از سرگذشت: یادداشت‌های دورۀ دکتری

از سرگذشت: یادداشت‌های دورۀ دکتری
پدیدآوران	رعیت حسن‌آبادی، علیرضا (نویسنده)
ناشر	خاموش
مکان نشر	اصفهان
سال نشر	۱۴۰۲ش
شابک	‎0ـ72ـ6942ـ622ـ978
کد کنگره	‏

از سرگذشت: یادداشت‌های دورۀ دکتری تألیف علیرضا رعیت حسن‌آبادی، این کتاب مجموعه‌ای از یادداشت‌های نویسنده به عنوان یکی از دانشجویان دکتری دانشگاهیان ایران است؛ کسی که در فاصلۀ مهر 1391 تا آذر 1395 دورۀ روزانۀ دکتری خود را در دانشگاه فردوسی مشهد و در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی گذرانده است.

ساختار

کتاب از دو فصل تشکیل شده است.

گزارش کتاب

آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که در دانشگاه‌ها چه می‌گذرد؟ اگر به فرض صدسال دیگر پژوهشگری یا حتی فردی عادی خواسته باشد اطلاعات دقیق و مستندی از اتفاقات یک روز دانشگاهی در ایران کسب کند، به کدام مرجع و منبع باید مراجعه کند؟ چند نفر از دانشجویان گزارش‌هایی دقیق از روندهای علمی دانشگاهی که در آن درس خوانده‌اند، ارائه کرده‌اند؟ رفتارهای استادان و دانشجویان در فضای دانشگاه در کجا ثبت شده است؟ چگونه می‌توان به مقایسۀ رفتارهای دانشگاهیان با دیگر افراد جامعه پرداخت؟ البته منظور متن‌هایی است که بی هیچ سانسور و مصلحت‌اندیشی وقایع را بازگو کرده باشند.

به نظر نویسندۀ این کتاب یکی از اساسی‌ترین مشکلات دانشگاهیان این است که اهل نوشتن خاطرات علمی خود نیستند؛ حتی کسانی که سوابق درخشانی در نگارش‌ متن‌ها، کتاب‌ها و مقالات علمی دارند، از این قاعده مستثنی نیستند. دانشجویان که ابداً چنین چیزی در مخیله‌شان نمی‌گنجد. دفترچه‌های خاطرات روزانۀ علمی را در هیچ اتاقی از خوابگاه‌های دانشگاه‌های ایران نمی‌توان پیدا کرد؛ اما دفترچه‌های خاطرات روابط عاشقانه و اتفاقات بی‌اهمیت را شاید بتوان کم‌وبیش یافت که آن هم خیلی مرسوم نیست.

این کتاب مجموعه‌ای از یادداشت‌های نویسنده به عنوان یکی از دانشجویان دکتری دانشگاهیان ایران است؛ کسی که در فاصلۀ مهر 1391 تا آذر 1395 دورۀ روزانۀ دکتری خود را در دانشگاه فردوسی مشهد و در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی گذرانده است؛ دوره‌ای که ابتدای آن تحت تأثیر سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد بود و نشانه‌های این سیاست‌ها و نمونه‌هایی از آن در خاطرات این کتاب مشاهده می‌شود و با تغییر دولت در سال 1392 ادامۀ آن با حوادث متعددی همراه بوده است.

نویسنده در نوشتن خاطرات ملاحظۀ هیچ چیزی را نکرده است و در گفتن حقیقت و واقعیت کاملاً صادق و بی‌محابا بوده و اهل خودسانسوری و چاپلوسی هم نبوده است. مطالب هر روز در انتهای روز ثبت شده‌اند و گاه نیز مطالب یادداشت شده و درنهایت دو ـ سه روز بعد در اینجا آورده شده‌اند.

دانشجویانی که تازه پای به دوره‌های تحصیلات تکمیلی گذاشته‌اند، می‌توانند این کتاب را راهنمایی برای نگارش رساله یا پایان‌نامه بدانند، قوانین مربوط به دورۀ دکتری را بیازموزند، با دورۀ فرصت مطالعاتی آشنا شوند و از چندوچون شیوه‌نامه‌های آن آشنا شوند و درمجموع مفاهیم متعدد پژوهشی را با خواندن این روزنوشت‌ها بیاموزند. استاد راهنمای نویسنده در مباحث مربوط به روش‌شناسی پژوهش (دکتر محمود فتوحی رودمعجنی) از چهره‌های برجستۀ رشتۀ زبان و ادبیات فارسی است که روند کار با وی از صفر تا صد در این کتاب شرح شده است.

نکتۀ دیگری که اهمیت این نوشته را برای تاریخ ادبیات معاصر دوچندان می‌کند، هم‌کلاسی و هم‌اتاقی بودن نویسنده با محمدسعید میرزایی از شاعران جوان معاصر است که می‌توان او را رهبر جریان غزل فرم نامید. گره‌خوردن خاطرات علمی نویسنده با زندگی علمی و دانشگاهی این شاعر بزرگ معاصر، ترکیب جالبی را ایجاد کرده است؛ درحقیقت خوانندۀ این کتاب خاطرات مهمی از زندگی این شاعر را هم در خلال این نوشته‌ها می‌یابد؛ برای مثال به روند سرایش بسیاری از غزل‌های کتاب «یک زن کامل» در این یادداشت‌ها اشاره شده است. همچنین نویسنده برای بررسی درستی فرضیات رساله‌اش با شاعران تأثیرگذاری چون یدالله رؤیایی، احمدرضا احمدی و ... مصاحبه و دیدار داشته است که شرح این دیدارها و گفتگوها نیز در این نوشته‌ها آورده شده است و بر اهمیت این مجموعه می‌افزاید.

نوشته‌های این کتاب در دو فصل سامان یافته است؛ فصل نخست مربوط به یادداشت‌های نویسنده از ترم اول دورۀ دکتری تا روز تصویب پیشنهاده (پروپوزال) را شامل می‌شود (مهر 1391 تا آذر 1393). فصل دوم یادداشت‌های از روی بعد از تصویب پیشنهاده تا روز دفاع از رساله را دربر دارد.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی ادبیات