۱۴۶٬۸۹۶
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'محتشم، علي بن احمد' به 'محتشم، علی بن احمد'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نويس' به 'مقدمهنويس') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'محتشم، علي بن احمد' به 'محتشم، علی بن احمد') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[محتشم، | [[محتشم، علی بن احمد]] (نويسنده) | ||
[[نوايي، عبد الحسين]] (مصحح و مقدمهنويس) | [[نوايي، عبد الحسين]] (مصحح و مقدمهنويس) | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''هفت دیوان محتشم'''، مجموعه اشعار و سرودههای [[محتشم، | '''هفت دیوان محتشم'''، مجموعه اشعار و سرودههای [[محتشم، علی بن احمد|کمالالدین علی بن احمد محتشم کاشانی]] (متوفی 996ق) است که با مقدمه، تصحیح و تعلیقات [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسین نوائی]] (متوفی 1383ش) و [[صدري، مهدي|مهدی صدری]] منتشر شده است. این اثر دوجلدی؛ جلد اول آن مشتمل بر دیوان شیبیه و جلد دوم شامل دیوانهای شبابیه، صبائیه، جلالیه، نقل عشاق، ضروریات و معمیات است. | ||
هفت دیوان محتشم کاشانی را مرحوم [[نوایی، عبدالحسین|دکتر عبدالحسین نوائی]]، محقق تاریخ صفویه و [[صدري، مهدي|مهدی صدری]]، یکی از فضلای کاشان، در سال 1380 به چاپ رساندهاند. این اثر دوجلدی، مثل دیگر آثاری که به همت انتشارات میراث مکتوب به اهل ادب تقدیم شده، از جهت چاپ، آراسته و مقبول است. ارزش کار مصححان گرامی خوشبختانه از دید اهل نظر دور نمانده و «حامیان نسخ خطی» آن را موردتقدیر قرار دادهاند. این اثر، گویا، واپسین خدمت فرهنگی در کارنامه علمی مرحوم [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسین نوائی]] نیز هست که به انتشار رسیده است<ref>ر.ک: ترکی، محمدرضا، ص90</ref>. | هفت دیوان محتشم کاشانی را مرحوم [[نوایی، عبدالحسین|دکتر عبدالحسین نوائی]]، محقق تاریخ صفویه و [[صدري، مهدي|مهدی صدری]]، یکی از فضلای کاشان، در سال 1380 به چاپ رساندهاند. این اثر دوجلدی، مثل دیگر آثاری که به همت انتشارات میراث مکتوب به اهل ادب تقدیم شده، از جهت چاپ، آراسته و مقبول است. ارزش کار مصححان گرامی خوشبختانه از دید اهل نظر دور نمانده و «حامیان نسخ خطی» آن را موردتقدیر قرار دادهاند. این اثر، گویا، واپسین خدمت فرهنگی در کارنامه علمی مرحوم [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسین نوائی]] نیز هست که به انتشار رسیده است<ref>ر.ک: ترکی، محمدرضا، ص90</ref>. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
مصححان محترم، در ادامه، به سابقه چاپ و تصحیح دیوان محتشم در سالهای قبل اشاره میکنند که تنها در سالهای اخیر مجموعهای از قصاید و غزلیات و رسالههای نقل عشاق و جلالیه و ضروریات نه بهصورتی دقیق و منقح و مصحح بلکه با کاستیها و افتادگیهای فراوان و حذفهای نابجا منتشر شد که چندین بار هم چاپ شده است. اشاره دو مصحح گرامی به چاپ مهرعلی گرکانی از دیوان محتشم است که سالها قبل به همت کتابفروشی محمودی تهران منتشر شده است. سپس این مژده را میدهند که توانستهاند «پس از چهار قرن، کلمات شاعری را در هفت دیوان، آنچنانکه او آرزو داشته» فراهم آورند<ref>ر.ک: همان</ref>. | مصححان محترم، در ادامه، به سابقه چاپ و تصحیح دیوان محتشم در سالهای قبل اشاره میکنند که تنها در سالهای اخیر مجموعهای از قصاید و غزلیات و رسالههای نقل عشاق و جلالیه و ضروریات نه بهصورتی دقیق و منقح و مصحح بلکه با کاستیها و افتادگیهای فراوان و حذفهای نابجا منتشر شد که چندین بار هم چاپ شده است. اشاره دو مصحح گرامی به چاپ مهرعلی گرکانی از دیوان محتشم است که سالها قبل به همت کتابفروشی محمودی تهران منتشر شده است. سپس این مژده را میدهند که توانستهاند «پس از چهار قرن، کلمات شاعری را در هفت دیوان، آنچنانکه او آرزو داشته» فراهم آورند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مقدمه 230 صفحهای کتاب را، به استناد برخی قراین، میتوان عمدتاً تراویده از قلم آقای [[نوایی، عبدالحسین|دکتر نوائی]] دانست. نویسنده مقدمه بخش اول را به شرح احوال محتشم و شخصیت او و شاعران همروزگار او اختصاص داده