الاجتهاد و التقليد (ابهام‌زدایی)

الاجتهاد و التقليد ممکن است عنوان برای کتاب‌های ذیل باشد:

• الاجتهاد و التقليد (صدر) نوشته آیت‌الله سيد‌ ‎رضا صدر، به زبان عربى است و به اهتمام سيد‌ ‎باقر خسروشاهى و گروهى از ويراستاران و محققان دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم آماده چاپ شده است.

• الاجتهاد و التقليد اثر شيخ محمدمهدى كجورى شيرازى، تأليفى جامع در بيان مسائل اجتهاد و تقليد است كه در واقع، تقريرات درس خارج اصول فقه سيد‌ ‎ابراهیم موسوى قزوينى، مشهور به صاحب ضوابط (متوفاى 1264ق) از بزرگان و صاحبان سبک در اصول فقه، مى‌باشد.

• الاجتهاد و التقليد (امام خمينی) تأليف آيت‌الله سيد‌ ‎روح الله موسوى خمينى (امام خمينى)، به زبان عربى است.

• اجتهاد و تقلید (ترجمه الاجتهاد و التقلید) ترجمه‌ای است فارسی توسط وهاب دانش‌پژوه، از رساله «الاجتهاد و التقليد» اثر امام خمینی (1368-1281ش).

• الاجتهاد و التقليد (آملی) به قلم شيخ ضياء‌الدين نجفى، حاوى بحث‌هایى علمى است كه وى، از درس‌هاى اصولى استاد خود، ميرزا هاشم آملى، استفاده كرده است.

• الاجتهاد و التقليد في علم الرجال و أثره في التراث العقائدي عنوان محاضرات شیخ محمد سند، به زبان عربی است. نویسنده در این اثر به دنبال فتح باب اجتهاد در مبحث جرح و تعدیل در علم رجال و درآوردن آن از صورت تقلیدی که علمای عامه و خاصه دچارش شده‌اند، می‌باشد. وی در این راستا به نقد و بررسی آرای نجاشی در مبحث جرح در رجال پرداخته است.

• التحقيق في الإجتهاد و التقليد اثر آیت‌الله احمد آذری قمی، کتابی است پیرامون احکام اجتهاد و تقلید که در قالب مسائل فقهی، عرضه شده است.

• بحوث في الإجتهاد و التقليد از آثار مرجع تقلید شیعه معاصر، آیت‌الله سید کاظم حسینی حائری (متولد 1317ش)، شرحی استدلالی بر بخش مهمی از مباحث اجتهاد و تقلید (از کتاب العروة الوثقی نوشته آیت‌الله سید محمدکاظم طباطبایی یزدى) است و دیدگاه اجتهادی شارح را در سال‌های گذشته (دهه 1370ش) گزارش می‌کند و تأثیر دیدگاه‌های مرجع دینی معاصر، آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر (۱۳۱۳-۱۳۵۹ش)، را بر او به‌روشنی نشان می‌دهد.

• الرأي السديد في الإجتهاد و التقليد و الإحتياط و القضاء تقريرات درس اصول آیت‌الله خويى است كه محور مباحث آن درباره اجتهاد و تقليد است و توسط غلامرضا عرفانيان يزدى نوشته شده است.

• رسالة في الاجتهاد و التقليد (بروجردی) اثر محمدتقى بروجردى (1411ق) است كه تقریرات درس آقا ضیاءالدین عراقی است که در موضوع اجتهاد و تقليد و در يك جلد به زبان عربی نوشته شده است.

• دراسات في الاجتهاد و التقليد شرح و تعلیقه‌ای مبسوط بر «كفاية الأصول» آخوند خراسانی (متوفی 1329ق)، به قلم عالم شیعی سید علی حسینی صدر است. این اثر در یک جلد در قریب به سیصد صفحه به زبان عربی منتشر شده است.

• مصباح المنهاج، الاجتهاد و التقليد اثر سید محمدسعید طباطبایی حکیم، مباحث فقه استدلالی باب اجتهاد و تقلید است که به‌عنوان شرح و حاشیه‌ای بر کتاب «منهاج الصالحين» آیت‌الله حکیم تألیف گردیده است.

• مسائل من الاجتهاد و التقليد اثر آیت‌الله حسين نورى همدانى، در زمينه بررسى دو مسئله اجتهاد و تقليد از ديدگاه علم اصول مى‌باشد كه در پايان آن، مباحثى پيرامون ولايت فقيه و تقليد از ميّت نيز، مطرح شده است.

• البرهان السديد في الإجتهاد و التقليد اثر محمدباقر موحدی نجفی (متولد 1334ش)، کتابی است در دو جلد به زبان عربی با موضوع فقه و اصول. این اثر، حاصل دروس خارج فقه نویسنده است. او در پانزده فصل، به بیان مباحث مربوط به اجتهاد و تقلید و شرایط مجتهد و همچنین جواز و عدم جواز تقلید و سایر مباحث مربوط به این مبحث می‌پردازد.

• الدر النضيد في الاجتهاد و الاحتياط و التقليد اثر آیت‌الله سيد‌ ‎محمدحسن مرتضوى لنگرودى، شرحى تحقيقى بر مسائل، فروعات و مبانى نظرى اجتهاد و تقليد و موضوعات احتياط كتاب فتوايى العروة الوثقی است.

• الاجتهاد و التقليد و سلطات الفقيه و صلاحياته اثر محمدمهدی آصفی (متوفی 1394ش)، کتابی است در موضوع حدود و اختیارات ولی‎ فقیه که به زبان عربی نوشته شده است.

• بيان الفقه في شرح العروة الوثقی، الاجتهاد و التقليد تأليف آيت‌الله سيد صادق حسینى شيرازى، است. اين كتاب، به زبان عربى و شرح باب اجتهاد و تقليد كتاب «العروة الوثقی» است.

• تحليل العروة: بحث الاجتهاد و التقليد تألیف حاج شيخ راضى تبريزى مى‌باشد كه در آن، به مسئله اجتهاد و تقليد و بررسى مدارک فقهى آن با توجه به مباحث كتاب گران‌قدر «العروة الوثقی»، پرداخته شده است. اين كتاب، به زبان عربى بوده و در يك جلد به چاپ رسيده است.

• التعادل و الترجيح و يليه الإجتهاد و التقليد (موسوعه جلد 6) مشتمل بر دو رساله از آثار امام خمينى(ره) در علم اصول فقه است. تأليف رساله «التعادل و الترجيح» در جمادى‌الاولى سال 1370ق، در شهر قم به اتمام رسيد ‎و پاک‌نويس آن در 23 رمضان همان سال پایان يافت. اين رساله حاصل دوره اول تدريس اصول فقه ايشان بود و تعليقات در دوره دوم به آن اضافه گرديد.

• رسالة في الاجتهاد و التقليد (اراکی) اثر آيت‌الله محمد على اراكى، به زبان عربى است كه با استفاده از ادله شرعى، احكام و فروع فقهى مربوط به اجتهاد و تقليد را بيان نموده است. اين رساله، قسمتى از كتاب «درر الفوائد» است كه تقريرات درس خارج اصول فقه آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى است.

• رسالة في الإجتهاد و التقليد و العدالة اثر سید محمدرضا موسوی بروجردی، رساله‌ای است مختصر و موجز و درعین‌حال، مفید و ارزشمند پیرامون موضوع اجتهاد و تقلید و مباحث مربوط به عدالت.

• مستند تحرير الوسيلة: الإجتهاد و التقليد تألیف جمعی از محققین، شرحی است به زبان عربی، بر باب اجتهاد و تقلید از کتاب تحریر الوسیله امام خمینی(ره).

