شیعه (ابهام‌زدایی)

شیعه ممکن است عنوان برای نرم‌افزار یا کتاب‌های ذیل باشد:

• نرم‌افزار دانشنامه تاریخ تشیع مجموعه‌ اطلاعات ارزنده‌ای درباره مذهب تشیع و فعالیت‌های شیعیان از زمان پیدایش این مذهب تا قرن حاضر، در قالب بخش‌های مختلفی چون کتابخانه، درختواره، بانک مقالات، نگارخانه و مشاهیر و دانشمندان در 304 عنوان کتاب در 394 جلد

• شیعه در ایران ترجمه بخشى از كتاب تاريخ الشيعة، تأليف محمدحسين مظفر است كه توسط سيد محمدباقر حجتى انجام گرفته است.

• شیعه حاوی چند مقاله است که به کوشش رحمت‌الله ضیایی و چند تن از پژوهشگران در پاسخ به شبهات وهابیت نسبت به افکار و عقاید شیعه تألیف شده است.

• امامان شیعه(ع) و جنبشهای مکتبی مجموعه سخنرانى‌هاى حجت‌الاسلام محمّدتقى مدرّسى با موضوع جنبش‌هاى مختلف مكتبى و موضع ائمه(ع) در برابر آنهاست. توجّه مؤلّف در اين سخنرانى‌ها به جنبش‌هایى بوده است كه بين سال‌هاى 61 تا 250ق شكل گرفته است.

• درسنامه گزیده سیمای عقاید شیعه: خلاصه ترجمه کتاب دليل المرشدين الی الحق اليقين خلاصه كتاب سيماى عقايد شيعه مى‌باشد كه ترجمه دليل المرشدين إلى الحق اليقين تأليف آيت‌الله شيخ جعفر سبحانى است كه توسط جواد محدثى، به فارسى ترجمه و توسط خود ايشان، تلخيص شده است؛ لذا نام كامل كتاب بدين قرار است: «درس‌نامه گزيده سيماى عقايد شيعه: خلاصه ترجمه كتاب دليل المرشدين إلى الحق اليقين».

• سیر حوزه‌های علمی شیعه اثر آیت‌الله صافى گلپايگانى، تحقيق و كاوشى مختصر و فشرده، پيرامون حوزه‌هاى علمى شيعه از صدر اسلام تا عصر حاضر است. اين نوشتار، در دوران قبل از انقلاب، طى نامه‌اى كه به محضر معظّم‌له ارسال گرديده، به صورت پرسش و پاسخ درآمده و حاوى نكات تاريخى و بسيار سودمند است.

• شيعة لبنان اثر غسان فوزی طه، بررسی احزاب، عشیره‌ها و نظام سیاسی لبنان از دوران عثمانی تا استقلال آن می‌باشد که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• تاريخ الشيعة اثر علامه محمدحسين مظفر، كتابى است پيرامون تاريخ شيعه در كشورهاى اسلامى كه به زبان عربى و در دوران معاصر نوشته شده است.

• شیعه و پاسخ به چند پرسش تألیف رضا استادى، از علماى معاصر كه اين كتاب در يك جلد به زبان فارسى، پيرامون بعضى از مسائل اختلافاتى كه بين مذهب شيعه و اهل سنت وجود دارد، نوشته است.

• دایرةالمعارف شیعه ترجمه جلد اول «أعيان الشيعة» سید محسن امین، به قلم کمال موسوی است. این ترجمه آن‌گونه که مترجم در مقدمه‌اش نوشته، به درخواست سید حسن امین (فرزند مؤلف) انجام شده است.

• أعيان الشيعة (12 جلدی) اثر عربى سيد‌ ‎محسن امین (از علماى قرن سيزدهم)، کتابى است در شرح حال بزرگان و علماى شيعه، از صدر اسلام، تا عصر مؤلف كه جامع‌ترين تذكره يا دانشنامه در احوالات بزرگان شيعه، در دولت‌هاى اسلامى و شرح عقايد تشيع در اصول و فروع دين مى‌باشد.

• أعيان الشيعة (53 جلدی) کتابى در شرح زندگى و احوال بزرگان شيعه به قلم سيد‌ ‎محسن امین عاملى، فقيه، مورخ، اديب و دانشمند بزرگ شیعی است. این کتاب، جامع ترين تذكره و يا دائرةالمعارف در احوالات رجال شيعه در دولت‌هاى اسلامى و شرح عقايد تشيع در اصول و فروع است، از صدر اسلام تا عصر مؤلف.

• شیعه و سابقه تاریخی آن ترجمه بخشى از كتاب تاريخ الشيعة، تأليف محمدحسين مظفر است كه توسط سيد محمدباقر حجتى انجام گرفته است.

• أصل الشيعة و التشيع في الكتاب و السنة تألیف بخش اعلام واحد مطالعات و نشریات است. کتاب به بررسی جایگاه شیعه در قرآن و روایات اختصاص یافته است.

• شیعه در پیشگاه قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام ترجمه جلد 65 بحار الانوار از مجموعه 110 جلدى طبق چاپ بيروت، مطابق قسمت وسط از جلد 15 بحار از مجموعه 25 جلدى چاپ كمپانى است كه توسط آقاى على تهرانى در سال 1397ق به فارسى ترجمه شده است.

• شیعه در اسلام كتابى است كه علامۀ طباطبائى آن را در پاسخ به درخواست عده‌اى از دانشمندان غربى؛ مانند پرفسور مورگان امريكائى و عده‌اى از شاگردان علامه براى معرفى شيعه در مغرب زمين به زبان فارسى در حدود سال 1345ش تأليف نموده‌اند.

• شیعه در اسلام (طبع جدید) اثر علامه سيد محمدحسين طباطبايى در موضوع موقعيت «شيعه» در جهان اسلام است كه به همت سيد هادى خسروشاهى بازيابى و تنظيم و از سوى انتشارات بوستان كتاب منتشر شده است.

• تاريخ شيعه در شام ترجمه فارسی كتاب «تاريخ الشيعة في ساحل بلاد الشام الشمالي» اثر هاشم عثمان مى‌باشد كه به بررسى مذهب تشيع و ادوار تاريخى آن در سواحل شام پرداخته است.

• قیامهای شیعه در تاریخ اسلام اثر صادق آئينه‌وند، بررسى ريشه‌ها، علل و نتايج دو قيام حجر بن عدى و توابين مى‌باشد كه به زبان فارسى و در سال 1360ش نوشته شده است.

• شیعه: مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن (خسروشاهی) مجموعه مذاكرات و نوشته‌هاى استاد علامه طباطبايى با پرفسور هانرى كربن در سال 1338ش، مى‌باشد كه به كوشش سيد هادى خسروشاهى در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

• رساله عقائد مذهب شيعه تألیف ضياء‌الدين بن سديد‌الدين جرجانى از اصول دين آغاز مى‌شود، نویسنده در مبحث توحيد بسيار مفصل به صفات ثبوتيه و سلبيه خداوند مى‌پردازد و دلايلى براى صفات ثبوتيه ذكر مى‌كند.سپس مباحث عدل، نبوت، امامت و معاد را بيان مى‌دارد.

• امام مهدی(عج) در احادیث شیعه و سنی اثر جمعى از محققان مركز تخصصى مهدویت مى‌باشد که انديشه مهدویت را از چشم‌انداز روايات معتبر مورد بررسى قرار داده است.

• شیعه در هند تأليف نویسنده هندى ايرانى‌تبار سيد عباس اطهر رضوى، از جمله آثارى است كه با بررسى تاريخ تشيع در هند، به نقش تشيع در ساختن تمدن عظيم هند پرداخته و بسيارى از عالمان ناشناخته شيعه را مى‌شناساند. اين اثر به انگيزه شناسايى پاره‌اى از ابعاد فعالیت‌های ناشناخته شيعه در هند به همت مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى توسط آقايان توكلى، افضلى، فضائلى و گروه ديگرى از محققان به فارسى ترجمه شده است.

• شیعه بنیان‌گذاران فرهنگ اسلام ترجمه «تأسيس الشيعة لعلوم الإسلام» نوشته مرجع عالى‌قدر شيعى، علامه سيد حسن صدر است كه به همت جناب آقاى على مشتاق عسكرى محلاتى از زبان عربى به زبان فارسى برگردان شده است.

• الشيعة في التاريخ اثر محمدحسين زين عاملى، در پاسخ به كتاب «جولة في ربوع شرق الأدنى»، نوشته يك جهان‌گرد مصرى به نام محمد ثابت مصرى، به رشته تحرير درآمده است. كتاب مذكور پر از اشتباهات تاريخى بوده و در آن به مذهب شيعه، دانشمندان شيعه و به شهرهاى مقدّسشان شديداً حمله شده است.

• التشيع، نشأته، معالمه اثر هاشم موسوی، کتابی است پیرامون معرفی مکتب تشیع و بررسی برخی از عقاید آن، که به زبان عربی نوشته شده است.

• سیمای عقاید شیعه به قلم جواد محدثى، ترجمه فارسى كتاب «دليل المرشدين إلی الحق اليقين» آيت‌الله جعفر سبحانى است.

• تاریخ فقه شیعه ترجمه فارسی عبدالرضا محمدحسين‌زاده، از اثر عربى محمدمهدى آصفی است درباره ادوار تاريخى فقه شيعه. در اين كتاب، ضمن تحليل چگونگى تحول و تطور فقه شيعه، به تبيين خطوط و برجستگى‌هاى مدارس فقهى پرداخته شده و در آن نشان داده شده است كه چگونه فقه احكام اسلام، از سطح ساده‌اى كه در زمان حيات پيامبر(ص) داشته است، به سطح پيچيده و نظام اجتهادى كنونى مى‌رسد و نویسنده با همه ايجازى كه در بيان خود دارد، در اين مهم، تا حد زيادى به توفيق دست يافته است.

• تاریخ عقاید و مذاهب شیعه ترجمه «المقالات و الفرق» سعد بن عبداللّه اشعرى قمى (متوفاى 299/300/301ق) است که با تصحیح محمدجواد مشکور و مقدمه و ترجمه یوسف فضایی منتشر شده است.

• شیعه در مصر از امام علی علیه‌السلام تا امام خمینی قدس‌سره از آثار نویسنده بزرگ مصرى صالح وردانى است که آن را استاد عبدالحسین بینش از عربى به فارسى ترجمه کرده است.

• شیعه و پایه‌گذاری علوم اسلامی ترجمه فارسى سيد محمد مختارى سبزوارى از كتاب «الشيعة و فنون الإسلام» اثر آيت‌الله سيد حسن صدر است. در اين كتاب، تقدم شيعه در بسيارى از علوم اسلامى بررسى شده است.

• الشيعه و فنون الاسلام اثر آيت‌الله سيد‌ ‎حسن صدر، با تحقيق سيد‌ ‎مرتضى ميرسجادى، كتابى است كه در آن، به تقدم شيعه در بسيارى از علوم اسلامى اشاره شده است.

• منابع علم امامان شیعه(ع) اثر سید محمدجعفر سبحانی، کتابی کلامی در موضوع علم اهل‌بیت(ع) و منابع آن است.

• تاریخ حدیث شیعه (تا قرن پنجم) اثر دكتر نهله غروى نائينى، پژوهشى است در تأييد حجيت، مقبوليت و مشروعيت گفتار، فعل و تقرير ائمه شيعه(ع) كه به زبان فارسی و در سال 1385ش، نوشته شده است.

• میراث حدیثی شیعه، ریشه‌ها و رویش‌ها تأليف دکتر محمدتقی شاکر، در سال 1396 توسط انتشارات زمزم هدایت انتشار یافت.

• جهاد شیعه در دوره اول عباسی ترجمه محمد حاجى‌تقى از كتاب «جهاد الشيعة في العصر العباسي الأول» نوشته دكتر سميره مختار ليثى است. اين ترجمه، رسا و شيواست و البته مترجم چند صفحه را ترجمه نكرده است.

• جهاد الشيعة في العصر العباسي الأول از آثار علمى دكتر سميره مختار الليثى است كه در آن، فعالیت‌های مجاهدانه شیعیان را از دوره پيامبر(ص) تا پايان دوره اول خلافت عباسى (سال 232ق) بررسى كرده است.

• تصویر امامان شیعه در دایرةالمعارف اسلام (ترجمه و نقد) زیر نظر محمود تقى‌زاده داورى، در این کتاب علاوه بر ترجمه مقالات مربوط به ائمه در دائرةالمعارف اسلام (چاپ ليدن هلند) به نقد و بررسى آنها مى‌پردازد.

• جنگ در تاریکی (شیعه و سنی چه فرقی دارند؟) تألیف محمدآصف محسنی در موضوع وحدت بین دو مذهب شیعه و سنی است.

• مفسران شیعه اثر محمد شفیعی، کتابی است یک جلدی به زبان فارسی با موضوع علوم قرآنی و تاریخ تشیع. نویسنده در این کتاب به بیان مباحث مربوط به قرآن با نگرش به تاریخ تشیع می‌پردازد و در فصل پایانی اثر، نام تفاسیر و مفسران شیعه را با توضیحی مختصر به‌ترتیب قرن (تا قرن چهاردهم هجری) ذکر می‌نماید.

• گزیده حیات سیاسی و فکری امامان شیعه گزیده‌ای است از کتاب ارزشمند «حیات فکری و سیاسی امامان شیعه» نوشته رسول جعفریان

• حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهم‌السلام اثر رسول جعفريان، به بررسى زندگانى امامان شيعه و تحليل جنبه‌هاى فكرى و سياسى آن پرداخته است. كتاب به زبان فارسى و در سال 1343ق نوشته شده است.

• میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری اثر سيد حسين مدرسى طباطبايى است كه توسط سيد على قرايى و رسول جعفريان به فارسى روان برگردانده شده است.

• دفاع از تشیع (ترجمه الفصول المختارة) ترجمه فارسى كتاب «الفصول المختارة من العيون و المحاسن» اثر شيخ مفيد است، پيرامون مناظرات شيخ مفيد درباره مباحث امامت، كه توسط آقا جمال خوانسارى ترجمه گشته است.

• آموزه تحدیث در خوانش شیعه و اهل سنت تألیف محمدتقی شاکر (معاصر) درصدد پاسخ به این سؤالات است: ارتباط خدا با بشر در دوره پسا نبی چگونه است؟ آیا این پیوند پاسخگوی نیاز بشری است؟

• اسئله یوسفیه: جدال اندیشگی تفکر شیعه اصولی با اخباری مجموعه‌ای از نامه‌نگاری‌های این دو عالم در قرن یازدهم است که با کوشش رسول جعفریان و تصحیح وی چاپ شده است.

• لماذا أنا شيعي؟ تألیف محمدحسین فقیه از جمله منابع عربی در معرفی مذهب تشیع و پاسخ به شبهات مخالفین نسبت به مذهب شیعه است.

• کتابشناسی اصول فقه شیعه به همراه مقدمه‌ای در تنقیح و تهذیب علم اصول، اثر مهدی مهریزی (معاصر) کتابی است یک‌جلدی به زبان فارسی با موضوع اصول فقه شیعه.

