فرقتی جوشقانی، ابوتراب بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: برگردانده‌شده |
جز (ویرایش Hashemi (بحث) به آخرین تغییری که Hbaghizadeh انجام داده بود واگردانده شد) برچسب: واگردانی |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
'''ابوتراب بیک بن علی فرقتی جوشقانی''' (متوفی 1025ق)، متخلص به فرقتی، از شعرای قرن یازدهم هجری و «ساقینامه» مهم‌ترین اثر اوست. | '''ابوتراب بیک بن علی فرقتی جوشقانی''' (متوفی 1025ق)، متخلص به فرقتی، از شعرای قرن یازدهم هجری و «ساقینامه» مهم‌ترین اثر اوست. | ||
=ولادت= | ==ولادت== | ||
تولد وی، در بلده انجدان فراهان بوده است<ref>ر.ک: فرقتی انجدانی، ابوتراب بیک، ص13</ref>. | تولد وی، در بلده انجدان فراهان بوده است<ref>ر.ک: فرقتی انجدانی، ابوتراب بیک، ص13</ref>. | ||
=محل نشو و نما= | ==محل نشو و نما== | ||
ابوتراب کودکی و جوانی را در انجدان گذرانده است و سپس همراه پدرش خواجه علی، به قزوین و سپس به کاشان رفته و در آن دیار مانده است<ref>همان، ص14</ref>. | ابوتراب کودکی و جوانی را در انجدان گذرانده است و سپس همراه پدرش خواجه علی، به قزوین و سپس به کاشان رفته و در آن دیار مانده است<ref>همان، ص14</ref>. | ||
=در کلام دیگران= | ==در کلام دیگران== | ||
[[حسین صدیق]] در کتاب «[[نامداران اراک]]» چنین نوشته است: «ابوتراب بیگ متخلص به فرقتی، از شعرای قرن یازدهم انجدان، شاعری با ذوق و مردی ادیب و نکته‌سنج بود». وی ابیاتی از فرقتی ذکر کرده است. [[نصرآبادی، محمدطاهر|میرزا طاهر نصرآبادی]]، ابوتراب را کاشی دانسته و سبب این اشتباه، زندگانی وی در کاشان است، زیرا پدر او مدتی در کاشان می‌زیسته است. میرزا طاهر نوشته است: ابوتراب بیک خوش طبیعت و درست سلیقه است، اشعارش اکثراً عاشقانه و یکدست است، دیوانش قریب به دو هزار بیت به‌نظر رسیده است<ref>ر.ک: همان، ص17- 18</ref>. | [[حسین صدیق]] در کتاب «[[نامداران اراک]]» چنین نوشته است: «ابوتراب بیگ متخلص به فرقتی، از شعرای قرن یازدهم انجدان، شاعری با ذوق و مردی ادیب و نکته‌سنج بود». وی ابیاتی از فرقتی ذکر کرده است. [[نصرآبادی، محمدطاهر|میرزا طاهر نصرآبادی]]، ابوتراب را کاشی دانسته و سبب این اشتباه، زندگانی وی در کاشان است، زیرا پدر او مدتی در کاشان می‌زیسته است. میرزا طاهر نوشته است: ابوتراب بیک خوش طبیعت و درست سلیقه است، اشعارش اکثراً عاشقانه و یکدست است، دیوانش قریب به دو هزار بیت به‌نظر رسیده است<ref>ر.ک: همان، ص17- 18</ref>. | ||
=سبب انتخاب تخلص= | ==سبب انتخاب تخلص== | ||
در [[سرو آزاد]] [[میرغلامعلی آزاد]] (درگذشته 1200ق) و [[نتایج الافکار]] [[قدرت‌الله خان گاپاموی]] (متوفی 1281ق) آمده که وی قطعه‌ای به تقاضای تخلص پیش صادق بیک نقاش به اصفهان فرستاد و او قطعه‌ای در جواب نوشت و چهار تخلص تجویز کرد، وی فرقتی را برگزید. از آن چهار، یکی کلیم بود، گفتند چرا کلیم تخلص نمی‌کنی؟ گفت نخواهم که ظرفا «کلیم جوشقانی» خوانند و این خود از باب اشتهار وی به کاشانی بودن است<ref>همان، ص25</ref>. | در [[سرو آزاد]] [[میرغلامعلی آزاد]] (درگذشته 1200ق) و [[نتایج الافکار]] [[قدرت‌الله خان گاپاموی]] (متوفی 1281ق) آمده که وی قطعه‌ای به تقاضای تخلص پیش صادق بیک نقاش به اصفهان فرستاد و او قطعه‌ای در جواب نوشت و چهار تخلص تجویز کرد، وی فرقتی را برگزید. از آن چهار، یکی کلیم بود، گفتند چرا کلیم تخلص نمی‌کنی؟ گفت نخواهم که ظرفا «کلیم جوشقانی» خوانند و این خود از باب اشتهار وی به کاشانی بودن است<ref>همان، ص25</ref>. | ||
=وفات= | ==وفات== | ||
تاریخ وفات او را شب جمعه چهارم شعبان 1025ق ذکر کرده‌اند. مزار شریف وی، در قبرستان دشت‌افروز کاشان است<ref>همان، ص26</ref>. | تاریخ وفات او را شب جمعه چهارم شعبان 1025ق ذکر کرده‌اند. مزار شریف وی، در قبرستان دشت‌افروز کاشان است<ref>همان، ص26</ref>. | ||