• رسالة الاجتهاد و التقليد (ایوان کیفی اصفهانی) اثر محمدتقى بن عبدالرحيم ايوان كيفى است كه پيرامون مبحث اجتهاد و تقليد در يك جلد و به زبان عربى نوشته است.

• مدارك العروة الوثقی، فقه الشيعة؛ مباحث الاجتهاد و التقليد تأليف سيد محمد مهدى موسوى خلخالى است كه در موضوع اجتهاد و تقليد، به زبان عربى نگاشته شده است. نگارنده، اين كتاب را بر اساس مطالب مطرح شده در كتاب «العروة الوثقی» و با بهره‌ورى از سرمايه‌هاى اصولى و فقهى كه در محضر استاد خويش، آیت‌الله خويى، گردآورى نموده و با استفاده از تقريرات بحث خارج آن بزرگوار در اجتهاد و تقليد كه توسط شاگردان قديمى وى نگاشته شده، به تشريح مباحث فقهى اجتهاد و تقليد مى‌پردازد.

• تفصیل الشریعة في شرح تحریر الوسیلة (الاجتهاد و التقلید) تأليف آيت‌الله شيخ محمّد موحدى، مشهور به فاضل، فرزند علامه فقيه فقيد آیت‌الله مرحوم شيخ فاضل لنكرانى قدّس‌سرّه است.

• القول الرشيد في الإجتهاد و التقليد به زبان عربى، تأليف سيد‌ ‎عادل بن على بن الحسين علوى، درباره اجتهاد و تقليد است.

• في الاجتهاد و التقلید تألیف امام خمينى این رساله به همراه چهار رساله دیگر در مجموعه‌ای به نام الرسائل (امام خمينی) به چاپ رسیده است.

• رسالة في الإجتهاد و التقليد (حسینی طهرانی) تقریر مباحث آیت‌الله حاج‌ آقا حسین حلی (متوفی 1394ق) به قلم علامه سید محمدحسین تهرانی (متوفی 1416ق) به زبان عربی است. این اثر با موضوع فقه و اصول امامی ارائه شده و حاوی مباحث بخش اجتهاد و تقلید است.

• مصباح الشريعة في شرح تحرير الوسيلة، كتاب الإجتهاد و التقليد شرح آیت‌الله عبدالنبی نمازی بر کتاب فقهی «تحریر الوسیلة» امام خمینی(ره) است. این اثر در چندین جلد به زبان عربی منتشر شده که در این جلد مبحث «اجتهاد و تقلید» مطرح شده است.

• سند العروة الوثقی، كتاب الإجتهاد و التقلید تقریرات درس آیت‌الله شیخ محمد سند است، به قلم شیخ زهیر بن حاج علی حکیم، در قالب یک کتاب دو جلدی، به زبان عربی. در این کتاب، به بیان مباحث اجتهاد و تقلید پرداخته شده است.

• رسالة في الإجتهاد و التقليد (اردکانی یزدی) اثر مرتضی بن محمد اردکانی یزدی (متوفی 1417ق)، کتابی است به زبان عربی، یک‌جلدی با موضوع فقه و اصول. نویسنده در این کتاب به بیان مباحث اجتهاد و تقلید پرداخته است.

• الغاية القصوی في التعليق علی العروة الوثقی؛ کتاب الاجتهاد و التقلید اثر آيت‌الله سيد‌ ‎تقى طباطبايى قمى، تعليق بر كتاب العروة الوثقى، تألیف آیت‌الله سيد‌ ‎محمد كاظم طباطبايى يزدى مى‌باشد كه به دليل ويژگى‌هایى؛ چون جامعيت و اختصار، از زمان تألیف، محور مباحث تدريس و تألیف فقهى، قرار گرفته و تعليقات و شروح فراوانى بر آن نگاشته شده است. كتاب فوق در دو فصل فقهى عروه، يعنى مضاربه و اجاره است.

• تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة: كتاب الإجتهاد و التقليد تألیف آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی (متوفی 1428ق)، شرحی است یک ‌جلدی بر باب اجتهاد و تقلید از کتاب تحریر الوسیله امام خمینی(ره).

• أنوار الهدی في شرح العروة الوثقی: قسم الإجتهاد و التقليد اثر محمدتقی علوی غروی بختیاری (متوفی 1435ق)، شرحی است به زبان عربی بر کتاب «العروة الوثقی فیما یعم به البلوی» از سید محمدکاظم طباطبایی یزدی (متوفی 1337ق).

• مقاليد الهدی في شرح العروة الوثقی الإجتهاد و التقليد شرح سید عبدالرضا مرعشی شهرستانی (متوفی 1418ق) است بر العروة الوثقای سید محمدکاظم یزدی (متوفی 1337ق) به زبان عربی.

• شرح العروة الوثقی؛ الإجتهاد و التقليد تألیف قطب‌الدین احمد بن عبدالرحیم، معروف به شاه ولی‌الله دهلوی یا محدث دهلوی (متوفی 1176ق)، رساله‌ای است فقهی در قریب به سی صفحه که به‌طور مستقل به موضوع «اجتهاد و تقلید» پرداخته است. نویسنده آن‌گونه که در ابتدای کتابش گفته، آن را به درخواست برخی از دوستان نوشته است.

• التقليد و الأجتهاد، دراسة فقهية لظاهرتی التقليد و الإجتهاد الشرعيين تألیف عبدالهادی فضلی (متوفی 1434ق)، مشتمل بر دو رساله عربی در دو موضوع مهم اصول فقه شیعه یعنی تقلید و اجتهاد شرعی است. تحقیق و تصحیح اثر به قلم گروهی از محققین انجام شده است.

• رسائل في الاجتهاد و التقليد و قاعدة لاضرر و ولاية الفقيه به قلم علیرضا سنجری اراکی، تقریر ابحاث و طرح و تحقیق مبانی آیت‌الله محمدصادق حسینی روحانی بوده که با استفاده از نظرات ایشان تحریر و تألیف شده است.

• رساله اجتهاد و تقلید (سبحانی) تقریرات درس اصول آیت‌الله جعفر سبحانی، به قلم فرزند ایشان علیرضا سبحانی است.

• رساله اجتهاد و تقلید تقریرات مباحث اصولی و فقهی آیت‌الله حسین حلی در موضوع «اجتهاد و تقلید»، به قلم آیت‌الله سید محمدحسین حسینی طهرانی است. ترجمه و تعلیقات فارسی این رساله به قلم فرزند ایشان سید محمدحسن است.

• العشرة الكاملة في الاجتهاد و التقليد اثر شیخ سلیمان بن عبدالله بحرانی (متوفی 1121ق)، کتابی است پیرامون موضوع اجتهاد و تقلید و مباحث مربوط به آن که با تحقیق ضیاء بدر آل سنبل و مؤسسه طیبه لاحیاء التراث، به چاپ رسیده است.

• الاجتهاد و التقليد و الاحتياط نوشته سید محمدعلی ربانی است که بحث‌های درس خارج اصول فقه استاد خویش، سید علی حسینی سیستانی (متولد 1309ش) را در موضوع اجتهاد، تقلید و احتیاط تقریر کرده است.

• اجتهاد و تقلید در فلسفه، اثر محمدرضا حکیمی (1314-1400ش)، متمم کتاب مکتب تفکیک است.

• اجتهاد و تقلید (نمازی)، تقریرات درس خارج فقه عبدالنبی نمازی(متولد1327ش) که در شرح مبحث «اجتهاد و تقليد» از کتاب «تحرير الوسيله» نوشتۀ امام خمینی(ره) و در سال تحصیلی حوزوی (1388-1387ش) ارائه شده است.