مجالس العشاق (تذکره عرفا)

مجالس العشاق (تذکره عرفا)
پدیدآوران	گ‍ازرگ‍اه‍ی‌، ک‍م‍ال‌ال‍دی‍ن‌ ح‍س‍ی‍ن‌ (نويسنده) طباطبایی مجد، غلامرضا (مصحح)
ناشر	زرين
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1376ش
چاپ	2
شابک	‎964-407-043-7
موضوع	عارفان - سرگذشت نامه - تصوف
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	3م2گ 278 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجالس العشاق (تذکره عرفا)، اثر امیر کمال‌الدین حسین گازرگاهی (از شاعران و عرفای اواخر قرن هشتم و نمیه اول قرن نهم هجری)، کتابی است در باب مبانی فلسفی و عرفانی عشق ورزیدن و حکایاتی از شخصیت‌های بزرگ تاریخ در این زمینه که به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، منتشر شده است.

نویسنده، شاگرد مکتب جامی است و در جای‌جای کتاب، از اشعار و آثار جامی و نیز عطار، عراقی، حافظ، قاسم‌الانوار، مولوی و شبستری استفاده کرده است، اما بیش از آنکه بر نظریه وحدت وجودی جامی (و در واقع ابن عربی) تأکید داشته باشد، نظرش به اندیشه عارفانه - شاعرانه مکتب احمد غزالی معطوف است و آنجا که قضایای حسن و عشق و حزن را به‌تفصیل می‌نگارد (مقدمه مؤلف)، گویی نوشته‌های خواجه احمد غزالی را می‌خوانیم.

به دنبال این تمهید و زمینه اندیشگی است که به داستان آدم(ع) و یوسف(ع) می‌پردازد و از منظومه «یوسف و زلیخا»ی جامی، فقرات مفصلی نقل می‌کند و البته در فواصل بیان مطلب، به نثر خودش، ابیات و غزل‌هایی از معاصران که در مایه «عشق مجازی» است، درج می‌نماید و آنگاه وارد مجالس هفتادوچندگانه‌اش می‌شود و مصادیق و شواهد عشق مجازی را که به عشق حقیقی می‌کشد، از مشاهیر عرفای اسلام و ایران می‌آورد.

«مجالس العشاق» را نمی‌توان از جهت تاریخ - به معنای وقایع‌نگاری - مورد بررسی قرار داد و بر آن ارزش و اعتباری قائل شد؛ تنها وجهی که می‌شود بر آن داد، این است که نویسنده سعی کرده ضمن سود بردن از شایعات سائره در باب آثار ادبی ادبا و شعرا، چاشنی زیباشناختی را بر آن بیفزاید؛ لذا «مجالس العشاق» نوعی تفسیر ادبی است و چون از منظر فلسفی - زیباشناختی به مسئله عشق می‌نگرد، عجیب نیست که پا از محدوده شریعت مرسوم فراتر بگذارد و در نتیجه حتی بعضی پیغمبران و معصومین را هم جزء قهرمانان داستان خود قرار بدهد.

از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که مصحح جهت پالودن پاره‌ای از لغزش‌های مؤلف در نسبت دادن عشق مجازی به مقدسین، ضمن ارائه توضیحاتی در پانوشت، مجالس مربوط به شرح حال حضرت سلیمان(ع) و حضرت یوسف(ع)، با مطالب مجلس اول که اختصاص به فقراتی از ترجمه حال امام ششم شیعیان(ع) داشت را حذف نموده و مطالب بقیه مجالس را با توضیحاتی درپانوشت، عینا بدون کم‌وکاست، آورده است.

منابع مقاله

مقدمه مصحح.