یافتن چرایی رنج بشر و شناخت انواع و اقسام آن طی کرد و از منظر گوناگون سراغ آن را گرفت؛ اما در این کتاب برای یافتن به پاسخ به اینگونه سؤالاتی نویسنده به سراغ مثنوی رفته است؛ زیرا مولانا سروده‌ها و یافته‌های گرانبهای خود را در نقد زندگی انسان‌ها می‌داند و معتقد است با نظر در تعالیم این کتاب شریف، می‌توان برای یافتن اساسی‌ترین پرسش‌های زندگی، پاسخ‌های جدی و تأمل‌برانگیزی یافت و از ناآرامی‌های ذهنی تا حدودی رها شد.

بنابراین در این کتاب کوشیده شده با انتخاب مهم‌ترین موضوعاتی که به لحاظ وجودی و نیازهای درونی، فکر انسان امروز را به خود مشغول کرده و در متن مثنوی هم به آنها توجه شده، ابیاتی گردآوری و شرح شود که سبب انس بیشتر و بهره‌مندی جدی‌تر دوست‌داران مولانا با کتاب شریف مثنوی معنوی گردد و در تأمین برخی نیازهای روحی و وجودی آنها نیز مؤثر افتد. آنچه در این کتاب آمده، تأمل و تحقیق دربارۀ علل ظهور و بروز رنج در زندگی انسان و انواع گوناگون درد و رنج از نگاه مولاناست که در چهار فصل تنظیم شده است؛ فصل اول به رابطۀ رنج و ذهنیت منفی و باورهای غلط، فصل دوم به نسبت رنج و الگوهای انسانی، فصل سوم به رابطۀ رنج با دلبستگی‌های اخلاقی و فصل چهارم به انواع گوناگون رنج‌های سبز و سازندۀ بشری می‌پردازد. در این مسیر کوشیده شده تا بر اساس نیازهای روحی و فکری انسان امروز و مشتاقان بحث‌های معنوی و اخلاقی، زیباترین ابیات مثنوی پیرامون موضوع رنج بشری گردآوری و با تحلیل و تفسیری مختصر، تقدیم خوانندگان گردد.

در شرح ابیات انتخاب‌شده، تلاش بر این بوده که هم رأی صاحب‌نظران و مولوی‌شناسان مدنظر قرار گیرد و هم از اندیشه‌های متفکرانی که دربارۀ آن موضوع بحث کرده‌اند، استفاده شود.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات