ضياء المعالم

ضياء المعالم
پدیدآوران	بلعالم، محمد باي (نويسنده) حافظ عراقی، عبد الرحیم بن حسین (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	ألفیة‌ غریب‌ القرآن‌. شرح ** شرح على ألفیة الغریب لإبن العالم
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	الجزایر
سال نشر	13سده
چاپ	1
موضوع	قرآن - واژه نامه‎‌‌ها - قرآن - واژه‌شناسی - قرآن‌ - واژه‌شنا‌سی‌ - شعر - شعر عربی - قرن 8ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ضياء المعالم: شرح علی الفیة الغریب لابن العالم اثر محمد بای بن محمد عبدالقادر معروف به ابن عالم، شرحی بر الفیه غریب القرآن عبدالرحیم بن حسین حافظ عراقی در شرح و تفسیر الفاظ غریب قرآن کریم از علمای اهل‌سنت است.

ابن عالم رجلاوی دو کتاب با عنوان الفیه دارد که یکی در تفسیر است و دیگری در غریب الفاظ قرآن کریم. از میان آن‌ها، کتاب غریب الفاظ او معروف‌تر است. کتاب حاضر در واقع شرحی است غیر مزجی از محمد بای بر غریب الفاظ رجلاوی.

شرح بای بر الفیه غریب رجلاوی برای طلاب مبتدی در علوم قرآن نوشته شده است و منظور نویسنده از نگارش چنین شرحی، توضیح بیشتر و بهتر و بیان معنی کلمات قرآن کریم است. باتوجه‌به اینکه غریب القرآن رجلاوی به‌صورت منظوم نوشته شده، شرح محمد بای بر آن در واقع شرحی است منثور و غیر مزجی بر کتاب منظوم رجلاوی. محمد بای در این شرح ابتدا کلمات وارد شده در متن منظوم رجلاوی در الفیه غریب را مشخص کرده و نسبت هرکدام را به سوره و آیه مربوطه به آن بیان نموده است و سپس ابیات رجلاوی را آورده و به بیان معانی این الفاظ پرداخته و برخی تأویلاتی را که در کلام ناظم نبوده است بیان نموده و به شرح مواردی که وی(شاید به دلیل ضرورت شعری) زیاد نتوانسته به شرح آن بپردازد، پرداخته است.

از ویژگی‌های این شرح این است که مطالبش در عین اختصار، به‌دور از اطناب ممل و اختصار مخل است. همچنین نویسنده آن برای شرح معانی این الفاظ، به بسیاری از تفاسیر و کتاب‌های لغت، مراجعه کرده است.

برای نمونه، نویسنده در ابتدای جلد دوم درباره سوره مریم گفته: این سوره مشتمل بر 12 کلمه غریب است که ازاین‌قرار است: فانتبذت، فأجاءها المخاض، سمیا، سریا، ادا، وردا، حنانا، رکزا، ازا، و ریّا، وفدا.

منبع مقاله

مقدمه و متن کتاب.