است. در بخش دوم با موضوعاتی چون مفاخره محتشم و تعریف و نقد شعر از زبان او و نقد اجتماعی در شعر وی آشنا میشویم. شاید خواندنیترین قسمت این بخش صفحاتی باشد که به تأثیر محتشم بر شاعرانِ پس از وی و تأثرش از گذشتگان پرداخته است. همچنین، قسمتی که پیشینه تاریخی و ادبی «دوازده بندِ محتشم» را شرح داده، نظر به اهمیت فوقالعاده این ترکیببند، بسیار سودمند است؛ هرچند بخشی که به تأثر محتشم از گذشتگان اشاره دارد ناقص مینماید، چرا که، بهسرعت، از کنار بهرههایی که [[محتشم، | مقدمه 230 صفحهای کتاب را، به استناد برخی قراین، میتوان عمدتاً تراویده از قلم آقای [[نوایی، عبدالحسین|دکتر نوائی]] دانست. نویسنده مقدمه بخش اول را به شرح احوال محتشم و شخصیت او و شاعران همروزگار او اختصاص داده است. در بخش دوم با موضوعاتی چون مفاخره محتشم و تعریف و نقد شعر از زبان او و نقد اجتماعی در شعر وی آشنا میشویم. شاید خواندنیترین قسمت این بخش صفحاتی باشد که به تأثیر محتشم بر شاعرانِ پس از وی و تأثرش از گذشتگان پرداخته است. همچنین، قسمتی که پیشینه تاریخی و ادبی «دوازده بندِ محتشم» را شرح داده، نظر به اهمیت فوقالعاده این ترکیببند، بسیار سودمند است؛ هرچند بخشی که به تأثر محتشم از گذشتگان اشاره دارد ناقص مینماید، چرا که، بهسرعت، از کنار بهرههایی که [[محتشم، علی بن احمد|محتشم]] از خاقانی گرفته عبور کرده و از انوری که شاید مهمترین سرمشق محتشم بوده، اصلاً یاد نشده است. در بخش سوم مقدمه نیز، ممدوحان [[محتشم، علی بن احمد|محتشم]] معرفی شدهاند. این بخش، گرچه همه ممدوحان را دربر ندارد، از لحاظ تاریخی محققانه و نسبتاً مفصل است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
بخش چهارم مقدمه، با عنوان «آثار محتشم»، دیوانهای هفتگانه شاعر را معرفی میکند: | بخش چهارم مقدمه، با عنوان «آثار محتشم»، دیوانهای هفتگانه شاعر را معرفی میکند: | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
«رساله جلالیه» و «نُقل عشاق» درواقع دو مقامه عاشقانهاند که شاعر ترکیبی روایی از نظم و نثر را، در آنها، ارائه کرده است. ماجرای «نقل عشاق» ظاهراً هیچ واقعیتی ندارد و محتشم آن را بهعلاوه «رساله جلالیه» که موضوع آن عشق مجازی به جوانکی شاطر است، به سفارش برخی از متمولانِ خوشذوق زمانه سروده است. معلوم میشود این قبیل داستانهای رمانتیک، در آن روزگار، خریدارانی داشته است<ref>ر.ک: همان؛ همان، ص218</ref>. | «رساله جلالیه» و «نُقل عشاق» درواقع دو مقامه عاشقانهاند که شاعر ترکیبی روایی از نظم و نثر را، در آنها، ارائه کرده است. ماجرای «نقل عشاق» ظاهراً هیچ واقعیتی ندارد و محتشم آن را بهعلاوه «رساله جلالیه» که موضوع آن عشق مجازی به جوانکی شاطر است، به سفارش برخی از متمولانِ خوشذوق زمانه سروده است. معلوم میشود این قبیل داستانهای رمانتیک، در آن روزگار، خریدارانی داشته است<ref>ر.ک: همان؛ همان، ص218</ref>. | ||
ششمین دیوان [[محتشم، | ششمین دیوان [[محتشم، علی بن احمد|محتشم]] «ضروریات» نام دارد و مشتمل است بر مادهتاریخهایی که به مناسبتهای گوناگون سروده شدهاند و [[محتشم، علی بن احمد|محتشم]] در سرودن آنها سخت توانا بوده است. مصححان محترم، بهویژه آقای صدری که در این زمینه صاحبِ نظر و اثرند، در شرح سرودههای این بخش (در حدود 62 صفحه) سنگ تمام گذاشتهاند. بیشترین شرح و نسخهبدلها و تصحیحات قیاسی در حواشی این بخش آمده است<ref>ر.ک: همان؛ همان ص219</ref>. | ||
واپسین دیوان [[محتشم، | واپسین دیوان [[محتشم، علی بن احمد|محتشم]] بخش «معمیات» اوست که لابد چون موضوع آن از تخصص و علاقه هردو مصحح گرامی خارج بوده، بدون هیچ شرحی، در پایان مجموعه دوجلدی هفت دیوان محتشم کاشانی جا خوش کرده است<ref>ر.ک: همان؛ همان، ص220</ref>. | ||
مصححان ارجمند، در پایان، ضمن معرفی نُسَخ مورد استفاده خویش، تصاویری از اوراق نسخ خطی و چاپی و سواد حکم ملکالشعرائیِ محتشم در کاشان را افزودهاند<ref>ر.ک: ترکی، محمدرضا، ص92</ref>. | مصححان ارجمند، در پایان، ضمن معرفی نُسَخ مورد استفاده خویش، تصاویری از اوراق نسخ خطی و چاپی و سواد حکم ملکالشعرائیِ محتشم در کاشان را افزودهاند<ref>ر.ک: ترکی، محمدرضا، ص92</ref>. | ||