اندیشوران شیعی و عرفان ابن عربی: تفاوت میان نسخه‌ها

اندیشوران شیعی و عرفان ابن عربی
اندیشوران شیعی و عرفان ابن عربی
پدیدآوران	شکرآبی، حسین (نویسنده)
ناشر	سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷ش
شابک	‎5-422-108-600-978
کد کنگره	‏
	v; t; e;

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۹

اندیشوران شیعی و عرفان ابن عربی تألیف حسین شکرآبی؛ عرفان ابن عربی، اگرچه در مغرب اسلامی تکون یافت، اما در شرق جهان اسلام، رواج بیشتری پیدا کرد. ابن عربی در کثرت تألیفات در حوزه عرفان، بی نظیر است. توجه گسترده به عرفان ابن عربی، نشانگر ظرفیت هایی است که در متن آثار وی، برای تفسیری موافق با مذاق شیعی وجود دارد. البته اندیشوران شیعه، که بر کتاب های ابن عربی به خصوص «فصوص الحکم»، شرحی نگاشته و یا در حوزه عرفان او قلم زده اند، از تطبیق آموزه‌های عرفانی او با مبانی شیعی و نقد نظر او درباره مصداق ولایت مطلقه و مقیده و دیگر مسائلی که به نظر آنان، مخالف عقاید صریح شیعه بوده است، خودداری نکرده اند.

ساختار

تألیف پیش رو شامل درآمد و هفت فصل است که فهرست عناوین کتاب عبارت است از:

فصل اول: زمینه‌های اقبال اندیشمندان شیعی به آثار ابن عربی

فصل دوم: علاقه مندان شیعی ابن عربی

فصل سوم: شرح نویسی بر آثار ابن عربی

فصل چهارم: تطبیق آموزه‌های نظری در عرفان ابن عربی با مبانی شیعی

فصل پنجم: اهتمام به موضوع ولایت

فصل ششم: امام معصوم علیه السلام، مصداق خاتم ولایت مطلقه و مقیده

فصل هفتم: نقد ابن عربی

گزارش کتاب

اندیشه‌ی ابن عربی به طور انکارناپذیری در حوزه‌ی سنت عقلانی شیعه تأثیرگذار بوده است. عرفان و حکمت شیعی در نهانی ترین لایه‌ها و وجود خود وامدار آموزه‌های اساسی عرفان نظری است که با تأسیس قواعد و روش حکمی خاص، عملا امکان فهم صحیح تری از معارف شیعی را پدید آورده است؛ اگرچه گرایش های شیعی، که از ابتدا در میان نحله‌های گوناگون عارفان مسلمان مشهود بوده است، به دورانی بسی پیش از ابن عربی و اتباع او بازمی گردد. مباحث اصلی ابن عربی درباره‌ی مفهوم انسان کامل و شباهت بسیار آن با بحث های روایی شیعه در موضوع امامت، موضع او درباره‌ی جبر و اختیار که به مفهوم «امر بین امرین» امامان معصوم علیهم السلام نزدیک است، باور او درباره‌ی مسئله‌ی تشبیه و تنزیه و جمع میان آن دو، و تصریح به نام مهدی (عج) به مثابه‌ی خاتم اولیا از جمله شواهد این تأثیرگذاری است.

درباره‌ی ضرورت بحث، گفتنی است برخی با تمسک به عبارات و کلمات ناسازگار محیی الدین با عقاید شیعی می کوشند همه‌ی ارزش های فکری او را زیر سوال ببرند، تبیین شاخصه‌های شروح شیعی، نوع رویکرد حکما و عرفان شیعه به آرای ابن عربی را نشان می دهد و سبب جلوگیری از افراط و تفریط درباره‌ی دیدگاه او می‌شود و پژوهشگران را به این امر متذکرمی کند که مطابق با سنت بزرگان حکما و عرفای شیعی همواره می توان ضمن احتراز از موارد ناسازگار با عقاید شیعی از ظرفیت‌های مبانی عرفانی او بهره جست.

