گاهشماری جشن‌های زردشتی

گاهشماری جشن‌های زردشتی
پدیدآوران	بویس، مری (نویسنده) میرزایی، محسن (مترجم)
ناشر	آوای خاور
مکان نشر	تهران
سال نشر	1400
شابک	‎5ـ33ـ9923ـ600ـ978
موضوع	جشنها‌ - ایران‌ - تا‌ریخ‌,جشن‌ها‌ - زردشتی‌,ایرانیا‌ن‌ - آداب‌ و رسوم‌ و زندگی‌ اجتما‌عی‌,گا‌هشما‌ری ایرانی‌
کد کنگره	GT ۴۸۷۴/ب۹گ۲ ۱۴۰۰‏

گاهشماری جشن‌های زردشتی تألیف مری بویس، ترجمه محسن میرزایی؛ مری بویس در این کتاب روند شکل‌گیری و تحول گاه‌شماری ایرانی را بر اساس بررسی گاه‌شماری جشن‌های زردشتی تشریح و تبیین نموده است.

گزارش کتاب

بهترین گزینۀ ممکن برای بررسی تاریخچۀ گاه‌شماری ملت‌های مختلف، مطالعه در مواقع و مواضع جشن‌های ایشان یا آداب و مراسم مخصوصی است که هرساله آنها را با تشریفات ویژه‌ای برگزار می‌کرده‌اند. باید در نظر داشت که در این مسیر، شواهد موجود طبیعتاً کامل یا یک‌دست نیستند؛ گاه با توجه به مکان و زمان، مدارک و مستندات نسبتاً وبی به‌جامانده و کار پژوهشگر را آسان می‌سازد؛ اما گاه هم اسناد موجود به اندازه‌ای پراکنده است که فرمول‌بندی آن تقریباً ناممکن بوده و محقق چاره‌ای جز استنباط مبتنی بر حدسیات ندارد.

طی مطالعات درازمدت در مسئلۀ گاه‌شماری زردشتی، معلوم شده در این حوزه دو نگرش کاملاً متمایز وجود دارد؛ یک نگرش گاه‌شماری زردشتی را دستگاهی برای حساب زمان می‌داند و دیگری آن را ابزاری می‌انگارد که حیات عبادی مؤمنان را در دیانت زردشتی انتظام می‌بخشد. کمال مطلوب آن است که در مطالعۀ تاریخچۀ این گاه‌شماری هر دو نگرش به یکسان مورد توجه قرار گیرد؛ اما از آنجا که هر یک مستلزم علایق و قابلیت‌های ذاتی متفاوتی است ـ یکی در زمینۀ علم هیئت، همراه ذهن ریاضی و دیگری در زمینۀ ذهن، در کنار فهم و احاطه بر سیر تحولات آن ـ تحقیقات خطیر و پربار چند گروه از دانشمندان را به خود معطوف داشته است.

مری بویس در این کتاب روند شکل‌گیری و تحول گاه‌شماری ایرانی را بر اساس بررسی گاه‌شماری جشن‌های زردشتی تشریح و تبیین نموده است. در این اثر وی به مطالعۀ شواهدی از جشنواره‌های مذهبی در متون کهن ایرانی، به‌ویژه ادبیات دورۀ میانه پرداخته و ضمن اشاره به اسناد مرتبط و موجود در منابع اسلامی و خارجی، به اختصار تغییرات مواقع و مواضع این جشنواره‌ها را در دورۀ اسلامی هم در ایران و هم در هند، به مباحث خود افزوده است. بویس در ادامۀ این نوشتار، ضمن بهره‌گیری از تحقیقات اخیر، از منظری دیگر و با اعمال اصلاحاتی، نظریات خود را در قالبی تازه ریخته و در ذیل مباحث جدید، سرگذشت گاه‌شماری بشر را از ماقبل تاریخ آغاز کرده، به ایران باستان پرداخته و گاه‌شماری جشن‌های زردشتی را در دورۀ میانۀ اسلام به شکلی بس فشرده بیان داشته است؛ سپس در تأیید یافته‌های خویش، شواهدی از آداب و سنن مذهبی امروزین پارسیان هند و نیز زردشتیان ایران را که حاصل مشاهدات میدانی خود بوده، ضمیمه نموده است.

به طور خلاصه نویسنده در این کتاب با بهره‌گیری از مواقع و مواضع جشن‌های ایران زردشتی، به‌ویژه جشن‌های هفت‌گانۀ فریضی که عبارتند از گاهنبارهای شش‌گانه و نوروز، کوشیده است تا روند تکوین و سیر تحول گاه‌شماری زردشتی را تشریح نماید.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات