المذهب الحنبلي

المذهب الحنبلي
پدیدآوران	ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	دراسة في تاریخه و سماته و أشهر أعلامه و مؤلفاته
ناشر	مؤسسة الرسالة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1423ق - 2002م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المذهب الحنبلي؛ دراسة في تاريخه و سماته و أشهر أعلامه و مؤلفاته، از آثار مورخ معاصر و وزیر پیشین «امور اسلامی و اوقاف و دعوت و ارشاد عربستان»، عبدالله بن عبدالمحسن ترکی (متولد 1359ق)، به بررسی جامعی درباره پیدایش و گسترش مذهب حنبلی و ویژگی‌های آن و شخصیت احمد بن ح‍ن‍ب‍ل می‌پردازد و دانشوران این مذهب و آثارشان را معرفی می‌کند و به برخی از پرسش‌ها و شبهات مرتبط پاسخ می‌دهد.

هدف و روش

• عبدالله ترکی هدفش از نگارش کتاب حاضر را جلب توجه به آثار ارزشمندی دانسته که حنابله در تاریخ امت اسلامی برجای گذاشتند تا خلف به سلف، اقتدا کند و از تاریخ، بهره بگیرد.

ساختار و محتوا

این اثر، به‌ترتیب ذیل سامان یافته است:

1. جلد اول (شامل 4 فصل):
   1. اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دوره احمد حنبل و زندگی‌نامه و صفات و علم او و اسباب و مراحل و نتایج «واقعه محنت».
   2. دوره‌ها و مراکز انتشار مذهب حنبلی.
   3. ویژگی‌های حنابله.
   4. بارزترین تألیفات مذهب حنبلی.
2. جلد دوم: منابع فقه حنبلی و نویسندگان حنبلی و آثارشان شامل 245 دانشور، از کوسج (متوفای 251ق) تا ابن باز (متوفای 1420ق).

نمونه مباحث

• ابوجعفر طبری (۲۲۴–۳۱۰ق)، گفته است: احمد بن حنبل محدّث بود و فقیه نبود. همچنین بسیاری از شرح‌حال‌نویسان، او را فقط جزو محدّثان نوشته‌اند و بسیاری از کسانی که به اختلافات فقهی پرداخته‌اند، از وی یادی نکرده‌اند. عبدالله ترکی کوشیده است با استفاده از شواهدی، این سخنان را نقد کند.
• یادآوری انتقادی: پاسخ عبدالله بن عبدالمحسن ترکی چندان که باید و شاید، قوی نیست و بیشتر کوشیده که به رفع اشکال بپردازد، ولی ادله کافی برای اثبات فقاهت احمد بن حنبل نیاورده است. او از جمله نوشته است: اینکه احمد بن حنبل تصنیفی درباره فقه و اصول نداشته، سبب فقیه نبودنش نیست؛ زیرا او نوشتن در باب فقه و اصول را دوست نداشت و همه صاحبان مذاهب فقهی، مصنّف نبودند و مذهب فقهی با روش صاحب آن مذهب در فتوا و استنباط، تأسیس می‌شود... .
• عبدالملک‌ بن‌ عبدالله‌ بن ‌دهیش‌‌، شرح ‌حال عبدالعزیز بن باز (درگذشته 1420ق) را در کتاب المنهج الفقهي العام لعلماء الحنابلة و مصطلحاتهم في مؤلفاتهم آورده است... .

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.