کتاب حاضر ضمن اشاره به مخالفت ها و موافقت‌های بزرگان علمای شیعه تناسب اصول عرفان ابن عربی با آموزه‌های شیعی از منظر اندیشمندان بررسی خواهد شد. در شکل دهی ساختار اصلی بحث سه ساحت توصیف، تحلیل و نقد نتایج مطالعات مورد توجه بوده است. حجم اصلی مطالب توصیف و گزارش آزا و نظرات گوناگون درباره‌ی موضوع است و در پایان مطالب تحلیل و نقد شده است. چهار شاخصه‌ی اصلی بهره‌ی اندیشمندان شیعی از عرفان ابن عربی عبارت اند از:

تطبیق آموزه‌های نظری در عرفان ابن عربی با مبانی شیعی
اهتمام ویژه به موضوع ولایت، با توجه به اهمیت خاص این امر در آثار شارحان شیعی
تأکید بر ولایت امام معصوم علیه‌السلام به مثابه خاتم ولایت مطلقه و مقیده
نقد ابن عربی و مردود دانستن مواضع ناسازگار ابن عربی با عقاید شیعی^[۱]

پانويس

↑ ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران

وابسته‌ها

[1] ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران

[۱]

@@ خط ۴۴: / خط ۴۴: @@
 ==گزارش کتاب==
-اندیشه‌ی ابن عربی به طور انکارناپذیری در حوزه‌ی سنت عقلانی شیعه تأثیرگذار بوده است. عرفان و حکمت شیعی در نهانی ترین لایه ها و وجود خود وامدار آموزه‌های اساسی عرفان نظری است که با تأسیس قواعد و روش حکمی خاص، عملا امکان فهم صحیح تری از معارف شیعی را پدید آورده است؛ اگرچه گرایش های شیعی، که از ابتدا در میان نحله‌های گوناگون عارفان مسلمان مشهود بوده است، به دورانی بسی پیش از ابن عربی و اتباع او بازمی گردد. مباحث اصلی ابن عربی درباره‌ی مفهوم انسان کامل و شباهت بسیار آن با بحث های روایی شیعه در موضوع امامت، موضع او درباره‌ی جبر و اختیار که به مفهوم «امر بین امرین» امامان معصوم علیهم السلام نزدیک است، باور او درباره‌ی مسئله‌ی تشبیه و تنزیه و جمع میان آن دو، و تصریح به نام مهدی (عج) به مثابه‌ی خاتم اولیا از جمله شواهد این تأثیرگذاری است.
+اندیشه‌ی ابن عربی به طور انکارناپذیری در حوزه‌ی سنت عقلانی شیعه تأثیرگذار بوده است. عرفان و حکمت شیعی در نهانی ترین لایه‌ها و وجود خود وامدار آموزه‌های اساسی عرفان نظری است که با تأسیس قواعد و روش حکمی خاص، عملا امکان فهم صحیح تری از معارف شیعی را پدید آورده است؛ اگرچه گرایش های شیعی، که از ابتدا در میان نحله‌های گوناگون عارفان مسلمان مشهود بوده است، به دورانی بسی پیش از ابن عربی و اتباع او بازمی گردد. مباحث اصلی ابن عربی درباره‌ی مفهوم انسان کامل و شباهت بسیار آن با بحث های روایی شیعه در موضوع امامت، موضع او درباره‌ی جبر و اختیار که به مفهوم «امر بین امرین» امامان معصوم علیهم السلام نزدیک است، باور او درباره‌ی مسئله‌ی تشبیه و تنزیه و جمع میان آن دو، و تصریح به نام مهدی (عج) به مثابه‌ی خاتم اولیا از جمله شواهد این تأثیرگذاری است.
 درباره‌ی ضرورت بحث، گفتنی است برخی با تمسک به عبارات و کلمات ناسازگار محیی الدین با عقاید شیعی می کوشند همه‌ی ارزش های فکری او را زیر سوال ببرند، تبیین شاخصه‌های شروح شیعی، نوع رویکرد حکما و عرفان شیعه به آرای ابن عربی را نشان می دهد و  سبب جلوگیری از افراط و تفریط درباره‌ی دیدگاه او می‌شود و پژوهشگران را به این امر متذکرمی کند که مطابق با سنت بزرگان حکما و عرفای شیعی همواره می توان ضمن احتراز از موارد ناسازگار با عقاید شیعی از ظرفیت‌های مبانی عرفانی او بهره جست.