• من هم قتلة الحسين؟ شيعة الكوفة؟ نوشته سید علی حسینی میلانی به زبان عربی در یک جلد و در زمان معاصر است. این کتاب یک سؤال که همان عنوان کتاب است را پاسخ می‌دهد: چه کسانی امام حسین(ع) را کشتند؟ آیا شیعیان کوفه بودند؟.

• تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری اثر رسول جعفریان، پژوهشی است در باب سیر رشد و تکوین مکتب تشیع در ایران که به زبان فارسی و مقدمه آن در سال 1375ش، نوشته شده است.

• تاریخ تشیع در ایران (ابوالقاسم شاکر) اثر ابوالقاسم شاکر، پژوهشی است پیرامون تاریخ مذهب شیعه اثناعشری در ایران که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• تاریخ تشیع در ایران از آثار احمد مشكوة کرمانى (1277- 1357ش) است كه در آن گزارش جامعى از سير تاريخ تشيع در ایران از آغاز تا پايان دولت صفويه عرضه كرده است.

• تاریخ تشیع در ایران (اصحابی دامغانی) اثر محمد اصحابی دامغانی، کتابی است که به پیدایش و طلوع تشیع در ایران اختصاص یافته است.

• تأثیر مهاجرت سادات بر گسترش تشیع در ایران نوشته سید مرتضی میرتبار بزرودی (معاصر)، پژوهشی روشمند و مستند در شناسایی آثار مثبت هجرت فرزندان امیرالمؤمنین علی(ع) و افزایش شیعیان است.

• بررسی ریشه‌های تاریخی تشیع در ایران اثر محمدعلى حاجيلو است كه به زبان فارسی در عصر حاضر نوشته شده است. به گفته‌ى مؤلف كتاب، هدف وى از اين تأليف نشان دادن بخشى از حيات مذهبى و دينى تاريخ ایران، نشان دادن ماهيت تشيع در ایران و بررسى وضعيت نفوذ تشيع در ایران در طى ده قرن تا دوران صفويه مى‌باشد.

• مأخذ‌شناسی توصیفی تاریخ تشیع امامیه در ایران اثر حسن حضرتى، كتاب‌شناسى تعدادى از كتاب‌هايى است كه پيرامون شيعه دوازده امامى در ايران چاپ شده است.كتاب‌شناسى حاضر با هدف گردآورى و معرفى مآخذ و تحقيقات مربوط به «تاريخ تشيع اماميه در ايران» تهيه و تنظيم گرديده است.

• تاریخ سیاسی شیعیان اثنی عشری در ایران (از ورود مسلمانان به ایران تا تشکیل حکومت صفویه) از آثار خانم دكتر پروين تركمنى آذر (متولد 1330ش) است كه در آن وضعيت تاريخى شیعیان دوازده‌امامى را در ایران از آغاز تا دوره صفويه به‌صورت علمى بررسى كرده است.

• شیعه پاسخ می‌گوید تأليف حضرت آیت‌الله مكارم شيرازى، تحقيقى است در مورد ده مسئله مهم مورد بحث ميان پيروان اهل‌بيت(ع) و اهل سنت كه به زبان فارسى در شهريور ماه 1384 تأليف شده و براى هفتمين بار در سال 1386 توسط انتشارات مدرسة الامام على بن ابى‌طالب(ع)، واقع در قم به تعداد 5000 نسخه به چاپ رسيده است.

• قیام‌های شیعه در عصر عباسی از آثار استاد محمد كاظمى پوران (متولد 1341ش) است كه حركات انقلابى شیعیان در دوره عباسى مانند: قيام‌هاى محمد بن عبداللّه، ابراهيم بن عبداللّه، حسين بن على، يحيى بن عبداللّه و ادريس بن عبداللّه- را به صورت مستند بررسى كرده است. نویسنده همچنين در اين اثر، قيام‌هاى دوره اموى (قيام‌هاى حجر بن عدى، حسين بن على(ع)، مردم مدينه، توابين، مختار و قيام زيد بن على) را به عنوان مقدمه به شكل مختصر توضيح داده است.

• آشنائی با حوزه‌های علمیه شیعه در طول تاریخ تأليف سيد‌ ‎حجت موحد ابطحى، از جمله آثار فارسی با موضوع معرفى حوزه‌هاى علمیه شيعه است.

• آثار الشيعة الإمامية اثر عبدالعزيز جواهرالكلام، از نوادگان محمدحسن نجفی مشهور به صاحب جواهر است. این کتاب راجع به عقايد، افكار، آثار و شرح حال بزرگان علمى و سياسى شيعه از ابتداى تشكيل این مذهب تا عصر حاضر كه به زبان عربى نوشته شده است.

• محدثات شیعه تأليف نهلا غروى نائينى، از جمله آثار متأخرى است كه به معرفى بانوان محدّثه شيعه پرداخته است. اين كتاب به زبان فارسى و در يك جلد نگارش شده است.

• فلاسفه شیعه از آثار سيد جعفر غضبان است كه در آن كتاب «فلاسفة الشيعة؛ حياتهم و آراؤهم»، نوشته شيخ عبدالله نعمه را از زبان عربى به زبان فارسى به‌صورتى عالمانه ترجمه كرده است.

• فلاسفة الشيعة حياتهم و آراؤهم اثر شیخ عبدالله نعمه است که در آن، گزارشى از زندگانى و اندیشه‌هاى جمعى از فیلسوفان شیعه (تعداد 62 تن) را بیان کرده است.

• معجم مهدویت در تفاسیر شیعه و اهل سنت اثر سيد محسن طباطبايى، مرتضى عبدى چارى و نفيسه فقيهى مقدس، بيان، تحليل و بررسى موضوعات مهم هريك از متون تفسيرى قرآن كريم در خصوص مهدویت بوده كه همراه با مشخصات آن تفسير نقل شده است.

• درآمدی به شیعه‌شناسی تألیف علی ربانی گلپایگانی، از جمله متون آموزشی برای سطح کارشناسی است. در این اثر مباحث عمده تفکر شیعی در اصول و فروع دین و به‌ویژه مسائلی که شیعه در مورد آن‌ها موضوع خاصی دارد و احیاناًً توسط مخالفان و شبهه‌انگیزان به‌عنوان شبهات عقیدتی مطرح شده، مورد بررسی قرار گرفته است.

• شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات تأليف على اصغر رضوانى، در موضوع شيعه و پاسخ به شبهاتى كه به اين مذهب مى‌شود، به زبان فارسى نوشته شده است.

• شیعه‌شناسی، آشنایی با مذاهب اسلامی، وحدت اسلامی و پاسخ به شبهات اثر عبدالكريم بى‌آزار شيرازى (متولد شيراز، 1323ش) است كه نویسنده در آن، موضوعات مهمى - مانند شيعه از منظر قرآن و حديث، تفاوت‌هاى امامت و سيره حاكمان، توسل و وسيله و پاسخى به كتاب منهاج السنة نوشته ابن تيميه و وحدت اسلامى از ديدگاه امام خمينى(ره) - را به‌صورت آموزشى براى كارگزاران حج و زيارت توضيح داده است.

• شیعه در برابر معتزله و اشاعره ترجمه کتاب «الشيعة بين الأشاعرة و المعتزلة» هاشم معروف الحسنی است که توسط محمدصادق عارف، به فارسی برگردانده شده است.

• دانشنامه اصولیان شیعه تأليف محمدرضا ضميرى، از جمله آثار فارسى با موضوع علم اصول فقه است. اثر حاضر ضمن برشمردن اصوليان شيعه، مهم‌ترين آنان را كه در تحولات اصول نقش محورى داشتند بررسى كرده است. اهميت اين اثر به جهت ابتكارى بودن و سابقه نداشتن نمونه‌هاى ديگر است.

• تفکر شیعه و شعر دوره صفوی تأليف اسحاق طغيانى، از جمله آثار تاريخ تشيع است كه به بررسى ميزان بروز تفكر شيعى در شعر دوره صفوى پرداخته است.

• تعرّف علی الشيعة الاثني‌عشرية اثر نویسنده معاصر لبنانی سید محمد بن علی حسینی، کتابی است در معرفی مذهب تشیع که به زبان عربی نگاشته شده است.

• منشور عقاید امامیه؛ شرحی گویا و مستدل از عقاید شیعه اثنی عشری در یکصد و پنجاه اصل از آثار ارزنده آيت‌الله جعفر سبحانى (متولد 1308ش) است كه در آن يك دوره كامل عقايد شيعه از توحيد تا معاد را به صورت استدلالى و با استفاده از آيات و روايات و تاريخ اسلام، تحليل كرده و شناسانده است.

• آشنایی با پیشینه، مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه اثر دكتر محمدتقى فخلعى، پژوهشى است پيرامون تاريخ و گرايش‌ها، مبانى و ديدگاه‌هاى خاص مكتب تشيع كه به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• تفاسیر و مفسران شیعه چاپ دیگری است از کتاب «مفسران شیعه» اثر سید محمد شفیعی به زبان فارسی با موضوع علوم قرآنی و تاریخ تشیع که فضل‌الله صلواتی آن را پیراسته و مطالبی بر آن افزوده است. شفیعی در «مفسران شیعه»، به بیان مباحث مربوط به قرآن با نگرش به تاریخ تشیع می‌پردازد و در فصل پایانی اثر، نام تفاسیر و مفسران شیعه را با توضیحی مختصر به‌ترتیب قرن (تا قرن چهاردهم هجری) ذکر می‌نماید.

• شیعه در حجاز ترجمه بخشى از كتاب تاريخ الشيعة، تأليف محمدحسين مظفر است كه توسط سيد محمدباقر حجتى انجام شده است.

• شیعه در تاریخ ترجمه فارسی «تاريخ الشيعة» اثر عربی علامه محمدحسین زین عاملی، از دانشمندان بیروت است که با قلم شیوای خود، به نوشته‌های فردی به نام محمد ثابت، از اهالی مصر، در اوراقی به نام «الجولة في ربوع شرق الأدنی» پاسخ داده است. این اثر به قلم زیبا و رسای محمدرضا عطایی، به فارسی سلیس و روان، ترجمه شده است.

• تاريخ الشيعة السياسي الثقافي الديني تأليف عالم و اديب لبنانى، شيخ سليمان ظاهر (متوفى 1380ق) است. نویسنده در اين اثر، تاريخ شيعه به معناى عام آن را از جنبه‌هاى سياسى، فرهنگى و دينى مورد بررسى قرار داده است. كتاب در يك جلد به زبان عربى نگارش شده است.

• تاریخ شیعه/ترجمه ترجمه فارسی كتاب «تاريخ الشيعة» اثر علامه محمدحسین مظفر، به قلم دكتر سيد محمدباقر حجتى است كه به فارسی روان و سليس برگردان شده است.

• تاريخ الشيعة في لبنان از آثار سعدون حماده، در دو جلد است كه در آن، مباحث تاريخ شیعیان لبنان را به‌صورت مستند و علمى - تحليلى بررسى كرده است. بى‌ترديد مطالعه اين اثر مى‌تواند پژوهشگران را در شناخت و تحليل بهتر اوضاع فرهنگى، اجتماعى و سياسى و... شيعه در لبنان از قرن‌ها قبل تاكنون، يارى رساند.

• تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم اثر محمدجواد مشكور، از جمله آثار فارسی است كه در موضوع تاريخ تشيع به نثرى ساده، روان و قابل فهم نوشته شده است. نویسنده در اين اثر، فشرده، اما جامع در مورد همه فرق كلامى و فقهى مسلمين و ويژگى‌هاى خاص آنها، شاخه‌هاى فرعى‌اشان، به‌ويژه در مورد فرقه‌هاى شيعى و اعتقادات و چگونگى پيدايش آنها توضيحات جامع و نسبتاً مفصلى ارائه نموده است.

• تاريخ العقيدة الشيعة و فرقها تأليف ميرزا فضل‌الله بن ميرزا نصرالله معروف به شيخ‌الاسلام زنجانى (متوفى 1373ق)، از جمله آثار معاصر پيرامون تاريخ تشيع است كه با مقدمه و تحقيق غلام‌على غلام‌على‌پور منتشر شده است.

• تاريخ الشيعة في الهند تأليف محمدسعيد الطريحى، مشتمل بر دو جلد از مجموعه كتبى است كه به نام «دائرةالمعارف هند»، به زبان عربى نگارش شده است. نویسنده در اين كتاب، حكومت‌هاى شيعى هند را به‌تفكيك معرفى مى‌كند و مطالب ارزنده‌اى از تاريخ تشيع در هند به دست مى‌دهد.

• تاريخ الإمامية و أسلافهم من الشيعة با نام کامل «تاريخ الإمامية و أسلافهم من الشيعة منذ نشأة التشيع حتی مطلع القرن الرابع الهجري»، تألیف عبدالله فیاض، اثری است که تاریخ شکل‌گیری مذهب امامیه و عقاید اساسی آن و همچنین شیوه مبارزه امامان شیعه با غلات را مورد بررسی قرار داده است. سید محمدباقر صدر بر این کتاب مقدمه نوشته است.

• تاريخ الشيعة في ساحل بلاد الشام الشمالي اثر هاشم عثمان، بررسى شيعه و ادوار تاريخى آن در سواحل شام مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1411ق نوشته شده است.

• صفات الشيعة (توحیدی) اثر شيخ صدوق(ره) و ترجمه و تصحیح دكتر امير توحيدى، اثری است که راه خودسازى، رشد و كمال فردى و چگونه زيستن را در قالب شمردن اوصفاف شیعیان آموزش می‌دهد.

• صفات شیعه (ترجمه اعلمی) شيخ صدوق(ره) توسط شخص مجهول به فارسى ترجمه (و معروف به ترجمه اعلمى) مى‌باشد.

• المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة حاوى سه كتاب به زبان عربى از ابى جعفر محمد بن على بن الحسين بن بابويه قمى، معروف به شيخ صدوق (متوفى 381ق) مى‌باشد كه توسط محمود بدرى، گردآورى و تحقيق شده است.

• تاریخ حدیث شیعه از آغاز سده چهاردهم هجری تا امروز اثر مرتضی وفایی، پژوهشی است پیرامون آثار حدیثی شیعه و مؤلفان آن، از قرن چهاردهم هجری تا زمان حاضر که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• تاریخ حدیث شیعه در سده‌های دوازدهم و سیزدهم هجری اثر حسین صفره، پژوهشی است پیرامون آثار حدیثی شیعه و مؤلفان آن در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• تاریخ حدیث شیعه (1) (عصر حضور) اثر حجةالاسلام سيد محمدكاظم طباطبايى، بررسى و بحث پيرامون تاريخ حديث شيعه در دوران حضور ائمه(ع) مى‌باشد كه به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم اثر علی‌نقی خدایاری و الیاس پوراکبر، پژوهشی است پیرامون آثار حدیثی شیعه و مؤلفان آن از قرن هشتم تا یازدهم هجری که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه اثر دكتر مجيد معارف، به بررسى تاريخ حديث شيعه از آغاز تا پايان قرن پنجم هجرى اختصاص دارد. اين اثر به زبان فارسى و در سال 1376ش نوشته شده است.

• حوزه‌های علمیه شیعه در گستره جهان تأليف سيد عليرضا سيدكبارى، تاريخچه‌ى فشرده‌اى از حوزه‌هاى علميه شيعى و دستاوردهاى علمى آنها به زبان فارسى است.

• شیعه در حدیث دیگران كارى است از دفتر دائرةالمعارف تشيع (بنياد اسلامى طاهر)، زير نظر دكتر مهدى محقق. در حقيقت اين كتاب، ترجمه بخشى از مقالات دايرةالمعارف شيعى است كه به زبان فارسى و در سال 1362، عرضه گرديده است.

• آشنایی با کتب رجالی شیعه اثر محمدكاظم رحمان ستايش، به معرفى مهترين كتب رجالى شيعه و مؤلفان آن پرداخته است.

• جامعه شیعه نخاوله در مدینه منوره از آثار ارزنده آقاى ورنِر اِند (متولد 1937م) است كه آن را حجت‌الاسلام رسول جعفريان (متولد 1343ش) از زبان انگليسى به زبان فارسى ترجمه و با مقدمه و افزودن چند پيوست منتشر كرده است.

• تفسیر و تفاسیر شیعه اثر عبدالحسين شهيدى صالحى در رابطه با معرّفى و تشريح تفاسير شيعه مى‌باشد.

• الشيعة في الميزان اثر محمدجواد مغنيه (متولد 1322ق)، به معرفى مذهب شيعه بر پايه آيات، احاديث و مستندات تاريخى و علمى پرداخته است. اين اثر به زبان عربى نگارش شده و مشتمل بر سه كتاب «الشيعة و التشيع»، «مع الشيعة الإمامية» و «الإثناعشرية» بوده كه در اثر كثرت درخواست خوانندگان در يك جلد با عنوان جديد منتشر شده است.

• اصول فقه شیعه تقريرات درس خارج اصول مرحوم آیت‌الله فاضل لنكرانى، به قلم محمود ملكى اصفهانى و سعيد ملكى اصفهانى است. این کتاب، به زبان فارسی نگاشته شده است.

• شيعه و زمامداران خودسر ترجمه فارسى كتاب «الشيعة و الحاكمون» از آثار پژوهشگر توانا آيت‌الله محمد جواد مغنية (بيروت 1322- 1400ق نجف) است كه در آن، ارتباط عبرت‌آميز شیعیان با حاكمان جور را از صدر اسلام تا دوران معاصر مورد بررسى قرار داده است.

• الشيعة و الحاكمون از آثار نویسنده مشهور آيت‌الله محمد جواد مغنيه (بيروت 1322-1400 ق. نجف) است كه در آن، ارتباط سراسر عبرت شیعیان با حاكمان جور را از صدر اسلام تا دوران معاصر مورد بررسى قرار داده است.

• منابع فقه شیعه ترجمه جامع أحاديث الشيعة اثر محقق بزرگوار جناب آقاى اسماعيل معزى ملايرى كه با پيشنهاد و نظارت حضرت آیت‌الله آقا سيد حسين بروجردى از مراجع بزرگ تقليد به زبان عربى مى‌باشد.

• بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت اثر مهدى اکبرنژاد، مطالعه تطبیقى حدیث‌هاى شیعه و سنى در حوزه مهدویت است که به زبان فارسی و در سال 1386ش نوشته شده است.

• عصر الشيعة اثر علی کورانی، بررسی مختصری از تاریخ شیعه و تبیین برخی از اعتقادات آن می‌باشد که به زبان عربی و مقدمه آن در سال 1430ق، نوشته شده است.

• رياحين الشريعة در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه تألیف ذبیح‌الله محلاتى، کتابى است در شرح حال تمام زنان دانشمند شیعه که در زمینه علم و ادب و مذهب، در تاریخ اسلام، نقش داشته‌اند.

• تصویر شیعه در دائرةالمعارف امریکانا (ترجمه و نقد مقالات شیعی دائرةالمعارف امریکانا) زير نظر محمود تقى‌زاده داورى، ترجمه فارسى و نقد مقالاتى از دايرةالمعارف آمريكانا بوده كه مرتبط با شيعه و مسائل مربوط به آن مى‌باشند.

• آثار شیعیان امامی در تراجم و رجال (در قرن‌های پنجم تا دهم هجری) تألیف سید محمدحسین میرعبداللهی، معرفی جمعی از رجال و تراجم‌نویسان به‌همراه آثار آنها در برهه زمانی قرن‌های پنجم تا ابتدای قرن دهم است.

• مقدمه‌ای بر فقه شیعه كليات و كتاب شناسى تأليف جناب پرفسور سيد حسين مدرسى طباطبايى به زبان انگليسى و ترجمه فارسى استاد محمدآصف فكرت مى‌باشد و حاوى اطلاعاتى در مورد مكتب فقهى شيعه و مبانى آن، كلياتى درباره اصول فقه و ادوار مختلف فقه شيعه و معرفى كتب مهم فقهى و اصولى شيعه اعم از فقه استدلالى و رساله‌هاى عمليه است.

• ميراث ماندگار ادب شيعی تاريخ و تحليل اشعار شاعران برجسته‌ شيعه از آثار دكتر قاسم مختارى است كه در آن، زندگى و آثار جمعى از شاعران شيعى را -از آغاز اسلام تاكنون- با نظم تاريخى و به صورت مختصر معرفى كرده است.

• الفكر الشيعي المبكر اثر آرزینا آر. لالانی، بررسی شخصیت، دیدگاه و تفکرات امام محمد باقر(ع) و نقش ایشان در تطور فکر شیعی می‌باشد.

• همراه با مهدی منتظر علیه‌السلام بررسی تطبیقی مهدویت در اندیشه شیعه و سنی اثر مهدى فتلاوى با ترجمه بيژن كرمى، به بررسى فكرى، تاريخى و مقايسه‌اى موارد اتفاق و اختلاف اعتقادى و تاريخى بين شيعه و عامه درباره حضرت مهدى(عج) پرداخته است.

• الشيعة في عقائدهم و احكامهم اثر سيد‌ ‎امير محمد كاظمى قزوينى، بررسى و توضيح عقايد و احكام مذهب شيعه اثنی‌عشر ى و پاسخ به شبهات مطرح شده پيرامون آن مى‌باشد كه به زبان عربى در سال 1396ق نوشته شده است.

• زندگی فرهنگی و اندیشه سیاسی شیعیان از سقوط بغداد تا ظهور صفویه «656-907ق» اثر فارسى محسن الويرى، پژوهشى است درباره وضعيت سياسى و اجتماع گروه‌هاى شيعه از قرن هفتم تا قرن دهم هجرى

• فرهنگ شیعه (کلام) برآيند طرحى است از پژوهشكده تحقيقات اسلامى كه بيش از هفتصد عنوان يا مدخل كلامى را در خويش دارد.

• مصنفات شیعه ترجمه و تلخیصی از محمدآصف فکرت بر کتاب «الذريعة إلی تصانيف الشيعة» تألیف شیخ آقابزرگ تهرانی است.

• اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعه در غیبت صغری اثر حسن حسین‌زاده شانه‌چى، دوره نزدیک به يك‌صد ساله كه با غيبت امام دوازدهم(عج) در 260ق آغاز و با درگذشت آخرين نائب، به سال 329ق ختم مى‌گردد را، معرفى مى‌نمايد. كتاب به زبان فارسی و در سال 1386ش نوشته شده است.

• ژئوپلیتیک شیعه و نگرانی غرب از انقلاب اسلامی اثر نفیسه فاضلی‌نیا، پژوهشی است پیرامون جغرافیای سیاسی شیعه و پاسخ به این سؤال است که «علل نگرانی غرب از انقلاب اسلامی در حوزه ژئوپلیتیک شیعه چیست؟».

• فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه تألیف علی صدرایی خویی (متولد 1342ش)، در موضوعات هفت‌گانه درایه، رجال، حدیث، دعا، احادیث قدسی و اسمای حسنی و اجازات در دوازده جلد است که به زبان فارسی تنظیم شده است.

• أصول التشيع تألیف سید هاشم معروف حسنی، کتابی است درباره اصول عقاید شیعه و برخی مسائل مرتبط دیگر که در قرن چهاردهم قمری نگاشته شده است.

• برآمدن شیعه و تشیع برگردان فارسی مهدى زنديه از كتاب «نشأة التشيع و الشيعة»، اثر شهيد سيد‌ ‎محمدباقر صدر است. تحقيق كتاب، پاورقى‌ها و بخش ضميمه توسط عبدالجبار شراره انجام شده است.

• أصل الشيعة و أصولها تألیف محمدحسین کاشف‌الغطاء، کتابی است مختصر و جامع در معرفی تاریخ، اعتقادات و احکام شیعه که در سال 1350ق، در نجف اشرف نوشته شده است.

• ترجمه فرق الشیعه نوبختی كه نام كامل آن «ترجمه فرق الشيعة نوبختى با دو مقدمه: زندگى‌نامه نوبختى و كتاب‌هاى فرق الشيعة، نگاهى به شيعه و ديگر فرقه‌هاى اسلام تا پايان قرن سوم هجرى» است، ترجمه فارسى ساده و روان محمدجواد مشكوراز كتاب حسن بن موسى نوبختى مى‌باشد.

• أدب الشيعة إلی نهاية القرن الثاني الهجري اثر عبدالحسيب طه حمیده، بررسى و مطالعه ادبيات تشيع و تأثيرات آن بر ادبيات عرب، از ابتداى شكل‌گیرى مذهب تشيع تا اواخر قرن دوم هجرى مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1362ق، نوشته شده است.

• مطلع انوار: احوال دانشوران شیعه پاکستان و هند اثر سید مرتضی حسین صدرالافاضل، کتابی است پیرامون شرح حال علمای شیعه در شبه قاره هند که به زبان اردو نوشته شده و توسط محمد‌هاشم، به فارسی ترجمه شده است.

• خاستگاه تشیع و پیدایش فرقه‌های شیعه در عصر امامان تأليف على آقانورى از جمله آثار ميان‌رشته‌اى است كه با مطالعات تاريخى و پژوهش‌هاى فرقه‌شناسى و مذاهب مرتبط است. اين كتاب به شيوه اكادميك و علمى نگارش شده و بدين جهت در موضوع خود در بين آثار فارسى حائز اهميت است.

• شکل‌گیری سازمان روحانیت شیعه اثر محمدعلی اخلاقی، با راهنمایی محمود تقی‌زاده داوری، پژوهشی است پیرامون پیشینه تاریخی، ساختار درونی و عوامل شکل‌گیری سازمان روحانیت شیعه که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• الشيعة في العالم (لبیب بیضون) اثر مؤلف معاصر سوری، لبیب بیضون در موضوع معرفی شیعه و مذاهب مرتبط با آن به‌همراه پراکندگی شیعیان در جهان است.

• طبقات مفسران شیعه نوشته حجت‌الاسلام دكتر عبدالرحيم عقيقى بخشايشى به زبان فارسى نگاشته شده است. اين كتاب به معرفى مفسران قرن اول هجرى و تفاسير ايشان تا مفسران قرن حاضر مى‌پردازد.

• تشیع اثر دكتر هاينس هالم نویسنده آلمانى است كه به همت جناب آقاى محمدتقى اكبرى از زبان انگليسى به فارسى برگردانده شده است.

• عطائیه در فقه شیعه رساله‌ای است در فروعات فقهی شیعه که به نام عطاملک جوینی (متوفی 681ق) و مطابق فتوای یکی از مراجع شیعه (از حلی‌ها) نوشته شده و به کوشش رسول جعفریان گردآوری شده است.

• الشيعة هم أهل السنّة اثر محمد تيجانى سماوى، به زبان عربى در جهت مقايسه اعتقادات شيعه و اهل سنت مى‌باشد.

• الانتفاضات الشيعية عبر التاريخ به زبان عربى، تأليف نویسنده لبنانى، هاشم معروف الحسنى است كه در آن به بررسى جنبش‌هاى شيعى در طول تاريخ پرداخته است.

• تشیع در مسیر تاریخ ترجمه فارسى كتاب «The Origins and arly Development of Shia Islam»، اثر سيد حسین‌محمد جعفرى است كه توسط سيد محمدتقى آيت‌اللهى انجام گرفته است.

• تاریخ تشیع از صدر اسلام تا پایان دوره خلفای راشدین از آثار محمد فخرى (متولد 1339ش) است كه در آن، پيدايش تشيع و سير تحول و تطور تاريخى آن را از آغاز تا پايان حكومت اميرالمؤمنين على(ع) با استفاده از روش پژوهش تاريخى و با استناد به منابع متعدد و معتبر توضيح داده است.

• تاریخ تشیع (خواجویان) از آثار سودمند دكتر محمدكاظم خواجويان (مشهد 1317- 1372‌ش همانجا) است كه در آن پيدايش و تحولات تاريخ تشيع را از آغاز تا پايان دوره دوم خلافت عباسيان و حكومت آل بويه به صورت مختصر بررسى كرده است.

• پرتویی از تاریخ تشیع ترجمه‌اى سليس و روان از «لمحات في تاريخ التشيع» سید حسن امین به قلم محمدحسن آيت‌اللهى است.

• تاریخ تشیع در آذربایجان تأليف محمد رضايى، از جمله آثار تاريخ‌نگارى محلى است كه به زبان فارسی روان نگارش شده است. نویسنده، انگيزه خود را از نگارش اين اثر، جبران كمبود آثارى مى‌داند كه در زمينه نقش آذربايجان در تاريخ تشيع وجود دارد.

• تاریخ تشیع زير نظر سيد احمدرضا خضرى، توسط محمود حيدرى آقايى، قاسم خانجانى، حسین فلاح‌زاده و رمضان محمدى (نويسندگان جلد اول) و حسین حسینیان مقدم، منصور داداش‌نژاد، حسین مرادى‌نسب و محمدرضا هدايت‌پناه (نويسندگان جلد دوم) تأليف شده است. در اين اثر تاريخ تشيع از ابتداى پيدايش آن تحت دو عنوان «دوره حضور امامان معصوم(ع)» و «دولت‌ها، خاندان‌ها و آثار علمى و فرهنگى شيعه» مورد بررسى قرار گرفته است.

• تاريخ التشيع من نشوئه حتی نهاية الغيبة الصغری از آثار نویسنده عربى‌نويس ایرانى آقاى كمال السيد (متولد 1336ش) است كه در آن، كتاب «تاریخ تشیع از آغاز تا پایان غیبت صغری» نوشته حجت‌الاسلام غلام‌حسن محرّمى (متولد 1347ش) را از زبان فارسی به عربى ترجمه كرده است.

• تاریخ تشیع از آغاز تا پایان غیبت صغری اثر غلامحسن محرمی، پژوهشی است پیرامون تاریخ مکتب تشیع، از پیداش آن تا پایان غیبت صغری که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• تاریخ تشیع از پیدایش تا عصر غیبت کبری اثر غلامحسن محرمی، پژوهشی است پیرامون تاریخ مکتب تشیع، از آغاز تا انتهای غیبت صغری که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• سیری در تاریخ تشیع مازندران (از آغاز تا پایان سده هشتم هجری) از آثار يوسف اسماعيلى (متولد 1349ش) است كه پيدايش تشيع به‌ويژه تشيع دوازده امامى در مازندران را مورد بررسى علمى قرار داده است.

• تاریخ گسترش تشیع در ری تأليف رسول جعفريان، از جمله آثار تاريخ‌نگارى محلى فارسی است كه در آن سير دگرديسى مذهبى، گسترش تشيع، دلايل آن و نيز گوشه‌اى از تلاش‌هاى فرهنگى شیعیان رى بررسى شده است.

• تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی (تهران) از آثار مورخ معاصر حجت‌الاسلام رسول جعفريان (متولد 1343ش) است كه در آن، پيدايش، تحول و تاريخ تشيّع در ایران را از آغاز تا پايان قرن نهم هجرى مورد بررسى تحليلى و مستند قرار داده است. همان‌طور كه از عنوان كتاب و تعبير «تا طلوع دولت صفوى» روشن مى‌شود در اين اثر بحث قابل توجهى در مورد صفويه انجام نشده و به اشاراتى بسنده شده و بحث در آغاز صفويه پايان يافته است.

• سیری در تاريخ تشيع اثر داود الهامى، بررسى و تحقيق پيرامون تاريخ تشيع، از بدو پيدايش آن تا زمان امام حسن عسکری(ع) و شهادت آن حضرت در 260ق مى‌باشد كه به زبان فارسى و در سال 1375ش نوشته شده است.

• تاریخ تشیع و مزارات شهرستان ساری تحقيق و تأليف محمدمهدى فقيه بحرالعلوم، از جمله آثار تاريخ محلى است. نویسنده، از منابع مختلف، اطلاعاتى را درباره بقاع، تكيه‌ها و امامزادگان شهرستان سارى گردآورى و ارائه كرده است.

• تشیع سیری در فرهنگ و تاریخ تشیع در اصل مقاله بلندى با عنوان كلى «تشيع» است كه در جلد چهارم دايرةالمعارف تشيع چاپ شده است (مقدمه، صفحه هشتم). مقالات اين مجموعه به‌وسيله جمعى از محققان و پژوهشگران نگارش يافته كه از آن جمله‌اند: سيد مهدى جعفرى، على رفيعى، محمود درياب و بهاءالدين خرمشاهى.

• تاریخ تشیع در کرمانشاه از آغاز تا امروز بانضمام پیشینه اعتقادی در غرب ایران اثر محمدعلى سلطانى، در واقع مجلد ششم «جغرافياى تاريخى و تاريخ مفصل کرمانشاهان» است كه به بررسى سابقه تاريخى و شناخت علما و بزرگان مذهب شيعه اثناعشريه مى‌پردازد.

• شیعیان خوجه در آیینه تاریخ تأليف خانم زهرا روغنى (متولد 1334ش) است كه در آن، تاريخ و وضعيت فعلى شیعیان خوجه را نه با روش علمى و استناد كتابخانه‌اى يا پژوهش ميدانى بلكه به صورت گزارش خبرى بررسى كرده است.

• شیعیان عرب مسلمانان فراموش شده از آثار ارزشمند آقاى گرام اى. فولر و خانم رند رحيم فرانكه به زبان انگليسى است كه آن را سركار خانم خديجه تبريزى به زبان فارسى ترجمه كرده و نقد و بررسى آن را نيز آقاى على اصغر محمدى انجام داده است.

• شیعیان پاکستان اثر محمد اكرم عارفى، با راهنمايى محمود تقى‌زاده داورى، كتابى است كه شیعیان پاکستان را از نظر جمعيت، مذهب و سازمان‌هاى مذهبى، نظام اجتماعى، فرهنگ، سياست و اقتصاد مورد بررسى قرار داده است.

• شیعیان افغانستان اثر محمد عزيز بختيارى با راهنمايى محمود تقى‌زاده داورى، كتابى است پيرامون ويژگى‌هاى تاريخى، جمعيّتى، اقتصادى، سياسى و اجتماعى شیعیان افغانستان كه به زبان فارسى و در سال 1385ش نوشته شده است.

• سنت عزاداری و منقبت‌خوانی در تاریخ شیعه امامیه كتابى است مشتمل بر دو مقاله فارسى كه توسط مؤسسه شيعه‌شناسى با مقدمه محمود تقى‌زاده داورى منتشر شده است: مقاله اول كه توسط دكتر صادق آئينه‌وند براى مؤسسه شيعه‌شناسى ارسال شده، در واقع جزوه تحقيقى دوره دكترى دكتر حسين پوراحمدى مى‌باشد كه براى استاد ارجمندشان تهيه شده است. مقاله دوم نيز بخشى از كتاب «پويايى فرهنگ و تمدن اسلام و ايران»، نوشته دكتر على‌اكبر ولايتى است.

• شیعیان جمهوری آذربایجان اثر ولی جباری، با راهنمایی محمود تقی‌زاده داوری، پژوهشی است پیرامون اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعیان جمهوری آذربایجان که به زبان فارسی و در دوران معاصر نوشته شده است.

• زندگی سیاسی و فرهنگی شیعیان بغداد تأليف دكتر سيد حسن موسوى، از جمله آثار فارسى تاريخ‌نگارى محلى است كه زندگى شیعیان بغداد را تا زمان انقراض آل‌بويه مورد بررسى قرار داده است.

• شيعيان لبنان نوشته داوود نوری(متولد 1354ش) در موضوع تاریخ تشیع(شیعه در لبنان) است.

• الشيعة في العالم اثر نویسنده فرانسوى فرانسوا توال، كتابى است در بررسى وضعيت شیعیان جهان. اصل كتاب به زبان فرانسوى و در سال 1992م نوشته شده و به قلم نسيب عون، به عربى ترجمه شده است.

• آشنایی با جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت اثر على نصيرى (متولد 1344ش) است كه در آن، به‌صورت مستند و تحليلى به معرفى و بررسى سيزده جامع حديثى شيعه و هجده جامع حديثى اهل سنت از روزگاران قديم تا دوران معاصر بر اساس اولویت و تا حدودى توالى تاريخى پرداخته و ویژگى‌ها و امتيازات و همچنين نقدها و كاستى‌هاى هریک را شرح داده و نيز شرح‌حال و جايگاه علمى هریک از نویسندگان جوامع مذكور را توضيح داده است.

• فضائل الشيعة نوشته شیخ صدوق، ابوجعفر محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى، از بزرگان فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجرى است.

• فضائل الشيعة نوشته شيخ صدوق(ره) توسط شخصى نامعلوم به فارسى ترجمه شده است كه معروف به ترجمه اعلمى مى‌باشد.

• فضائل الشيعة اثر شيخ صدوق(ره)، ترجمه دكتر امير توحيدى، در بيان مقامات، صفات، شرايط و اوصاف شيعه

• كاشان در مسیر تشیع تأليف مصطفى صادقى (متولد 1348ش) است كه در آن سير تاريخى پيدايش تشيع در شهر كاشان را به صورت علمى بررسى كرده است. ايشان اثبات كرده است كه برخلاف نظر مشهور، مردم كاشان نه از قرون اوليه بلكه از قرن سوم هجرى به تشيع گراييدند و در قرن چهارم هجرى تشيع در آنجا به شكل مذهب رسمى مردم درآمد.