=آثار= | ==آثار== | ||
وی دارای دیوان اشعاری است مشتمل بر ساقینامه، ترکیب‌بند، غزلیات و قطعات، مثنوی‌ها، مقطعات، رباعیات، دوبیتی‌ها و ابیات پراکنده می‌باشد. | وی دارای دیوان اشعاری است مشتمل بر ساقینامه، ترکیب‌بند، غزلیات و قطعات، مثنوی‌ها، مقطعات، رباعیات، دوبیتی‌ها و ابیات پراکنده می‌باشد. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
=پانویس = | ==پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||
=منابع مقاله= | ==منابع مقاله== | ||
فرقتی جوشقانی، ابوتراب بیک، «دیوان ابوتراب بیک فرقتی انجدانی فراهانی»، به کوشش مجتبی برزآبادی فراهانی، تهران، فردوسی، چاپ اول، 1376. | فرقتی جوشقانی، ابوتراب بیک، «دیوان ابوتراب بیک فرقتی انجدانی فراهانی»، به کوشش مجتبی برزآبادی فراهانی، تهران، فردوسی، چاپ اول، 1376. | ||
=وابسته‌ها= | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[دیوان ابوتراب بیک فرقتی انجدانی فراهانی]] | [[دیوان ابوتراب بیک فرقتی انجدانی فراهانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۱۹
| فرقتی جوشقانی، ابوتراب بن علی | |
|---|---|
 | |
| تخلص | فرقتی |
| نام پدر | علی |
| ولادت | یازدهم هجری |
| محل تولد | انجدان فراهان |
| محل زندگی | انجدان- قزوین- کاشان |
| رحلت | 1025ق |
| مدفن | قبرستان دشت‌افروز کاشان |
| اطلاعات علمی | |
| برخی آثار | دیوان ابوتراب بیک فرقتی انجدانی فراهانی |
ابوتراب بیک بن علی فرقتی جوشقانی (متوفی 1025ق)، متخلص به فرقتی، از شعرای قرن یازدهم هجری و «ساقینامه» مهم‌ترین اثر اوست.
ولادت
تولد وی، در بلده انجدان فراهان بوده است[۱].
محل نشو و نما
ابوتراب کودکی و جوانی را در انجدان گذرانده است و سپس همراه پدرش خواجه علی، به قزوین و سپس به کاشان رفته و در آن دیار مانده است[۲].
در کلام دیگران
حسین صدیق در کتاب «نامداران اراک» چنین نوشته است: «ابوتراب بیگ متخلص به فرقتی، از شعرای قرن یازدهم انجدان، شاعری با ذوق و مردی ادیب و نکته‌سنج بود». وی ابیاتی از فرقتی ذکر کرده است. میرزا طاهر نصرآبادی، ابوتراب را کاشی دانسته و سبب این اشتباه، زندگانی وی در کاشان است، زیرا پدر او مدتی در کاشان می‌زیسته است. میرزا طاهر نوشته است: ابوتراب بیک خوش طبیعت و درست سلیقه است، اشعارش اکثراً عاشقانه و یکدست است، دیوانش قریب به دو هزار بیت به‌نظر رسیده است[۳].
سبب انتخاب تخلص
در سرو آزاد میرغلامعلی آزاد (درگذشته 1200ق) و نتایج الافکار قدرت‌الله خان گاپاموی (متوفی 1281ق) آمده که وی قطعه‌ای به تقاضای تخلص پیش صادق بیک نقاش به اصفهان فرستاد و او قطعه‌ای در جواب نوشت و چهار تخلص تجویز کرد، وی فرقتی را برگزید. از آن چهار، یکی کلیم بود، گفتند چرا کلیم تخلص نمی‌کنی؟ گفت نخواهم که ظرفا «کلیم جوشقانی» خوانند و این خود از باب اشتهار وی به کاشانی بودن است[۴].
وفات
تاریخ وفات او را شب جمعه چهارم شعبان 1025ق ذکر کرده‌اند. مزار شریف وی، در قبرستان دشت‌افروز کاشان است[۵].
آثار
وی دارای دیوان اشعاری است مشتمل بر ساقینامه، ترکیب‌بند، غزلیات و قطعات، مثنوی‌ها، مقطعات، رباعیات، دوبیتی‌ها و ابیات پراکنده می‌باشد.
مهم‌ترین اثر فرقتی، «ساقینامه» اوست که جزء بهترین ساقی‌نامه‌های زبان پارسی محسوب می‌شود و سبب مهم شهرت وی، همین ساقینامه است که به‌صورت ترجیع‌بند، در پانزده بند آمده است که با بیت:
| ساقی بده آن باده که ماه شب تراست | آن باده که گلگونه رخسار بهارست |
شروع شده است و در پایان، در بند ترجیع، آورده است:
| ما خشک لبان تشنه دیدار شرابیم | تا کاسه ما گشت تهی، خانه خرابیم [۶] |
پانویس
منابع مقاله
فرقتی جوشقانی، ابوتراب بیک، «دیوان ابوتراب بیک فرقتی انجدانی فراهانی»، به کوشش مجتبی برزآبادی فراهانی، تهران، فردوسی، چاپ اول، 1376.