• مأخذ‌شناسی رجال شیعه اثر رسول طلائيان، كتابى است كه به معرفى و شناسايى تأليفات رجالى شيعه، به ترتيب تاريخى و بر اساس تاريخ وفات مؤلفان آن‌ها پرداخته است. كتاب به زبان فارسى نوشته شده و نویسنده در سال 1381ش بر آن مقدمه زده است.

• مناظرات عقائدية بين الشيعة و أهل السنة به قلم سید امیر محمد کاظمى القزوینى از جمله کتب کلامى است که به زبان عربى و در مورد مسائل خلافت و جانشینى بعد از پیامبر سخن مى‌گوید و سعى بر این دارد حقایق مخفى‌اى که براى مسلمانان هست را روشن نماید و حقانیت شیعه و جانشینى امیرالمؤمنین على(ع) و فرزندان معصومشان را اثبات کند تا نشان دهد شیعه بر طریق حقیقت است و یا اهل سنت.جناب آقاى سید امیر محمد کاظمى از طریق آیات مختلفى‌ایکه دربارۀ ولایت امیرالمؤمنین از زبان و کتب اهل سنت نقل شده است براى خلافت حضرت على بن ابیطالب، اثبات مى‌کند

• مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت ترجمه‌اى است، از كتب «عقيده اهل السنه والاثر فى المهدى المنتظر» و «الرّد على من كذب باالاحاديث الصحيحه الوارده فى المهدى» اثر عبدالمحسن عباد و كتاب «موجز تاريخ تجديدالدين و احيائه» اثر ابوالاعلى مودودى كه به اهتمام آقاى سيدهادى خسروشاهى صورت گرفته، به اضافه شامل دو بحث از نوشته‌هاى خود ايشان مى‌باشد.

• الشيعة في الإسلام ترجمۀ عربى كتاب «شيعه در اسلام» علامه محمدحسین طباطبايى؛ صاحب تفسير «الميزان» است كه به تحقيق و پژوهشى ژرف در معرفى شيعه با در نظر گرفتن تمام جوانب موضوع مى‌پردازد و تفكر شيعى را به كسانى كه نسبت به آن ناآگاهند مى‌شناساند.

• مناظرات عقائدية بين الشيعة و أهل السنة به قلم سید امیر محمد کاظمى القزوینى از جمله کتب کلامى است که به زبان عربى و در مورد مسائل خلافت و جانشینى بعد از پیامبر سخن مى‌گوید و سعى بر این دارد حقایق مخفى‌اى که براى مسلمانان هست را روشن نماید و حقانیت شیعه و جانشینى امیرالمؤمنین على(ع) و فرزندان معصومشان را اثبات کند تا نشان دهد شیعه بر طریق حقیقت است و یا اهل سنت.جناب آقاى سید امیر محمد کاظمى از طریق آیات مختلفى‌ایکه دربارۀ ولایت امیرالمؤمنین از زبان و کتب اهل سنت نقل شده است براى خلافت حضرت على بن ابیطالب، اثبات مى‌کند.

• بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی تأليف حسن منتصب مجابى به بررسى نقش مسلمانان و به‌ويژه سهم بزرگ دانشمندان شيعه در تاريخ طب اسلامى اختصاص دارد. بازشناسى جايگاه شيعه در پى‌ريزى و پيشرفت دانش پزشکى و آگاهى‌بخشى به نسل جديد انگيزه نگارش كتاب بوده است.

• مهاجرت علمای شیعه از جبل عامل به ایران در عصر صفوی اثر فارسى مهدى فرهانى منفرد است كه حضور و فعاليت علماى شيعه را در اين برهه از تاريخ ايران و انگيزه آنان از مهاجرت به ايران را مورد بررسى قرار داده است.

• طبقات أعلام الشيعة اثر شيخ آقابزرگ طهرانى (متوفى 1389ق)، دايرةالمعارفى است در شرح رجال شيعه از قرن چهارم تا قرن چهاردهم هجرى كه به زبان عربى و در قرن چهاردهم هجرى نوشته شده است.

• منابع اندیشه مذهبی شیعه تألیف علی شیروانی، دفتر نخست از مجموعه «شناخت مکتب تشیع» است که به زبان فارسی بر اساس کتاب «شیعه در اسلام» سید محمدحسین طباطبایی تدوین شده است. این کتاب مدخل و درآمدی بر شناسایی مکتب تشیع به شمار می‌رود.

• دولت‌های شیعه در طول تاريخ ترجمه كتاب «دول الشيعة» اثر محمدجواد مغنيه، درباره دولت‌هاى گوناگون شيعى در گوشه‌وكنار كشورهاى اسلامى و رمز پيشرفت شيعه است.

• میراث حدیث شیعه توسط مؤسسه دارالحديث به كوشش مهدى مهريزى و على صدرايى خويى و با همكارى علمى ابوالفضل حافظيان، قاسم شيرجعفرى و... گردآورى و تصحيح شده است. اين كتاب، مجموعه‌اى 21 جلدى از رساله‌هاى مختصر و كوتاه عربى و فارسى است كه بسيارى تا زمان انتشار كتاب به چاپ نرسيده‌اند.

• تاریخ نگاران شیعه (تا پایان قرن هفتم هجری) تأليف على امامى‌فر، كتابى است كه پس از معرفى تاريخ‌نگارى شيعى، شیعیان ى را كه تا پايان قرن هفتم در زمينه تاريخ اسلام، كتابى نوشته‌اند همراه با آثار آنان، معرفى مى‌كند. اين اثر به زبان فارسی در يك جلد نگارش شده است.

• دولت‌های شیعه در طول تاريخ ترجمه كتاب «دول الشيعة» اثر محمدجواد مغنيه، درباره دولت‌هاى گوناگون شيعى در گوشه‌وكنار كشورهاى اسلامى و رمز پيشرفت شيعه است.

• شيعه پاسخ می‌دهد توسط سيد رضا حسينى‌نسب و زير نظر آيت‌الله جعفر سبحانى تنظيم شده است. در اين كتاب، به‌منظور رعايت اختصار در مقام جواب، به مقدار ضرورت اكتفا گرديده است.

• نقد و بررسی نظریه تطور تاریخی تشیع حاصل ميزگرد بررسى كتاب «مكتب در فرايند تكامل: نظرى بر تطور مبانى فكرى تشيع در سه قرن نخستين» نوشته سيد حسين مدرسى طباطبايى است. اين كتاب كه سال‌ها پيش ابتدا به زبان انگليسى در آمريكا چاپ شده و در سال 1386ش با ترجمه‌هاشم ايزدپناه انتشار يافته، به همت مجمع عالى حكمت اسلامى با حضور تعدادى از انديشه‌وران (كارشناسان: حجج اسلام حسن يوسفى غروى، سيد محمد كاظم طباطبايى و محمدتقى سبحانى و دبير علمى: حجت‌الاسلام على عباسى)، مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.

• جوامع حدیثی شیعه اثر دكتر هادى حجت، معرفى جوامع حديثى قديم و جديد شيعه است. اين كتاب به زبان فارسى در سال 1386ش براى دانشجويان رشته علوم حديث در دروه كارشناسى، به عنوان منبع اصلى درس «جوامع حديثى شيعه» و براى دانشجويان رشته علوم قرآن و حديث در دوره‌هاى كارشناسى ارشد و به عنوان منبع كمك درسى درس «تاريخ حديث»، تدوين شده است.